Του David L. Veksler
Ο πρόεδρος Nicolas Maduro θέλει οι Βενεζολάνοι να αρχίσουν να εκτρέφουν κουνέλια για να επιλύσουν την οικονομική καταστροφή που δημιούργησε ο ίδιος και ο προκάτοχός του Ούγο Τσάβες και οδήγησε σε εκατομμύρια πρώην μέλη της μεσαίας τάξης να λιμοκτονούν, να ζητιανεύουν στους δρόμους και να εγκαταλείπουν τα παιδιά τους.
“Το κουνέλι δεν είναι κατοικίδιο, είναι απλώς δυόμισι κιλά κρέας” είπε ο Maduro. “Το πρώτο μέρος του Σχεδίου Κουνέλι μπαίνει σε εφαρμογή”.
Δυστυχώς, το σχέδιό του σκόνταψε γρήγορα σ' ένα εμπόδιο: οι άνθρωποι άρχισαν να κρατούν τα κουνέλια ως κατοικίδια αντί να τα τρώνε. Μπορεί να φαίνεται περίεργο άνθρωποι που λιμοκτονούν να προτιμούν να ταΐζουν τα κουνέλια αντί για τους εαυτούς τους, αλλά ξέρω πώς είναι: και η δική μου οικογένεια προσπάθησε να εκτρέψει κουνέλια για να αντιμετωπίσει την οικονομική καταστροφή του σοσιαλισμού, και το σχέδιο δεν απέδωσε ούτε για μας.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ζούσα με τους γονείς μου στην Ουκρανία, τότε που η χώρα ήταν μέρος της ΕΣΣΔ. Μολονότι εμείς δεν βρισκόμασταν σε τόσο κακή κατάσταση, οι παπούδες μας θυμούνταν τις εποχές της λιμοκτονίας και του κανιβαλισμού που έζησαν και κανείς δεν ήθελε να εξαρτάται από τις ουρές για ψωμί. Πολλοί άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και κάτοικοι των πόλεων, είχαν ένα μικρό κομμάτι γης για να καλλιεργούν λαχανικά και να συμπληρώνουν τις μερίδες τροφής τους ώστε να έχουν κάτι να τρώνε κατά τη διάρκεια των περιοδικών ελλείψεων.
Μέχρι που η κυβέρνηση άρπαξε τη γη μας και μας μετεγκατέστησε σε κρατικά σπίτια, στο οικογενειακό χωράφι που έζησε την οικογένειά μου για γενιές καλλιεργούσαμε διάφορα λαχανικά και εκτρέφαμε κατσίκες και κότες. Σε ένα σημείο, ο πατέρας μου αποφάσισε να εκτρέψει κουνέλια για το κρέας και τη γούνα τους. Ήταν ηλεκτρολόγος και όχι επαγγελματίας αγρότης, αλλά η εκτροφή κουνελιών είναι εύκολη υπόθεση: αρκεί να φτιάξεις ένα κλουβί και να τους ρίχνεις αποφάγια και χόρτα πού και πού.
Δυστυχώς, η επεξεργασία των κουνελιών για φαγητό και γούνα είναι μια διαφορετική υπόθεση: όχι μόνο είναι τα κουνέλια χαριτωμένα, αλλά η σφαγή ενός κουνελιού είναι δύσκολη δουλειά! Τα κουνέλια πρέπει να θανατωθούν, να στραγγίξει το αίμα τους, να γδαρθούν και να σφαγιαστούν συστηματικά με πολύ αιχμηρά μαχαίρια, και στη συνέχεια η προβιά τους χρειάζεται τη σωστή επεξεργασία. Ενώ το κρέας του κουνελιού είναι νόστιμο, είναι χαμηλό σε λιπαρά, πράγμα καλό αν θέλει κανείς να χάσει βάρος, αλλά όχι και τόσο σε μια κατάσταση λιμοκτονίας. Το κρέας του κουνελιού είναι τόσο φτωχό σε λίπος, πρωτεΐνη και θρεπτικά στοιχεία απαραίτητα στον άνθρωπο, ώστε αν κάποιος προσπαθήσει να επιβιώσει αποκλειστικά τρώγοντας κουνέλια μπορεί να πεθάνει της πείνας.
Αν κάποιος βρίσκεται ήδη σε μια συνθήκη λιμοκτονίας, είναι πολύ πιο αποδοτικό να πάρει το όποιο φαγητό σκόπευε να ταΐσει τα κουνέλια και είτε να το φάει ο ίδιος, είτε να το χρησιμοποιήσει ως λίπασμα για φυτά. Διαφωνώ με την ΡΕΤΑ σε πολλά πράγματα, αλλά έχουν δίκιο όταν λένε ότι το να τρώει κανείς φυτά είναι πολύ πιο αποδοτικό από το να τα ταΐζει στα ζώα για να τα φάει στη συνέχεια - μέχρι το 90% της ενέργειας χάνεται σ' αυτή τη διαδικασία. Τρώμε κρέας ως κάτι το πολυτελές, ή γιατί το πρωτόγονο οικοσύστημά μας δεν ευνοεί την καλλιέργεια φυτών τα οποία μπορούμε να φάμε άμεσα.
Ενώ είναι ξεκάθαρο ότι τα κουνέλια δεν είναι μια καλή επιλογή για μια χώρα στα όρια της λιμοκτονίας, είναι λιγότερο σαφές το γιατί οι Βενεζολάνοι τα κρατάνε ως κατοικίδια - πού βρίσκουν την τροφή που τα ταΐζουν και γιατί δεν την τρώνε οι ίδιοι; Αυτή η λεπτομέρεια αποκαλύπτει μια σημαντική πτυχή του πώς οι Τσάβες, Maduro και οι λοιποί σοσιαλιστές ηγέτες παραμένουν στην εξουσία: οι άνθρωποι που πήραν τα κουνέλια πιθανότατα δεν λιμοκτονούν.
Σε μια σοσιαλιστική οικονομία, οι κεντρικοί σχεδιαστές αποφασίζουν το ποιος θα πάρει το οικονομικό προϊόν που άρπαξαν από τους παραγωγούς. Πέρσι για παράδειγμα δημοσιεύθηκε ότι στη Βενεζουέλα διανεμήθηκαν “τσάντες αλληλεγγύης” με τρόφιμα αποκλειστικά σε μέλη του σοσιαλιστικού κόμματος. Οι παραλήπτες των κουνελιών είναι υποστηρικτές του καθεστώτος, ενώ όσοι λιμοκτονούν και τα εκατομμύρια που διαδηλώνουν στους δρόμους αποτελούν την πλειονότητα που δεν έχει τις πολιτικές διασυνδέσεις για να πάρει το μερίδιό της από κουνέλια.
Σε ό,τι αφορά τώρα τα κουνέλια της δικής μου οικογένειας, διασκεδάζαμε τόσο πολύ παίζοντας μ' αυτά που του πατέρα μου δεν του πήγαινε η καρδιά του να τα σκοτώσει όταν ήρθε η ώρα να τα σφάξουμε. Δεν είχαμε όμως ούτε το περίσσευμα της τροφής για να τα ταΐζουμε, καθώς η “τροφή των κατοικιδίων” ήταν καπιταλιστική πολυτέλεια, κι έτσι μια μέρα το κλουβί μας εξαφανίστηκε και κάποιος άλλος αγρότης τα σέρβιρε στιφάδο.
--
Ο David Veksler είναι Διευθυντής Μάρκετινγκ του Foundation for Economic Education (FEE).
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 18 Σεπτεμβρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του FEE και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
