Τα παραδοσιακά γιορτινά πιάτα είναι πλούσια σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά που ωφελούν την όραση και την υγεία των ματιών.Μελέτες έχουν δείξει ότι συστατικά όπως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, η λουτεΐνη, ο ψευδάργυρος και οι βιταμίνες C και Ε μπορεί να συμβάλλουν στην προστασία από προβλήματα όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ο καταρράκτης.
Οι παθήσεις αυτές αποτελούν τις κυριότερες αιτίες απώλειας της όρασης και τύφλωσης στην τρίτη ηλικία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι ο καταρράκτης αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης σε όλο τον κόσμο (ευθύνεται για το 51% των κρουσμάτων της, που υπερβαίνουν τα 32 εκατομμύρια παγκοσμίως), ενώ από εκφύλιση της ωχράς κηλίδας υπολογίζεται ότι πάσχουν 196 εκατομμύρια άνθρωποι.
«Τα επιστημονικά στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας συγκλίνουν πως η ίδια διατροφή που ωφελεί την καρδιά, πιθανότατα είναι ωφέλιμη και για τα μάτια», λέει ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School. «Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα μάτια μπορεί να ωφεληθούν από διαιτολόγια φτωχά σε κορεσμένα λιπαρά και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής και καλής ποιότητας πρωτεΐνες από ψάρια και πουλερικά».
Η συσχέτιση αυτή δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, συνεχίζει. «Όπως συμβαίνει με όλα τα όργανα του σώματος, έτσι και τα μάτια βασίζονται σε ένα δίκτυο λεπτών αρτηριών για να τροφοδοτούνται με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Οτιδήποτε, λοιπόν, διατηρεί υγιείς τις αρτηρίες αυτές, κάνει καλό στα μάτια», εξηγεί.
Από τα γιορτινά τρόφιμα, μερικά ξεχωρίζουν ως ιδιαιτέρως χρήσιμα για την όραση. Να ποια είναι:
* Γαλοπούλα. Το πουλερικό που αποκτά αργά αλλά σταθερά κεντρική θέση στο ελληνικό γιορτινό τραπέζι ωφελεί με διάφορους τρόπους την υγεία των ματιών χάρη στον ψευδάργυρο που περιέχει. Ο ψευδάργυρος είναι ένα ιχνοστοιχείο που βοηθά την βιταμίνη Α να παράγει την χρωστική μελανίνη, η οποία δρα προστατευτικά στα μάτια, μειώνοντας τον κίνδυνο εκδηλώσεως ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας αλλά και καταρράκτη. Σε όσους έχουν ήδη κάποια από αυτές τις οφθαλμοπάθειες, η επαρκής πρόσληψη ψευδαργύρου ίσως επιβραδύνει την εξέλιξή τους. Το συγκεκριμένο ιχνοστοιχείο, που αποτελεί συστατικό και του αμφιβληστροειδή χιτώνα στο πίσω μέρος των ματιών, βελτιώνει επίσης τη νυκτερινή όραση. Η γαλοπούλα είναι επίσης καλή πηγή βιταμίνης Β3 (νιασίνη) που επίσης προστατεύει από τον καταρράκτη. Πολύ καλές πηγές ψευδαργύρου είναι επίσης το αρνίσιο και το μοσχαρίσιο κρέας.
* Σπαράγγια, σπανάκι, λάχανο, λαχανάκια. Τα πράσινα, φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσια σε λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, δύο θρεπτικά συστατικά που ανήκουν στα καροτενοειδή και φαίνεται ότι μας προστατεύουν από την εκφύλιση της ωχράς και τον καταρράκτη. Σύμφωνα με αναλύσεις του αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας (USDA), οι καλύτερες φυσικές πηγές των συστατικών αυτών είναι το βρασμένο λάχανο και το βρασμένο σπανάκι.
* Μπρόκολα και γλυκιές πιπεριές. Τα λαχανικά αυτά αποτελούν καλές πηγές βιταμίνης C, η οποία συμβάλλει στην προστασία από τον καταρράκτη, την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς αλλά και από το γλαύκωμα. Άλλες καλές πηγές βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή, ο ανανάς και το μάνγκο.
* Γλυκοπατάτες. Είναι ένα από τα καλύτερα λαχανικά για τα μάτια, αφού περιέχουν άφθονη βιταμίνη Α και βιταμίνη C. Η βιταμίνη Α αναχαιτίζει την εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς και τα άλλα σχετιζόμενα με την ηλικία προβλήματα στον κερατοειδή και τον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών. Είναι επίσης πολύτιμη και για την όραση σε χαμηλό φωτισμό. Οι γλυκοπατάτες είναι επίσης πλούσιες σε βήτα-καροτίνη, μία αντιοξειδωτική ουσία που ευνοεί την νυκτερινή όραση και γενικότερα κάνει καλό στα μάτια.
* Κράνμπερι. Αυτό το είδος μούρων είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α και C οι οποίες, όπως προαναφέρθηκε, προστατεύουν τα μάτια από διάφορα σοβαρά νοσήματα. Είναι επίσης πλούσια σε βιοφλαβονοειδή, που επίσης μπορεί να μειώνουν τις πιθανότητες να αναπτύξει κανείς μεγαλώνοντας καταρράκτη ή εκφύλιση της ωχράς.
* Κολοκύθια και κολοκύθες. Σύμφωνα με τα αμερικανικά Εθνικά Ιδρύματα Υγείας (ΝΙΗ), ένα φλιτζάνι βρασμένος πουρές κολοκύθας περιέχει διπλάσια ποσότητα βιταμίνης Α από την ημερήσια συνιστώμενη δόση, καθώς και άφθονη βήτα-καροτίνη την οποία ο οργανισμός μετατρέπει σε ακόμα περισσότερη βιταμίνη Α. Όσον αφορά τα κολοκύθια, περιέχουν αρκετή προβιταμίνη Α που μετατρέπεται στον οργανισμό σε βιταμίνη Α.
* Καναπεδάκια με ψάρι. Τα ψάρια, ιδίως τα παχιά (π.χ. σολομός, σαρδέλα, τόνος, σκουμπρί κ.λπ.) περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα - ένα είδος λίπους που παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία της όρασης. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα λίπη αυτά προστατεύουν τους ενήλικες από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και από την ξηροφθαλμία. Μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην καλύτερη παροχέτευση του υγρού που υπάρχει στο εσωτερικό των ματιών (λέγεται υδατοειδές υγρό), μειώνοντας τον κίνδυνο να αυξηθεί η ενδοφθάλμια πίεση και να αναπτυχθεί γλαύκωμα.
