Πολύς λόγος έχει γίνει για την είδηση ότι το Reform UK (σ.σ. Μεταρρύθμιση) ξεπέρασε τους Εργατικούς στην πρόθεση ψήφου σε πρόσφατη δημοσκόπηση. Η δημοσκόπηση, που διενεργήθηκε από την εταιρεία έρευνας αγοράς Find Out Now, έφερε τους Συντηρητικούς στο 26%, το Reform UK στο 24% και τους Εργατικούς στο 23%.
Οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Εργατικοί εξακολουθούν να προηγούνται του Reform UK, αλλά μόνο με μικρή διαφορά. Έτσι, αν και είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι το Reform UK κερδίζει τους Εργατικούς, εντούτοις σφίγγει τον κλοιό τόσο των Εργατικών όσο και των Συντηρητικών. Εάν αυτό το μοτίβο υποστήριξης συνεχιστεί μέχρι τις τοπικές εκλογές του Μαΐου του επόμενου έτους, το Reform είναι πολύ πιθανό να κερδίσει πολύ περισσότερους βουλευτές.
Τα αποτελέσματα αυτά αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι οι Εργατικοί βίωσαν έναν πολύ σύντομο μήνα του μέλιτος στην κυβέρνηση, που σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τις αντιδημοφιλείς αποφάσεις που έλαβαν, όπως ο έλεγχος των μέσων για το χειμερινό επίδομα καυσίμων για τους συνταξιούχους και ο προϋπολογισμός της Ρέιτσελ Ριβ που επέβαλε υψηλότερους φόρους στις επιχειρήσεις.
Πόσο σοβαρά όμως πρέπει να πάρουμε τα ευρήματα αυτής της μοναδικής δημοσκόπησης; Οι Εργατικοί κέρδισαν κατά κράτος στις εκλογές του Ιουλίου, οπότε το να τους ξεπεράσουν ήδη θα ήταν μια σημαντική εξέλιξη. Αξίζει να εξετάσουμε πόσο εύρωστα και συνεπώς ανθεκτικά είναι αυτά τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων. Ένας τρόπος για να το διαπιστώσουμε είναι να εξετάσουμε τις ψήφους και όχι τις δημοσκοπήσεις. Μπορούμε να διερευνήσουμε τον βαθμό στον οποίο τα εθνικά κόμματα ήταν αντίπαλοι αντί για σύμμαχοι στις γενικές εκλογές.
Ποσοστά ψήφων για το Reform και τους Εργατικούς, 2024:
Το γράφημα δείχνει τη σχέση μεταξύ των ποσοστών ψήφου για το Reform και τους Εργατικούς στις 632 εκλογικές περιφέρειες της Μεγάλης Βρετανίας (η Βόρεια Ιρλανδία δεν περιλαμβάνεται).
Η συνοπτική γραμμή είναι επίπεδη, πράγμα που σημαίνει ότι η ψήφος των Εργατικών δεν επηρεάστηκε από την ψήφο των Μεταρρυθμιστών σε αυτές τις εκλογικές περιφέρειες. Οι Εργατικοί δεν έχασαν έδρες από τους Μεταρρυθμιστές σε περιοχές-προπύργια των Εργατικών που περιλαμβάνουν πολλούς ψηφοφόρους της εργατικής τάξης. Αν είχε χάσει, τότε η συνοπτική γραμμή θα είχε κλίση προς τα πάνω καθώς το ποσοστό ψήφου των Εργατικών θα αυξανόταν, επειδή το Reform θα τα πήγαινε καλά εις βάρος των Εργατικών. Το Reform κέρδισε αναμφίβολα κάποιες ψήφους από τους Εργατικούς, αλλά όχι αρκετές ώστε να κάνουν τη διαφορά για το κόμμα στα παραδοσιακά του προπύργια.
Αυτό μπορεί να ποσοτικοποιηθεί με τον υπολογισμό της συσχέτισης μεταξύ των ποσοστών ψήφου των δύο κομμάτων, η οποία ήταν αμελητέα (-0,01). Οι συσχετίσεις κυμαίνονται από -1 έως 1, με το μηδέν να σημαίνει καθόλου συσχέτιση και το -1 να σημαίνει τέλεια αρνητική συσχέτιση - και το 1 να σημαίνει τέλεια θετική συσχέτιση.
Έχω εξηγήσει προηγουμένως αυτή τη σχέση εξετάζοντας πώς το Ukip, ο πρόγονος του Reform, και οι Συντηρητικοί ήταν σύμμαχοι στις γενικές εκλογές του 2017 και όχι αντίπαλοι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ποσοστά ψήφων και για τα δύο κόμματα αυξήθηκαν μαζί, εκτός από λίγες έδρες όπου η υποστήριξή τους ήταν πολύ υψηλή. Σε αυτή την περίπτωση, ήταν αδύναμοι αντίπαλοι.
Αυτό το μοτίβο επαναλήφθηκε στις γενικές εκλογές του 2024, όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα. Η συσχέτιση μεταξύ των ποσοστών ψήφου των Μεταρρυθμιστών και των Συντηρητικών ήταν θετική, αν και μάλλον αδύναμη (0,21). Αυτό σημαίνει ότι το Reform τα πήγε καλύτερα στις παραδοσιακά ασφαλείς έδρες των Συντηρητικών.
Ποσοστά ψήφων για το Reform και τους Συντηρητικούς, 2024:
Αυτό αποτελεί έναν γρίφο. Εάν οι Εργατικοί δεν είχαν καμία επίδραση στην ψήφο για το Reform και οι Συντηρητικοί είχαν μια μέτρια θετική επίδραση, από πού προήλθε μεγάλο μέρος της ψήφου για το Reform; Η απάντηση είναι ότι προήλθε από τα δύο άλλα εθνικά κόμματα - τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και τους Πράσινους.
Η συσχέτιση μεταξύ της ψήφου για το Reform και του ποσοστού ψήφου των Φιλελεύθερων Δημοκρατών ήταν αρνητική (-0,25) και το ίδιο ίσχυε και για τους Πράσινους (-0,27). Όταν οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και οι Πράσινοι τα πήγαιναν καλά, η ψήφος του Reform μειωνόταν, πράγμα που σημαίνει ότι και τα δύο κόμματα ήταν αντίπαλοί του.
Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες έχουν ιστορικό στο να μαζεύουν ψήφους διαμαρτυρίας, δηλαδή ψηφοφόρους που είναι απογοητευμένοι από τα δύο μεγάλα κόμματα και έτσι υποστηρίζουν το παραδοσιακό τρίτο κόμμα στη βρετανική πολιτική. Αυτοί οι ψηφοφόροι δεν είναι πιστά προσκολλημένοι στο κόμμα και έτσι είναι αρκετά πρόθυμοι να στραφούν σε άλλο κόμμα σε επόμενες εκλογές.
Αυτές οι συσχετίσεις υποδηλώνουν ότι μεγάλο μέρος της υποστήριξης του Reform, των Φιλελεύθερων Δημοκρατών και των Πρασίνων αποτελούνταν από ψηφοφόρους διαμαρτυρίας στις εκλογές του 2024. Όλοι τους τα πήγαν καλά επειδή η ψήφος διαμαρτυρίας αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι δεσμοί με τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν αποδυναμωθεί. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα πολύ πιο κατακερματισμένο κομματικό σύστημα στη Βρετανία από ό,τι παλαιότερα.
Θα αλλάξει αυτό;
Τι είναι πιθανό να αλλάξει τις σημερινές δημοσκοπήσεις, οι οποίες τοποθετούν τους Εργατικούς, τους Συντηρητικούς και το Reform πολύ κοντά στην πρόθεση ψήφου; Ο Τόνι Μπλερ είπε περίφημα ότι οι προτεραιότητες της κυβέρνησής του ήταν «εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση». Για να το αλλάξουν αυτό οι Εργατικοί πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην «παράδοση, παράδοση, παράδοση» - κάτι που θα πάρει χρόνο.
Ωστόσο, υπάρχουν λόγοι για να είμαστε αισιόδοξοι ότι αυτό μπορεί να γίνει, και σχετίζονται με τα τρία μεγάλα σοκ που έπληξαν την οικονομία την τελευταία δεκαετία: Το Brexit, η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Όλα αυτά ήταν αυτό που ο ανορθόδοξος οικονομολόγος Νασίμ Τάλεμπ περιγράφει ως πολύ σπάνια, άκρως ανατρεπτικά γεγονότα «μαύρου κύκνου». Το Brexit δεν έχει συμβεί ποτέ ξανά, μια πανδημία της κλίμακας του COVID δεν έχει συμβεί από το 1918 και η τελευταία φορά που συνέβη ένας μεγάλος ευρωπαϊκός πόλεμος ήταν πριν από σχεδόν 70 χρόνια.
Η πιθανότητα να συμβούν περισσότερα από αυτά τα γεγονότα τα επόμενα χρόνια είναι, επομένως, αρκετά χαμηλή, γεγονός που θα πρέπει να δώσει χρόνο στις οικονομίες όλης της Ευρώπης να ανακάμψουν. Με τις σωστές πολιτικές, η οικονομική ανάπτυξη στη Βρετανία μπορεί να επανέλθει. Η επίτευξη αυτού του στόχου είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί ότι το προβάδισμα του Reform θα περιοριστεί σε μια μοναδική δημοσκόπηση.
*Ο Paul Whiteley είναι καθηγητής του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο του Essex. Το άρθρο του αναδημοσιεύεται αυτούσιο στο Liberal μέσω άδειας Creative Commons από τον ιστότοπο TheConversation.com.
