Της Γιάννας Σουλάκη
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των παγκόσμιων εξελίξεων στον τομέα της αντιμετώπισης του καρκίνου, ενώ ταυτόχρονα, είναι και διευθυντής της Κλινικής Μαστού του “Αγ. Σάββα”. Είναι ο γιατρός, δηλαδή, ο οποίος με “όπλα” του την επιστήμη, την πολύχρονη εμπειρία του και το φάρμακο, θα προσπαθήσει να προσφέρει ίαση στον πάσχοντα άνθρωπο, ή στην χειρότερη περίπτωση, την καλύτερη παρηγορητική φροντίδα... Ακόμα κι αν κάποιες φορές, χρειαστεί να ξεπεράσει τον εαυτό του ή και τις στατιστικές...
Ζητήσαμε τη γνώμη του, ως εκπροσώπου της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας και ως γιατρού, για το σχέδιο νόμου που ετοιμάζεται να καταθέσει η κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας, σχετικά με τις νέες καινοτόμες θεραπείες, τις οποίες εξαιτίας αυτών των μέτρων – σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (ΣΦΕΕ), αλλά και τους Συλλόγους των Ασθενών – αναμένεται να στερηθούν ή να λάβουν με καθυστέρηση ετών, οι Έλληνες ασθενείς.
Ας δούμε τι μας είπε:
Κύριε Φιλόπουλε, υπάρχει έντονος φόβος και ανησυχία, ότι τα νέα μέτρα για τις καινοτόμες θεραπείες – τα οποία προβλέπουν ότι έγκριση κυκλοφορίας θα παίρνουν στην Ελλάδα, μόνο όσες θα αξιολογούνται θετικά σε 6 Ευρωπαϊκές χώρες – θα επιφέρουν προβλήματα στους Έλληνες καρκινοπαθείς. Πιστεύετε με βάση την εμπειρία σας ότι είναι πράγματι ορατός ο κίνδυνος να στερηθούμε ως χώρα τα πρωτοπόρα φάρμακα που μπορούν να δώσουν στους ασθενείς μας παράταση ζωής ή ακόμα και ίαση;
Διεθνώς βρίσκεται σε εξέλιξη μία πολύ σημαντική σύγκρουση: από τη μία μεριά βρίσκονται οι φαρμακευτικές βιομηχανίες, που ως κερδοσκοπικές εταιρείες αναζητούν το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος για τους μετόχους τους (μέσω της ευνοϊκής για αυτό το σκοπό τιμολόγησης των προϊόντων τους) και από την άλλη μεριά βρίσκονται τα κράτη και τα ασφαλιστικά ταμεία που αισθάνονται ολοένα και πιο πιεστικά, την επερχόμενη αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις ανάγκες φαρμακευτικής κάλυψης ενός συνεχώς αυξανόμενου και γηράσκοντος πληθυσμού.
Η σύγκρουση δεν μπορεί να διευθετηθεί από μία χώρα όπως η Ελλάδα, και λόγω μεγέθους, αλλά και λόγω της ιδιαίτερης άσχημης οικονομικής κατάστασης της. Το πρόβλημα είναι διεθνές και μόνο ως τέτοιο μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Μέχρι σήμερα οι Έλληνες ήταν από τους πιο ευνοημένους ασθενείς σ' ό,τι αφορά την κάλυψη των φαρμακευτικών αναγκών τους. Δεν νομίζω ότι ο Έλληνας ασθενής θα στερηθεί το θεραπευτικό μέσο που βελτιώνει ουσιωδώς το προσδόκιμο ή την ποιότητα επιβίωσης του στην ασθένεια του. Προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν στο επόμενο μέλλον με τα νέα φάρμακα, αλλά αυτά - και οι προτάσεις για τη λύση τους - θα πρέπει να προσεγγιστούν με επιστημονική μεθοδολογία και ψυχραιμία και όχι με υπερβολές ή σπασμωδικές κινήσεις.
Περιγράψτε μας για όσους δεν γνωρίζουν, τι σημαίνει “νέο φάρμακο” και πόσο σημαντικό είναι για έναν ασθενή με καρκίνο, να μπορεί να λάβει μια νέα θεραπεία, ή να ενταχθεί σε ένα θεραπευτικό ερευνητικό πρωτόκολλο. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάτι τέτοιο, ή αποτελεί απόφαση της πολιτείας, αν θα του παραχωρήσει τελικά αυτό το δικαίωμα ή όχι;
Ο ασθενής με καρκίνο - πέρα από τις δυσκολίες που η ίδια η νόσος και η αντιμετώπιση της προκαλούν στη ζωή του - έχει και να αντιπαλέψει και με το φόβο της υποτροπής της νόσου, με την αμφιβολία αν του έχει χορηγηθεί η καλύτερη θεραπευτική αγωγή ή με το αν υπάρχει κάτι καλύτερο, που θα πρέπει να το κάνει. Σ΄ αυτό το τελευταίο εμπλέκεται και το θέμα των νέων καινοτόμων, όπως ονομάζονται, φαρμάκων. Δεν είναι σπάνιο – το αντίθετο θα έλεγα- η εντύπωση του ασθενούς πως αν του χορηγηθεί κάποιο καινούργιο φάρμακο, αυτός θα τα καταφέρει.
Την πιο έντονη και ακραία έκφραση αυτής της στάσης, την βλέπουμε στην χρήση κάποιων βοτάνων ή εξωτικών θεραπειών που κάποιος ή κάποιοι συστήνουν ως “θαυματουργών” στους ασθενείς. Μερικές φορές η πίστη σε τέτοιες μαγικές δυνάμεις υπάρχει και για τα νέα φάρμακα. Μόνο που εδώ τα πράγματα είναι ζυγισμένα και μετρημένα με επιστημονικό τρόπο και έτσι κανείς δεν διαφημίζει ιάσεις ή τεράστια άλματα στα αποτελέσματα. Αυτά συχνά είναι καλύτερα σε ποιότητα ζωής ή στον ελεύθερο υποτροπής χρόνο και όχι στο πόσο περισσότερο μπορεί να ζήσει ο ασθενής. Και αυτό είναι πρόοδος, αλλά όχι αυτό που συχνά νομίζει ο ασθενής.
Η ένταξη σ' ένα θεραπευτικό πρωτόκολλο φαρμάκου, που ακόμα δοκιμάζεται (ερευνητική μελέτη), είναι καλοδεχούμενη, εφόσον μπορεί κάποιες φορές να δώσει καλύτερα αποτελέσματα σε ασθενείς, που έτσι και αλλιώς δεν είχαν καλή πρόγνωση. Τα πρωτόκολλα θεραπειών με φάρμακα που έχουν άδεια κυκλοφορίας και είναι νέα (άρα χρειάζονται να τύχουν ιδιαίτερης παρακολούθησης για να μελετηθούν συνολικά οι επιπτώσεις τους) καλό είναι να γίνονται σε εξειδικευμένα κέντρα.
Θα είναι δυστύχημα για τη χώρα μας να υπάρξουν περιορισμοί ή καθυστερήσεις στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στα καινοτόμα φάρμακα; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα υποβιβάσει σημαντικά την φαρμακευτική περίθαλψη σε χαμηλότερα επίπεδα, εκεί όπου βρίσκονται μη προηγμένες χώρες.
Για να κυριολεκτούμε: Δυστύχημα είναι που βρισκόμαστε ως χώρα ακόμα πολύ πίσω σ' ότι αφορά την πρωτογενή πρόληψη (πχ καπνιστική συνήθεια, ανθυγιεινή διατροφή, παχυσαρκία, ακινησία), αλλά και την δευτερογενή (προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου). Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να επιφέρει τέτοια μείωση των κρουσμάτων καρκίνου και μείωση της θνησιμότητας από τη νόσο, από τα μέτρα που συνιστούν μία επιτυχημένη προληπτική παρέμβαση. Από την άλλη, όλοι πρέπει να βοηθήσουμε να μην στερηθεί ο Έλληνας ασθενής τα νέα φάρμακα.
Η πολιτική που ακολουθείται στο φάρμακο τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, έχει στηριχθεί στην θέση, ότι τα ασφαλιστικά ταμεία θα καταρρεύσουν εάν αποζημιώνουν όλες τις νέες θεραπείες. Η λογική αυτή – ακόμη κι αν έχει βάση αληθείας - δεν ενέχει τον κίνδυνο να οπισθοδρομήσει η έρευνα;
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία παρακολουθεί στενά τα νέα δεδομένα και είναι της άποψης πως οι φαρμακοβιομηχανίες πρέπει να απεγκλωβιστούν από την μονομερή κυριαρχία του κερδοσκοπικού χαρακτήρα τους. Είναι βιομηχανίες που δρουν στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς, αλλά ταυτόχρονα εκπληρώνουν και μία εξαιρετικά σημαντική αποστολή για την υγεία του πληθυσμού.
Από την άλλη καλούμε την κυβέρνηση και τους ειδικούς των ασφαλιστικών ταμείων να προχωρήσουν γρήγορα σε εναλλακτικούς σχεδιασμούς και σε συνεργασία με άλλους διεθνείς φορείς ή με άλλα κράτη να εφαρμόσουν κατάλληλες για τις σημερινές συνθήκες πολιτικές, οι οποίες, όμως, να εξασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση όλων των ασθενών στις νέες θεραπείες. Παράλληλα να εξασφαλίζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο την ορθή χορήγηση των νέων φαρμάκων, έτσι ώστε να εφαρμόζονται εκεί που πρέπει και όπως πρέπει. Μία τέτοια πολιτική δεν περιλαμβάνει μόνο σύνταξη κατευθυντήριων οδηγιών, αλλά και συνδυασμό μέτρων που προωθούν την ορθή πρακτική και εμποδίζουν την αντίστοιχη κακή και τα οποία δεν είναι επί του παρόντος να συζητήσουμε.
Ζητάμε από την κοινωνία και ιδιαίτερα από τους ασθενείς, μία όσο το δυνατό πιο ψύχραιμη στάση. Μία ψύχραιμη στάση σ' ό,τι αφορά τις προσδοκίες από τα νέα φάρμακα, αλλά και την γενικότερη συμπεριφορά τους ως καταναλωτές υγείας (πχ. να αλλάξουν αντιλήψεις για το τόσο παρεξηγημένο θέμα των γενοσήμων. Χρήματα που κερδίζονται από τον περιορισμό της δαπάνης σ' ένα τομέα μπορούν να δοθούν για πιο αποτελεσματικά φάρμακα σε κάποιον άλλον).
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία θα προστατεύσει τα δικαιώματα των συμπολιτών μας, φροντίζοντας παράλληλα να στηρίξει τις όποιες λογικές πολιτικές των κυβερνήσεων, που θα συνδυάζουν την εξυπηρέτηση των ασθενών, την ελεύθερη προσβασιμότητα στις νέες θεραπείες, αλλά και το μέλλον των ταμείων και των επόμενων γενεών.
Διαβάστε ακόμα:
- Ζωή Γραμματόγλου: Οι νέες θεραπείες δεν είναι παρά ψιλά γράμματα στην Ελλάδα
- Στο στόχαστρο οι ασθενείς με σπάνιες παθήσεις;
- ΣΦΕΕ: Πρώτη φορά απαγορευτικό στην ελπίδα των Ελλήνων ασθενών
