Της Γιάννας Σουλάκη
Η χρήση καλλυντικών, πλαστικών και κοινών ειδών καθημερινής οικιακής χρήσης προκαλεί τεράστιας έκτασης προβλήματα στην Δημόσια Υγεία των χωρών του δυτικού κόσμου, με οικονομικές επιπτώσεις και στα συστήματα υγείας, όπως αποδεικνύεται από πρόσφατη μελέτη.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες του αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) που μελέτησαν τα επίπεδα χημικών στο αίμα και τα ούρα αμερικανών πολιτών και δημοσίευσαν τα αποτελέσματά τους στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό “The Lancet”, χημικές ουσίες που χρησιμοποιούμε εν αγνοία μας στην καθημερινότητά μας, διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία του ενδοκρινικού μας συστήματος και μας προκαλούν σοβαρά προβλήματα υγείας. Κάτι που προκαλεί, επίσης, τεράστια οικονομική επιβάρυνση στα συστήματα υγείας των χωρών, αγγίζοντας τα 340 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο μόνο στις ΗΠΑ, για κόστη που δαπανώνται σε θεραπείες και εξαιτίας της απώλειας παραγωγικότητας.
Οι ερευνητές στην μελέτη τους, αξιολόγησαν μια σειρά από χημικές ουσίες που έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν σοβαρά προβλήματα στην υγεία των ανθρώπων, ουσίες όπως: επιβραδυντικά φλόγας PBDE, φθαλικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται ευρέως στα καλλυντικά και τα αρώματα, πλαστικά που περιέχουν DEHP και οργανοφωσφορικά παρασιτοκτόνα. Οπως αποδείχθηκε, οι ουσίες αυτές έχουν συνδεθεί, επίσης, με την εμφάνιση νευρολογικών προβλημάτων, διανοητικής αναπηρίας, παχυσαρκίας, ενδομητρίωσης, αυτισμού και καρδιακών παθήσεων.
Οι ασθένειες αυτές – όπως προέκυψε από την μελέτη – προκαλούν δαπάνες υγείας ύψους 217 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ευρώπη (δηλαδή, το 1,28% του ΑΕΠ) και 340 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ (2,33% του ΑΕΠ).
Η συγκεκριμένη έρευνα είχε ως στόχο να αναδείξει το πρόβλημα και να ανοίξει τον επιστημονικό και κοινωνικό διάλογο, ώστε να βρεθεί ένας καλύτερος τρόπος αξιολόγησης και διαχείρισης των προβλημάτων προστασίας από τα χημικά που περιέχουν τα κοινά προϊόντα καθημερινής οικιακής χρήσης. “Οι βελτιώσεις είναι επιβεβλημένες και θα μπορούσαν να μειώσουν την έκθεση των ανθρώπων σε κάποιες από τις πιο βλαβερές χημικές ουσίες”, υποστηρίζουν οι συντάκτες της μελέτης.
Προηγούμενη έρευνα είχε αποδείξει ωστόσο, ότι η Ευρώπη – όπου οι κανονισμοί είναι πιο αυστηροί και απαιτούν από τους κατασκευαστές να αποδείξουν επιστημονικά ότι τα χημικά που χρησιμοποιούνται στα οικιακά προϊόντα είναι ασφαλή πριν βγουν στο εμπόριο – χάνει ένα σημαντικά μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ της, ως αποτέλεσμα των ασθενειών που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές, σε σχέση με τις ΗΠΑ.
“Η έκθεση των ανθρώπων στα χημικά είναι παρόμοια στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, σε αλλά υπάρχουν και διαφορές, που εξαρτώνται από τη νομοθεσία”, υποστηρίζει ο συντάκτης της μελέτης και καθηγητής περιβαλλοντικής υγείας του Πανεπιστημίου της Ν.Υόρκης Leonardo Trasande.
Ωστόσο, το Αμερικανικό Συμβούλιο Χημείας (ACC), (το αρμόδιο όργανο που ελέγχει τις βιομηχανίες για τα χημικά που χρησιμοποιούν στα προϊόντα τους) επέκρινε την συγκεκριμένη μελέτη, ότι αποδεικνύει μεν τη σύνδεση μεταξύ ορισμένων χημικών ουσιών οικιακής χρήσης και ενδοκρινικών διαταραχών, αλλά ότι από την άλλη δεν αναδεικνύει τις αιτίες: “Το έγγραφο αυτό, δεν προσφέρει σχεδόν τίποτα στην κατεύθυνση της προστασίας της δημόσιας υγείας”, υποστηρίζουν σε δήλωσή τους οι επιστήμονες του ACC.
Παρ''ότι πάντως, η συγκεκριμένη μελέτη, μπορεί να παραμένει στο επίπεδο της απλής καταγραφής του συσχετισμού, πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν, ότι η ανάδειξη της επιβάρυνσης στην δημόσια υγεία που προκύπτει μέσα από τους αριθμούς, θα πρέπει να αποτελέσει μοχλό πίεσης προς την βιομηχανία, να αποδείξει – πριν κυκλοφορήσει ένα νέο προϊόν σε μαζική κατανάλωση – ότι μια χημική ουσία που περιέχεται σ'' αυτά, είναι ασφαλής.
"Υπάρχει η ανάγκη μιας βαθιάς μεταρρύθμισης, που να προβλέπει τον προληπτικό έλεγχο των χημικών πριν κυκλοφορήσουν στην ελεύθερη αγορά," δήλωσε ο καθηγητής Leonardo Trasande.
Ποια προϊόντα περιέχουν τις 4 χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινολογικά προβλήματα
Επιβραδυντικά φλόγας PBDE
Η χημική ουσία PBDE υπάρχει σε χιλιάδες καταναλωτικά προϊόντα και χρησιμοποιείται από το 1970, ως επιβραδυντικό που καθυστερεί τον ρυθμό ανάφλεξης και επέκτασης πυρκαγιάς, επιτρέποντας στον άνθρωπο να ξεφύγει από τον κίνδυνο ή να σβήσει την φωτιά πιο εύκολα. Περιέχεται σε τηλεοράσεις, τοστιέρες, στρώματα, κουρτίνες, παιδικά καροτσάκια, χαλιά και γενικά ηλεκτρονικές συσκευές.
Στις ΗΠΑ, τα επίπεδα PBDE που εντοπίζονται βιοσυσσωρευτικά τους ανθρώπους είναι γενικά από 10 έως και 100 φορές υψηλότερα, από αυτά που εντοπίζονται σε ανθρώπους στην Ευρώπη και την Ασία.
Φθαλάτες (φθαλικές ενώσεις)
Οι φθαλικές ενώσεις ή φθαλάτες είναι χημικά που προέρχονται από την επεξεργασία πετρελαϊκών προϊόντων και υπάρχουν σε πολλά προϊόντα όπως είναι: καλλυντικά, λακ, αποσμητικά, αρώματα, ζελέ μαλλιών, σαπούνια, σαμπουάν, βερνίκια νυχιών, προϊόντα τεχνητού μαυρίσματος, εντομοκτόνα κ.α. Χρησιμοποιούνται για διάφορους λόγους, για παράδειγμα κάνουν ένα αποσμητικό χώρου να διαρκεί περισσότερο, τα hair spray να εμποδίζουν τη σκληρότητα, τις ενυδατικές κρέμες να απορροφώνται καλύτερα και τα βερνίκια των νυχιών να μειώνουν την πιθανότητα σπασίματος.
Οι φθαλάτες, όμως, δεν βρίσκονται μόνο στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας αλλά και σε πολλά πλαστικά γιατί τα “μαλακώνουν”. Για παράδειγμα, το πολυχλωριούχο βινύλιο (PVC) – το τρίτο πιο συχνά χρησιμοποιούμενο πλαστικό – στην πραγματικότητα είναι σκληρό από τη φύση του, αλλά οι φθαλάτες το κάνουν πιο εύκαμπτο.
Πλαστικά που περιέχουν DEHP
H χημική ουσία DEHP, η οποία χρησιμοποιείται στα πλαστικά από PVC, κάνει πιο μαλακά και εύκαμπτα τα πλαστικά μέρη των ιατρικών συσκευών. Από τη μία πλευρά αυτό είναι καλό διότι σημαίνει λιγότερους τραυματισμούς στους ιστούς του σώματος, από την άλλη όμως, η DEHP που είναι πολύ τοξική ουσία, δεν είναι χημικά δεσμευμένη στο PVC και μπορεί να διαρρεύσει από το πλαστικό.
Εκτός από τον ιατρικό εξοπλισμό, τη βρίσκουμε σε ένα ευρύ φάσμα καταναλωτικών προϊόντων που είναι κατασκευασμένα ή περιλαμβάνουν μέρη από πλαστικοποιημένο υλικό, όπως υφάσματα, έπιπλα, υποδήματα, τεχνητά Χριστουγεννιάτικα δέντρα ή επαγγελματικά προϊόντα, π.χ. οικοδομικά υλικά, χρώματα κλπ.
Οργανοφωσφορικά παρασιτοκτόνα (εντομοκτόνα)
Η βιοκτο?νος δρα?ση των οργανοφωσφορικών παρασιτοκτόνων ανακαλυ?φθηκε κατα? την δια?ρκεια του Α Παγκοσμι?ου πολε?μου, όταν χρησιμοποιήθηκαν ως νευροτοξικα? αε?ρια Την δεκαετία του ''50 κυκλοφόρησαν τα πρω?τα οργανοφωσφορικα? εντομοκτο?να, ο?πως το parathion. Ακόμα και μέχρι σήμερα, αποτελούν την πιο σημαντική ομάδα εντομοκτόνων, παρά το ότι πολλά από αυτά, έχουν αποσυρθεί από την αγορά, ως επικίνδυνα για την υγεία και τον άνθρωπο.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτά τα χημικά είναι διάσπαρτα, στον αέρα, στο νερό, αλλά και μέσα στα σπίτια μας, ενώ περισσότερο εκτεθειμένοι είναι οι αγρότες, οι άνθρωποι που τρώνε πολλά ωμά φρούτα και λαχανικά και οι άνθρωποι που ζουν σε περιοχές με μολυσμένο υδροφόρο ορίζοντα.
Πηγές: time.com, oceanservice.noaa.gov, medsos.gr
