Με περισσότερους από 200.000 ασθενείς με άνοια στην Ελλάδα, η έλλειψη δομών φιλοξενίας -ειδικά για τους ασθενείς τελικού σταδίου- αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα. Το κενό αυτό πρόκειται να καλυφθεί σταδιακά, με την αναδιάρθρωση που δρομολογείται στον τομέα της ψυχικής υγείας. Η αρχή γίνεται με το πρώτο οικοτροφείο ασθενών τελικού σταδίου που αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στον Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη. Για αυτό το σημαντικό έργο, μιλά στο Liberal.gr η Μάγδα Τσολάκη, καθηγήτρια νευρολογίας, του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών.
Συνέντευξη στην Αλεξία Σβώλου
Τι γίνεται με τις δομές φιλοξενίας για ασθενείς με άνοια στην Ελλάδα, πού βρισκόμαστε σε σχέση με άλλα κράτη και πόσες δομές είναι ιδιωτικές και πόσες δημόσιες;
Στην Ελλάδα ξεκινήσαμε να έχουμε δομές από το 2005 στα πλαίσια της από-ασυλοποίησης του προγράμματος «Ψυχαργώς» . Οι δομές ήταν κέντρα Ημέρας, οικοτροφεία, μονάδες περιθαλπόντων και μονάδες υποστήριξης της οικογένειας στο σπίτι. Τότε υπήρχαν συνολικά τέσσερις πόλεις που είχαν τέτοιες δομές: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλος και Χανιά. Οι δομές αυτές χρηματοδοτήθηκαν αρχικά από το Γ΄ Πακέτο στήριξης και στη συνέχεια από το Υπουργείο Υγείας. Έκτοτε έχουν δημιουργηθεί πολλές τέτοιες δομές σε όλη τη χώρα. Πρόσφατα προκηρύχθηκαν και άλλες δομές σε όλη την Ελλάδα
Πόσοι ασθενείς με άνοια υπάρχουν κατ’ εκτίμηση στην Ελλάδα και τι ισχύει για την περίθαλψη τους;
Υπάρχουν περίπου 200.000 ασθενείς με άνοια στην Ελλάδα και το 90% των ασθενών ζουν στα σπίτια τους και κάποιο μέλος της οικογένειας επωμίζεται την φροντίδα του ασθενούς με άνοια. Η φροντίδα των ασθενών δεν είναι εύκολη, σε κάθε ασθενή αντιστοιχούν δύο φροντιστές και οι περιθάλποντες αντιμετωπίζουν συχνά σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout).
Πόσοι ασθενείς βρίσκονται σε πρώιμο, προχωρημένο και τελικό στάδιο ώστε (οι τελευταίοι) να χρειαστεί να διαμένουν σε έναν ξενώνα φιλοξενίας;
Περίπου το 30% των ασθενών είναι στο πρώτο στάδιο, όπου οι ασθενείς τρώνε μόνοι τους, ντύνονται σχεδόν μόνοι τους, συνήθως κάνουν μπάνιο μόνοι τους αλλά χρειάζονται επίβλεψη. Ένα έτερο 30% βρίσκονται στο δεύτερο στάδιο, όπου οι ασθενείς χρειάζονται ουσιαστική βοήθεια σε ό,τι κάνουν, και το άλλο 30% βρίσκεται στο τελικό στάδιο, όπου χρειάζονται φροντίδα 24 ώρες το 24ωρο, διότι οι ασθενείς δεν μπορούν να κάνουν τίποτε, είναι στο κρεβάτι και δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον τους.
Τι συνεπάγεται η δημιουργία του πρώτου οικοτροφείου για ασθενείς με άνοια στη Θεσσαλονίκη;
Αυτό σημαίνει ότι ξεκινάει η φροντίδα των ασθενών να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα έτσι ώστε οι άνθρωποι με άνοια να ζουν με αξιοπρέπεια και να καλύπτονται όλες οι ανάγκες τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Υγείας τέτοια οικοτροφεία τελικού σταδίου θα γίνουν σύντομα στην Κέρκυρα, στη Ρόδο και στην Αθήνα, ενώ συγχρόνως θα γίνουν και άλλα 5 οικοτροφεία για όλα τα υπόλοιπα στάδια της νόσου, πριν το τελικό στάδιο.
Πόσους ασθενείς θα μπορέσει να εξυπηρετήσει το οικοτροφείο της Θεσσαλονίκης και πότε θα είναι έτοιμο να λειτουργήσει;
Το οικοτροφείο τελικού σταδίου στη Θεσσαλονίκη θα εξυπηρετήσει 25 ασθενείς. Ευελπιστούμε ότι θα ανοίξει τις πόρτες του τον Σεπτέμβριο, που είναι και ο Παγκόσμιος μήνας της Νόσου Alzheimer.
Θα υπάρξουν κάποια κριτήρια κοινωνικά και οικονομικά για την επιλογή των ασθενών;
Και κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια θα υπάρξουν και ειδική επιτροπή θα δημιουργηθεί η οποία θα αποφασίζει την εισαγωγή των ασθενών. Ήδη η ομάδα των επιστημόνων που επισκέπτονται ασθενείς τελικού σταδίου στα σπίτια τους έχουν ετοιμάσει ένα κατάλογο ασθενών, οι οποίοι δεν είναι δυνατόν να έχουν τη σωστή φροντίδα στο σπίτι τους είτε γιατί ο/η σύζυγος είναι επίσης μεγάλος/η και ανίκανος να εξυπηρετήσει τον/την σύζυγο, είτε επειδή το μοναδικό παιδί που ζει στην ίδια πόλη ή χωριό με τον ασθενή πατέρα ή την ασθενή μητέρα είναι και το ίδιο άρρωστο και χρειάζεται φροντίδα, είτε διότι δεν υπάρχει η οικονομική άνεση να προσλάβουν μία/ένα περιθάλποντα εργαζόμενο με αμοιβή, έτσι ώστε η φροντίδα να είναι άριστη.
Η δημιουργία ξενώνων και οικοτροφείων τελικού σταδίου μπορεί να απαλλάξει το κράτος από μεγάλες δαπάνες στη νοσοκομειακή περίθαλψη των ασθενών γιατί οι άνθρωποι αυτοί όταν δεν μπορούν να μείνουν σπίτι καταλαμβάνουν νοσοκομειακές κλίνες οι οποίες θα μπορούσαν να διατεθούν για άλλου είδους παθήσεις και για οξέα περιστατικά;
Ναι, αυτό είναι απολύτως αληθές. Επιπλέον, τα νοσοκομεία θα απαλλαγούν από τις συχνές νοσηλείες αυτών των ανθρώπων και οι περιθάλποντες θα παραμείνουν υγιείς και πολλοί από αυτούς θα γυρίσουν στις εργασίες τους, θα κάνουν τις οικογένειές τους και θα συνεχίσουν να ζουν όπως όλοι μας μία φυσιολογική ζωή. Έτσι στα νοσοκομεία μας θα νοσηλεύονται και θα εξυπηρετούνται όλοι οι άλλοι ασθενείς που χρειάζονται βοήθεια και η καταπάτησης τους απαιτεί νοσηλεία.
Αν γίνει η αρχή και δημιουργηθεί ένα τέτοιο δίκτυο ξενώνων, ειδικά για τους ασθενείς με άνοια, πόσο εκτιμάτε ότι θα μπορέσει αυτό να βοηθήσει στη μείωση δαπανών υγείας και την εξοικονόμηση πόρων για σημαντικά έργα στην υγεία;
Η εξοικονόμηση πόρων θα είναι σημαντική και επιπλέον η φαρμακευτική αγωγή θα ελαττωθεί. Οι ασθενείς αυτοί θα λαμβάνουν λιγότερα φάρμακα, αυτά που τους χρειάζονται και επομένως θα έχουμε και από εκεί εξοικονόμηση πόρων, από τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης.
Υπάρχουν κι άλλα οφέλη για τους ασθενείς που θα φιλοξενηθούν στα οικοτροφεία;
Το πιο σημαντικό είναι ότι οι ασθενείς αυτοί θα έχουν όλη τη συμπαράσταση και την βοήθεια που χρειάζονται από νέους νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές, ψυχολόγους, γιατρούς παθολόγους, νευρολόγους και ψυχιάτρους, οι οποίοι θα κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να μη πονούν να μην νοιώθουν θλίψη, θα είναι κοντά τους συνεχώς με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, έτσι ώστε να «φύγουν» ευχαριστημένοι και ήρεμοι. Αλλά και όλοι εμείς θα νιώθουμε ότι προσφέραμε στα ευλογημένα γηρατειά, στις ρίζες της ζωής μας, ένα κομμάτι από τη δική μας ζωή γιατί τους αξίζει.
