Της Γιάννας Σουλάκη
Αν σας ρωτήσουν “Ποιά είναι η μεγαλύτερη αδυναμία σας;” και εσείς απαντήσετε “Ότι είμαι τελειομανής”, τότε στην πραγματικότητα αυτό που κάνετε είναι, να προσπαθείτε να παρουσιάσετε ένα αληθινό ελάττωμά σας, ως προσόν.
Φυσικά είναι γεγονός, ότι οι άνθρωποι που έχουν τάσεις τελειομανίας καταφέρνουν υψηλές επιδόσεις, αλλά με τί κόστος; Συχνά βασανίζονται από το άγχος, την κατάθλιψη, τον φόβο, ενώ σε μία μελέτη του 2014 που δημοσιεύθηκε στο Review of General Psychology, οι ερευνητές κατέληξαν ότι η τελειομανία, μπορεί να είναι ακόμη ένας παράγοντας κινδύνου για αυτοχειρία.
Η τελειομανία θα μπορούσε να είναι ένα υγιές χαρακτηριστικό της προσωπικότητας κάποιων ανθρώπων, λέει η Patricia Di Bartolo, PhD, καθηγήτρια κλινικής ψυχολογίας που ερευνά την ψυχολογικό φαινόμενο της τελειομανίας, στο Smith College. Ο “προσαρμοστικός τελειομανής”, για παράδειγμα, είναι αυτός που διαθέτει μεν οργάνωση και αυτενέργεια και αγωνίζεται για την αριστεία, αλλά από την άλλη αποδέχεται και την πιθανότητα να αποτύχει.
Ο “δυσπροσαρμοστικός τελειομανής” από την άλλη πλευρά, μπορεί να μην αποδέχεται τίποτα λιγότερο από την απόλυτη επιτυχία και στην λογική αυτή, μπορεί να μετατρέψει την ζωή τη δική του και των άλλων σε κόλαση.
Δείτε τα σημάδια που αποδεικνύουν ότι η τελειομανία, μπορεί να αποτελεί για σας πρόβλημα, παρά βοήθεια:
Γίνεστε ακραία αναβλητικός
Στις ακραίες περιπτώσεις των δυσπροσαρμοστικών τελειομανών, οι άνθρωποι έχουν την τάση να αναβάλλουν σε τόσο μεγάλο βαθμό την εκκίνηση μιας δράσης ή μιας πρωτοβουλίας, με αποτέλεσμα να χάνουν τις ευκαιρίες. Μπορεί να περάσουν ώρες ολόκληρες πάνω από μια εργασία και στο τέλος να χάσουν την προθεσμία, μόνο και μόνο γιατί είναι τόσο υψηλά τα πρότυπα που βάζουν για τον εαυτό τους, που τελικά αισθάνονται αδύναμοι κι ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις να την διεκπεραιώσουν. Εάν μπείτε σ''αυτόν τον φαύλο κύκλο, όπου τίποτα δεν είναι αρκετά καλό και δεν σας ικανοποιεί, δεν θα κάνετε ποτέ μια κίνηση προς τα μπρος.
Νιώθετε άγχος σε κοινωνικές συναναστροφές / εκδηλώσεις
Οι περφεξιονιστικές τάσεις γενικά δεν βοηθούν τους ανθρώπους να αισθάνονται ανάλαφροι στις κοινωνικές τους συναναστροφές, π.χ. πριν από μία παρουσίαση ή ομιλία, ή σε μία εκδρομή με τους φίλους τους, καθώς αισθάνονται ένα γενικευμένο και αποδιοργανωτικό άγχος. Η Dr. DiBartolo υποστηρίζει ότι “Οι τελειομανείς προσπαθούν να μην αποτελούν το κέντρο της προσοχής στις κοινωνικές συναναστροφές τους, διότι φοβούνται ότι θα εκτεθούν και οι άλλοι θα τους χαρακτηρίσουν ως χαζούς ή ηλίθιους”.
“Υπάρχει ένα σημαντικό πρόβλημα στις διαπροσωπικές σχέσεις, που έχει να κάνει με το πως βλέπει ένας περφεξιονιστής τον εαυτό του, σε σχέση με τους άλλους”, λέει ο Thomas S. Greenspon, PhD, ψυχολόγος και οικογενειακός θεραπευτής. “Υπάρχει η αίσθηση ότι “αν δεν είμαι εξαιρετικά καλός σε αυτό που κάνω, τότε οι άλλοι δεν θα με αποδεχθούν και δεν θα με αγαπήσουν” Αν είστε συνεχώς στην λογική να λογοκρίνετε τον εαυτό σας στις κοινωνικές σχέσεις και να επικρίνετε κάθε σας κίνηση, τότε θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είστε πραγματικά “περφεξιονιστής”, λέει ο Dr.Greenspon.
Μπορεί να αποφεύγετε να δοκιμάσετε νέα πράγματα
Αν βρίσκετε συνεχώς δικαιολογίες για να αποφύγετε να τολμήσετε μία νέα δραστηριότητα, όπως π.χ. ένα νέο άθλημα, ή να αρχίσετε μαθήματα βιολιού, ενώ στην πραγματικότητα θέλετε πολύ να το κάνετε, θα μπορούσε να είναι σημάδι ότι σας κατατρύχει ο φόβος της αποτυχίας και σας εμποδίζει να ζήσετε στη ζωή σας στο έπακρο. “Εάν αποφεύγετε ευκαιρίες για νέες εμπειρίες μάθησης και εκπαίδευσης, επειδή δεν τολμάτε να εκτεθείτε και να κάνετε κάτι πέρα από αυτά που ξέρετε να κάνετε καλά, τότε προφανώς θα αντιμετωπίσετε μία κάμψη στις γνώσεις και τις εμπειρίες σας, που θα έρθει ως αποτέλεσμα αυτής της τάσης”, λέει η Dr. DiBartolo.
Έχετε πρόβλημα να διατηρήσετε μακροχρόνιες σχέσεις
Η ανάγκη να είστε τέλειοι μπορεί να υπονομεύσει τις σχέσεις με τους φίλους σας, την οικογένειά σας, τον ερωτικό σύντροφό σας, ακόμα και τους συναδέλφους σας. Στην δουλειά σας, για παράδειγμα, η ομαδική εργασία γίνεται ιδιαίτερα προβληματική, καθώς θέλετε να έχετε στα χέρια σας τον πλήρη έλεγχο των καταστάσεων και οι άλλοι δεν θα μπορούν να συνάψουν ουσιαστικούς δεσμούς μαζί σας. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και στις συναισθηματικές σας σχέσεις: "Οι τελειομανείς έχουν την τάση να πρέπει να είναι σωστοί όλη την ώρα, και κάτι τέτοιο δεν αφήνει πολλά περιθώρια για οικειότητα και να αναπτυχθεί η άλλη άποψη”, λέει ο Dr. Greenspon.
Ο τρόπος δράσης σας γενικά, σας απομακρύνει από τους άλλους και αυτό μπορεί να είναι άλλη μία απόδειξη για το ότι η τελειομανία έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ζωή σας. Κρατώντας απόσταση από τους ανθρώπους που μπορεί να σας επικρίνουν, νομίζετε ότι προστατεύεστε από την πιθανότητα να νιώσετε ντροπή από την κριτική των άλλων, γεγονός που θα σας φέρει πράγματι αντιμέτωπους – και με οδυνηρό τρόπο – με την διαπίστωση, ότι δεν είστε τέλειοι.
Κρατάτε την ανασφάλειά σας για τον εαυτό σας
Εάν διστάζετε να μιλήσετε στους άλλους – ειδικά τους στενούς φίλους ή την οικογένειά σας – για τα λάθη, τις παραλείψεις ή τις ανησυχίες σας, θα μπορούσε να σημαίνει, ότι φοβάστε υπερβολικά να αποκαλύψετε στους άλλους ότι μπορεί να κάνετε λάθος.
“Οι τελειομανείς κρατούν τα λάθη τους για τον εαυτό τους”, λέει η Dr. DiBartolo. “Έτσι χάνουν την ευκαιρία να μάθουν, ότι και οι άλλοι αποτυγχάνουν και ότι όλοι μπορεί να αποτύχουν κάποια στιγμή στη ζωή τους. Όλοι έχουμε τις κακές μας στιγμές, αλλά όταν δεν τις μοιραζόμαστε με τους άλλους, αισθανόμαστε πολύ μόνοι”, συμπληρώνει.
Για να καταφέρουμε να δούμε την αλήθεια, ότι δηλαδή δεν εξυπηρετεί κανέναν σκοπό να είμαστε τέλειοι, είναι σημαντικό να παραδεχθούμε ότι κανένας στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να είναι τέλειος, λένε οι ειδικοί: “Ο πειραματισμός με τα λάθη, είναι ο καλύτερος τρόπος βοήθειας για τους περφεξιονιστές”, λέει η Dr.DiBartolo. Είναι καλό γι''αυτούς, δηλαδή, να εμπλέκονται συνειδητά με δραστηριότητες που γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι δεν είναι καλοί, με σκοπό να εκπαιδευτούν να αναγνωρίζουν ότι ακόμα κι αν δεν κάνουν κάτι τέλεια, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα κι ότι θα αποτύχουν.
Η Dr. DiBartolo προτείνει επίσης την Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία, η οποία βοηθά να αμφισβητήσει κανείς και να καταρρίψει τις σκέψεις της τελειομανίας που τον βασανίζουν. “Είναι αλήθεια ότι θα καταστραφώ, εάν μπερδευτώ σε κάποιο σημείο της ομιλίας μου σήμερα;” “Το να κάνω ένα λάθος, σημαίνει ότι θα αποτύχω ολοκληρωτικά;” “Η Γνωστική Θεραπεία είναι αποτελεσματική για να απαλλαγείτε από αυτές τις νοοτροπίες”, λέει η καθηγήτρια.
Με πληροφορίες από health.com
