Της Γιάννας Σουλάκη
Σε περιόδους έντονου στρες – κι αυτό για το σύγχρονο άνθρωπο μεταφράζεται σχεδόν σε καθημερινό άγχος – έχετε μια αυξημένη επιθυμία και λαχτάρα για ζάχαρη, γλυκά ή σοκολάτα. Και παρ'' όλο που μπορεί να είστε γενικώς “γλυκατζής”, αυτές οι... λιγούρες μπορεί να είναι κάποιες φορές ασυνήθιστα έντονες. Ακόμη, λοιπόν, κι αν έχετε καταναλώσει ένα πολύ υγιεινό γεύμα ή ακόμη κι αν έχετε φάει γλυκό, μπορεί λίγη ώρα αργότερα να επιθυμείτε να φάτε και πάλι κάτι γλυκό (σοκολάτα, κέικ, αναψυκτικά ή χυμούς).
Είναι φορές, λοιπόν, που νοιώθετε διαρκώς πεινασμένοι και κυρίως για τροφές πλούσιες σε θερμίδες και λιπαρά, όπως τα γλυκά και τα σάκχαρα, όπως λέει π.χ. και η μικρή μου ανιψιά “Μαμά ... πεινάω για παγωτό!”. Γιατί άραγε το άγχος αναζητά για να ηρεμήσει τη ζάχαρη, τα γλυκά, τη σοκολάτα και τα τρόφιμα με υψηλές συγκεντρώσεις σε υδατάνθρακες;
Ζάχαρη: Ο φαύλος κύκλος της επιθυμίας που ανακουφίζει και μετά προκαλεί κατάθλιψη
Η ζάχαρη ενεργοποιεί τους νευρώνες της γεύσης στη γλώσσα, που στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο και κυρίως στο κέντρο της ανταμοιβής, το οποίο απελευθερώνει ορμόνες, π.χ. ντοπαμίνη, οι οποίες καταστέλλουν το στρες και μας κάνουν να νοιώθουμε όμορφα. Η κατανάλωση ζάχαρης, επίσης, απελευθερώνει και τη σεροτονίνη, μία ορμόνη υπεύθυνη για την καλή διάθεση. Εάν ενεργοποιείται συχνά η απελευθέρωση της σεροτονίνης, μπορεί να συμβάλλει στο να εξασθενήσουν οι αποθήκες των νευροδιαβιβαστών σας και να εμφανίσετε σημάδια κατάθλιψης.
Ετσι, η ζάχαρη επεμβαίνει στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου και το μπερδεύει. Όταν αυτό το σύστημα ανταμοιβής ενεργοποιείται συχνά ξεκινούν τα προβλήματα, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε λιγούρες, απώλεια ελέγχου και αυξημένη ανοχή ή αλλιώς εθισμό στη ζάχαρη. Εάν έχετε εθισμό στη ζάχαρη, οι τιμές του σακχάρου στο αίμα σας, τη μία στιγμή ανεβαίνουν και την επόμενη πέφτουν, με αποτέλεσμα να έχετε ευερεθιστότητα, κυκλοθυμία, ζαλάδα και κούραση. Όταν ο δείκτης αυτός πέσει απότομα θα νιώσετε άγχος, απότομη αλλαγή στη διάθεσή σας ή ακόμα και μελαγχολία.
Ο ρόλος της τρυπροφάνης και της σεροτονίνης
Η υπερβολική αδυναμία στα γλυκά, μπορεί να είναι και ένδειξη έλλειψης ενός αμινοξέος, το οποίο ονομάζεται τρυπτοφάνη. Ο οργανισμός έχει ανάγκη την τρυπροφάνη για να συνθέσει την ορμόνη σεροτονίνη. Η έλλειψη της τρυπτοφάνης μπορεί να οδηγήσει σε κακή διάθεση, αυξημένο στρες και προβλήματα στον ύπνο. Αν και οι υδατάνθρακες δεν περιέχουν τρυπτοφάνη, έρευνες έχουν δείξει ότι η αύξηση σακχάρου στο αίμα αυξάνει και τη ροή τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο.
Οι έρευνες έχουν δείξει, επίσης, ότι εκείνοι που ακολουθούν διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένες τροφές, που συνήθως περιέχουν πολλά κορεσμένα λιπαρά, και αλάτι, έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη.
Στην πραγματικότητα, μια πρώιμη απόδειξη για το ότι έχετε υψηλά επίπεδα άγχους μπορεί να είναι αυτή ακριβώς η λαχτάρα σας για ζάχαρη, γλυκά, σοκολάτα και πρόχειρο ανθυγιεινό φαγητό.
Υπάρχει σωτηρία;
Ευτυχώς, μπορούμε να μειώσουμε και να εξαλείψουμε αυτού του είδους τους ανθυγιεινούς πόθους, που τελικά αυξάνουν την αγωνία μας και τα επίπεδα του στρες. Στόχος, λοιπόν, είναι να αποφευχθεί η συναισθηματική υπερφαγία, με την εξάλειψη αυτού του είδους της διατροφής που δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο και οδηγεί σε μεγαλύτερο άγχος και κατάθλιψη.
Υπάρχουν υγιεινά τρόφιμα, πλούσια σε σάκχαρα και υδατάνθρακες, που μπορούν να επηρεάσουν τους νευροδιαβιβαστές και να βοηθήσουν τη διάθεσή σας να παραμένει σταθερή. Επίσης, η ποσότητα των υδατανθράκων που απαιτούνται για την αύξηση της σεροτονίνης είναι πολύ μικρή, ποσότητα που μπορείτε να αναπληρώσετε με την κατανάλωση υγιεινών τροφίμων, όπως είναι το πλιγούρι βρώμης, ή με ένα φλιτζάνι δημητριακά με χαμηλά λιπαρά, ή με τη μισή ποσότητα μιας μεγάλης γλυκοπατάτας, η οποία μπορεί να σας προσφέρει αρκετούς υδατάνθρακες, για να αυξήσετε την ποσότητα της τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο σας, ώστε να γίνει η σύνθεση της σεροτονίνης.
Καλές πηγές, επίσης, τρυπτοφάνης είναι η γαλοπούλα, το γάλα, τα αυγά, τα καρύδια, το τυρί κότατζ και οι μπανάνες.
Καταπολεμήστε με άλλους τρόπους τους παράγοντες που προκαλούν στρες
Η ενασχόληση σας με την πηγή του προβλήματος, δηλαδή τους υποκείμενους παράγοντες του άγχους, είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση των συναισθηματικών προβλημάτων που προκαλούν στρες.
Η υγιεινή διατροφή, η άσκηση, ο διαλογισμός, αλλά κι ένα χαλαρωτικό ζεστό αφρόλουτρο είναι πολύ καλές ιδέες εκτόνωσης του άγχους. Η ίδια η φύση - την οποία πολύ συχνά αγνοούμε - μπορεί να μας δώσει απλούς τρόπους να μειώσουμε τη δυσφορία που μας προκαλεί μια αγχωτική κατάσταση. Σε κάποιες περιπτώσεις ας μην ξεχνάμε ότι χρειάζεται απλώς να έχουμε υπομονή, έχοντας την επίγνωση ότι μόνο ο χρόνος μπορεί να θεραπεύσει τον πόνο, τη θλίψη, την απογοήτευση και τον θυμό που προκαλούν κάποιες στρεσογόνες καταστάσεις.
Με πληροφορίες από anxietycentre.com και psychologytoday.com
