Της Γιάννας Σουλάκη
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες μένουν άφωνοι μπροστά σε μία ανακάλυψη για τις μέλισσες. Παλιότερα είχαν διαπιστώσει ότι διέθεταν υψηλό επίπεδο νοημοσύνης, όπως όμως διαπίστωσαν σήμερα -μετά από σειρά πειραμάτων- οι μέλισσες έχουν και... συναισθήματα.
Οι ερευνητές-βιολόγοι από το Queen Mairy University του Λονδίνου, ανακάλυψαν ότι οι μέλισσες γίνονται χαρούμενες και αισιόδοξες όταν καταναλώνουν νέκταρ, κάτι που τους οδήγησε στο συμπέρασμα, ότι μπορεί τελικά να έχουν, ακόμα και συνείδηση.
Σύμφωνα με την επιστημονική δημοσίευση που έκαναν στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Science, ότι οι ίδιες νευροχημικές ουσίες του ανθρώπινου εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστές) που εμπλέκονται στην επεξεργασία των συναισθημάτων, μπορεί να προκαλούν συναισθηματικές συμπεριφορές και στις μέλισσες. Κι αυτό φάνηκε να συμβαίνει, όταν οι αγριομέλισσες μετά από την κατανάλωση ενός μικρού σταγονίδιου νερού με την προσθήκη ζάχαρης, άρχισαν να συμπεριφέρονται σαν να βρίσκονται σε μία έντονα θετική συναισθηματική κατάσταση. Η νέα αυτή ανακάλυψη, ανοίγει νέους δρόμους στην έρευνα που σχετίζεται με τα θετικά συναισθήματα και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, λένε οι ερευνητές:
“Η διερεύνηση των χαρακτηριστικών αυτής της συναισθηματικής κατάστασης των μελισσών, θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τους μηχανισμούς του εγκεφάλου, που προκαλούν συγκίνηση σε όλα τα έμβια όντα», είπε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Dr. Clint J Perry.
Το πείραμα με το νέκταρ
Στο πρώτο πείραμα των βιολόγων, κάποιες μέλισσες έμαθαν να εντοπίζουν και να πίνουν ζαχαρούχο νερό μέσα από ένα μπλε “λουλούδι”, ενώ κάποιες άλλες μέσα από ένα πράσινο, που είχε μόνο νερό. Όταν λίγο αργότερα, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα άλλο μεικτού χρώματος (μπλέ και πράσινο) “λουλούδι”, οι μέλισσες που είχαν γευτεί προηγουμένως το “νέκταρ” από το μπλε λουλούδι, πέταξαν πιο γρήγορα για να πιούν ζαχαρούχο νερό, μέσα από το λουλούδι μεικτού χρώματος. Οι μέλισσες που δεν είχαν ανταμειφθεί με το γλυκό “νέκταρ”, φαίνεται ότι ανταποκρίθηκαν με λιγότερο ενθουσιασμό στη νέα πρόκληση.
Τα ευρήματα αποδεικνύουν ότι τα έντομα βιώνουν πράγματι την συγκίνηση κι ότι τα συναισθήματά τους έχουν μια προσαρμοστική ποιότητα, ακριβώς, όπως συμβαίνει και στον άνθρωπο: “Δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι μέλισσες βιώνουν τη ζωή με ανθρώπινο τρόπο”, λέει ο Dr. Clint J. Perry “αλλά σε ένα βασικό επίπεδο, είναι αδύνατον να πιστέψουμε ότι δεν αισθάνθηκαν κάτι”.
Ενας άλλος συντάκτης στην ίδια μελέτη, ο καθηγητής Lars Chittka, δήλωσε: “Η διαπίστωση ότι οι μέλισσες εμφανίζουν, όχι μόνο υψηλό επίπεδο νοημοσύνης αλλά και συναισθήματος, υποδεικνύει ότι θα πρέπει να σεβόμαστε περισσότερο τις ανάγκες τους στις πειραματικές δοκιμές, αλλά και να κάνουμε περισσότερα για την διατήρηση του είδους τους”, λέει.
Το πείραμα με την αράχνη
Σε ένα δεύτερο πείραμα, οι ερευνητές δοκίμασαν τις αντιδράσεις των μελισσών σε μια εικονική επίθεση από αράχνη. Οι μέλισσες που είχαν καταναλώσει διάλυμα ζάχαρης πριν από την προσομοίωση της επίθεσης, συνήλθαν γρηγορότερα από το σοκ και συνέχισαν να αναζητούν τροφή, εμφανώς λιγότερο προβληματισμένες από τις μέλισσες που δεν είχαν πιει ζαχαρόνερο.
Οι μέλισσες που είχαν πιεί νέκταρ ήταν λιγότερο διστακτικές στις αποφάσεις τους. Έχοντας λάβει ενίσχυση και όφελος μέσα από μία καλή εμπειρία, οι αισιόδοξες μέλισσες κατάφεραν να αντιμετωπίσουν το άγνωστο με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη.
Ο Luigi Baciadonna, συγγραφέας και υποψήφιος διδάκτορας στο Queen Mairy University of London, πρόσθεσε: “Οι γλυκές τροφές μπορεί να βελτιώσουν την αρνητική διάθεση στους ενήλικες ανθρώπους και να μειώσουν το κλάμα που έχουν τα μικρά παιδιά ως αντίδραση στα αρνητικά συναισθήματα. Τα αποτελέσματα μας δείχνουν ότι παρόμοιες συναισθηματικές αντιδράσεις έχουν και οι μέλισσες”, λέει.
Η συμπεριφορά των εντόμων, πάντως, φαίνεται να εξαρτάται από την δραστηριότητα της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στην διαδικασία της ανταμοιβής, στο αντίστοιχο κέντρο του εγκεφάλου στους ανθρώπους.
Ο καθηγητής Michael Mendl από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δήλωσε: “Το πώς τα έντομα μπορεί να έχουν συναισθήματα παραμένει αναπάντητο, αλλά η πιθανότητα πράγματι να έχουν συνείδηση, είναι πλέον η νέα συναρπαστική θεωρία που θα προκαλέσει έντονη επιστημονική αναζήτηση”.
