Οι Αργεντινοί εξέλεξαν τον 53χρονο Χαβιέ Μιλέι, έναν πολιτικό αουτσάιντερ, ως τον νέο Πρόεδρό τους.
Ο Μιλέι, οικονομολόγος και αυτοχαρακτηριζόμενος ελευθεριακός, συγκέντρωσε σχεδόν το 56% των ψήφων που καταμετρήθηκαν στον δεύτερο γύρο όπου αναμετρήθηκε με τον αριστερό αντίπαλό του, Σέρχιο Μάσα, ολοκληρώνοντας μια από τις πιο ανατρεπτικές προεδρικές νίκες στη σύγχρονη ιστορία.
Ο Μιλέι εξέπληξε για πρώτη φορά τον κόσμο τον Αύγουστο, όταν κατάφερε να συγκεντρώσει το 30% στις προκριματικές εκλογές της Αργεντινής, πολύ πάνω από αυτό που περίμεναν οι πολιτικοί αναλυτές.
«Νομίζω ότι αυτά τα αποτελέσματα εξέπληξαν ακόμη και τον ίδιο», δήλωσε ο Πάμπλο Τουζόν, ένας Αργεντινός πολιτικός σύμβουλος, στους New York Times τον Αύγουστο.
Αν και ο Μιλέι έλαβε μικρότερο ποσοστό στις γενικές εκλογές του Οκτωβρίου, 29,9% έναντι 36,6% του Μάσσα, αναδείχθηκε θριαμβευτής στον δεύτερο γύρο της Κυριακής. Η νίκη του ξάφνιασε ξεκάθαρα το κατεστημένο των μέσων ενημέρωσης, το οποίο επέμενε να περιγράφει τον Μιλέι ως «ακροδεξιό», παρομοιάζοντάς τον με τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Στην πραγματικότητα, ο Μιλέι είναι πολύ πιο κοντά στον Φρίντριχ Χάγιεκ ή ακόμα και στον Μίλτον Φρίντμαν παρά στον Τραμπ. Υποστηρίζει τη μείωση των κρατικών δαπανών καθώς και την κατάργηση της κεντρικής τράπεζας της Αργεντινής και μιας σειράς Υπουργείων -συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου Πολιτισμού, του Υπουργείου Γυναικών, Φύλων και Διαφορετικότητας- του Υπουργείου Δημοσίων Έργων και του Υπουργείου Μεταφορών.
Με όποιον τρόπο κι αν επιλέξει κανείς να περιγράψει τον Μιλέι, είναι σαφές ότι η άνοδός του σηματοδοτεί την πλήρη απόρριψη του πολιτικού κατεστημένου της Αργεντινής από τους πολίτες της χώρας μετά από χρόνια οικονομικής δυσφορίας.
Το ποσοστό φτώχειας στην Αργεντινή υπερβαίνει το 40%. Ο πληθωρισμός, εν τω μεταξύ υπήρξε για όλο το 2023 τριψήφιος και συνεχίζει να αυξάνεται. Η Αργεντινή, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στη Νότια Αμερική, μάχεται με τον πληθωρισμό εδώ και δεκαετίες, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει ξεφύγει από τον έλεγχο.
Το 2011, η συναλλαγματική ισοτιμία για ένα δολάριο ΗΠΑ ήταν 3,45 πέσος. Σήμερα, ένα δολάριο ανταλλάσσεται με 352 πέσος. (Οι ισοτιμίες στη μαύρη αγορά είναι πολύ υψηλότερες).
Το Reuters ανέφερε πρόσφατα ότι ο πληθωρισμός έχει επιδεινωθεί τόσο πολύ ώστε πολλοί Αργεντινοί δεν έχουν πλέον την οικονομική δυνατότητα να αγοράζουν νέα προϊόντα, αλλά αντ' αυτού ψωνίζουν και ανταλλάσσουν μεταχειρισμένα είδη σε λαϊκές αγορές.
«Απλώς δεν μπορούμε να αγοράσουμε καινούργια πράγματα», είπε στο πρακτορείο ειδήσεων η Μαρία Τερέζα Ορτίζ, μια 68χρονη συνταξιούχος.
«Δεν μπορούμε να αγοράσουμε καινούργια αθλητικά παπούτσια, δεν μπορούμε να αγοράσουμε νέες σαγιονάρες, δεν μπορούμε να αγοράσουμε καινούργια τζιν, δεν μπορούμε να αγοράσουμε καινούριο πουκάμισο ή μπλουζάκι. Επομένως, πρέπει να τα αναζητήσουμε στα πανηγύρια».
Οι Αμερικανοί που πιστεύουν ότι έχουν λίγα να μάθουν από αυτή τη υπό κατάρρευση χώρα της Νότιας Αμερικής θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η Αργεντινή ήταν κάποτε μια από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο.
Οι ιστορικοί επισημαίνουν ότι λίγο πριν από την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Αργεντινή ήταν πλουσιότερη από τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, τη Γερμανία και τη Γαλλία, και σχεδόν δύο φορές πιο πλούσια από την Ισπανία. Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της ήταν στο ίδιο επίπεδο με αυτό του Καναδά, και μέχρι τη Μεγάλη Ύφεση, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς τροφίμων στον κόσμο.
Το 1929, ωστόσο, η Αργεντινή εγκατέλειψε τον κανόνα του χρυσού, μια κίνηση που ακολουθήθηκε από νέα προστατευτικά εμπορικά μέτρα. Ο απόηχος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έφερε στην εξουσία τον ισχυρό άνδρα Χουάν Περόν, αναδεικνύοντας τον περονισμό, ένα μείγμα εθνικού σοσιαλισμού και φασισμού που θα κυριαρχούσε στο πολιτικό σύστημα της Αργεντινής για τα επόμενα 75 χρόνια.
Ο τριψήφιος πληθωρισμός της Αργεντινής μπορεί να είναι μια νέα εξέλιξη, αλλά η οικονομική δυσλειτουργία της χώρας μετρά ήδη δεκαετίες. Η Αργεντινή πτώχευσε τρεις φορές μόνο το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, παρ’ όλο που συνέχισε να διευρύνει τον ρόλο (και τον έλεγχο) του κράτους στην οικονομίας. Όλο αυτό σήμανε καταστροφή για τους Αργεντινούς.
«Το πρόβλημα με τον σοσιαλισμό», είπε κάποτε η Μάργκαρετ Θάτσερ, «είναι ότι τελικά ξεμένεις από τα χρήματα των άλλων».
Αυτό τεχνικά δεν ισχύει, φυσικά. Αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία μπορούν απλώς να τυπώσουν περισσότερα χρήματα για να καλύψουν τα οικονομικά προβλήματα αντί να τα αντιμετωπίσουν και αυτό ακριβώς έκαναν οι Αργεντινοί πολιτικοί.
«Αυτή η εικόνα δείχνει το γιατί ο Javier Μιλέι είναι ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής.
Η κυβέρνηση κατέστρεψε το εθνικό νόμισμα και το 40% του λαού βρίσκεται τώρα στη φτώχεια.
This image shows why Javier Milei is Argentina's new president.
— Jon Miltimore (@miltimore79) November 20, 2023
The government destroyed the currency and 40% of the people are now in poverty. pic.twitter.com/1WpVOVcSRT
Τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά και τώρα ο Μιλέι έχει αναλάβει να βάλει τάξη στο χάος. Ας ελπίσουμε ότι θα τα καταφέρει. Αλλά είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε πώς οι Αργεντινοί έφτασαν σε αυτή την κατάσταση: Πίστεψαν ένα ψέμα.
«Το κράτος είναι η μεγάλη μυθοπλασία βάσει της οποίας όλοι προσπαθούν να ζήσουν εις βάρος όλων των άλλων», παρατήρησε κάποτε ο οικονομολόγος του 19ου αιώνα Φρεντερίκ Μπαστιά.
Αν οι Αμερικανοί πιστέψουν το ίδιο ψέμα - ότι μπορούν να πλουτίσουν δημιουργώντας μια κοινωνία που θα τους επιτρέπει να λεηλατούν τον γείτονά τους - το οικονομικό τους μέλλον θα είναι παρόμοιο με αυτό της Αργεντινής. Και μπορεί να μη βρουν έναν Χαβιέ Μιλέι για να τους σώσει.
Το άρθρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον Washington Examiner.
* Ο Jon Miltimore είναι ο αρχισυντάκτης του Fee.org
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 29 Νοεμβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
