Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα κατά του Καρκίνου του Παγκρέατος (16/11), καταγράφονται οι καλύτερες θεραπείες ανά στάδιο.
Η καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο του παγκρέατος εξαρτάται από το πόσο έχει εξαπλωθεί ή αλλιώς το στάδιο του.
Τα στάδια του καρκίνου του παγκρέατος είναι εύκολα κατανοητά. Αυτό που έχει δυσκολία είναι η σταδιοποίηση του καρκίνου του παγκρέατος χωρίς σοβαρή χειρουργική επέμβαση.
Στην πράξη, οι γιατροί επιλέγουν θεραπείες για τον καρκίνο του παγκρέατος με βάση απεικονιστικές μελέτες, χειρουργικά ευρήματα και τη γενική κατάσταση ενός ατόμου.
Στάδια του καρκίνου του παγκρέατος
Το στάδιο είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται στη θεραπεία του καρκίνου για να περιγράψει την έκταση της εξάπλωσης του καρκίνου.
Τα στάδια του καρκίνου του παγκρέατος χρησιμοποιούνται για την καθοδήγηση της θεραπείας και την ταξινόμηση των ασθενών για κλινικές δοκιμές.
Τα στάδια του καρκίνου του παγκρέατος είναι:
Στάδιο 0: Καμία εξάπλωση. Ο καρκίνος του παγκρέατος περιορίζεται στα ανώτερα στρώματα των κυττάρων στους πόρους του παγκρέατος. Ο καρκίνος του παγκρέατος δεν είναι ακόμα ορατός σε απεικονιστικές εξετάσεις.
Στάδιο Ι: Τοπική ανάπτυξη. Ο καρκίνος του παγκρέατος περιορίζεται στο πάγκρεας, αλλά έχει αυξηθεί σε λιγότερο από 2 εκατοστά σε διάμετρο (στάδιο ΙΑ) ή μεγαλύτερο από 2 αλλά όχι περισσότερο από 4 εκατοστά (στάδιο ΙΒ).
Στάδιο II: Τοπική εξάπλωση. Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι πάνω από 4 εκατοστά και είτε περιορίζεται στο πάγκρεας είτε υπάρχει τοπική εξάπλωση όπου ο καρκίνος έχει αναπτυχθεί έξω από το πάγκρεας ή έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες. Δεν έχει κάνει μεταστάσεις.
Στάδιο III: Ευρύτερη εξάπλωση. Ο όγκος μπορεί να έχει επεκταθεί σε κοντινά μεγάλα αιμοφόρα αγγεία ή νεύρα, αλλά δεν έχει δώσει μετάσταση σε απομακρυσμένα σημεία.
Στάδιο IV: Επιβεβαιωμένη εξάπλωση. Ο καρκίνος του παγκρέατος έχει εξαπλωθεί σε μακρινά όργανα.
Ο προσδιορισμός του σταδίου του καρκίνου του παγκρέατος είναι συχνά δύσκολος. Οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως οι αξονικές τομογραφίες και το υπερηχογράφημα παρέχουν ορισμένες πληροφορίες, αλλά για να γνωρίζει ο γιατρός ακριβώς πόσο έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος του παγκρέατος συνήθως απαιτείται χειρουργική επέμβαση.
Δεδομένου ότι η χειρουργική επέμβαση ενέχει κινδύνους, οι γιατροί καθορίζουν πρώτα εάν ο καρκίνος του παγκρέατος φαίνεται να μπορεί να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση.
Στη συνέχεια, ο καρκίνος του παγκρέατος περιγράφεται ως εξής:
Χειρουργήσιμος: Στις απεικονιστικές εξετάσεις, ο καρκίνος του παγκρέατος δεν έχει εξαπλωθεί (ή τουλάχιστον όχι πολύ) και ένας χειρουργός πιστεύει ότι μπορεί να είναι όλα αφαιρούμενα. Περίπου το 10% των καρκίνων του παγκρέατος θεωρούνται εξαιρέσιμοι όταν διαγνωστούν για πρώτη φορά.
Τοπικά προχωρημένος (μη εξαιρέσιμος): Ο καρκίνος του παγκρέατος έχει εξαπλωθεί σε μεγάλα αιμοφόρα αγγεία σε απεικονιστικές εξετάσεις, επομένως ο όγκος δεν μπορεί να αφαιρεθεί με ασφάλεια με χειρουργική επέμβαση.
Μεταστατικός: Ο καρκίνος του παγκρέατος έχει σαφώς εξαπλωθεί σε άλλα όργανα, επομένως η χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να αφαιρέσει τον καρκίνο.
Εάν ο καρκίνος του παγκρέατος είναι εξαιρέσιμος, η χειρουργική επέμβαση ακολουθούμενη από χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία ή και τα δύο μπορεί να παρατείνει την επιβίωση.
Θεραπεία του εξαιρέσιμου καρκίνου του παγκρέατος
Άτομα των οποίων ο καρκίνος του παγκρέατος θεωρείται εξαιρέσιμος μπορεί να υποβληθούν σε μία από τις τρεις χειρουργικές επεμβάσεις:
Διαδικασία Whipple (παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή): Ένας χειρουργός αφαιρεί την κεφαλή του παγκρέατος και μερικές φορές το σώμα του παγκρέατος, μέρη του στομάχου και του λεπτού εντέρου, ορισμένους λεμφαδένες, τη χοληδόχο κύστη και τον κοινό χοληδόχο πόρο.
Τα υπόλοιπα όργανα επανασυνδέονται με νέο τρόπο για να επιτραπεί η πέψη. Η διαδικασία Whipple είναι μια δύσκολη και περίπλοκη χειρουργική επέμβαση.
Οι χειρουργοί και τα νοσοκομεία που κάνουν τις περισσότερες επεμβάσεις έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα.
Περίπου τις μισές φορές, από τη στιγμή που ένας χειρουργός βλέπει μέσα στην κοιλιά, ο καρκίνος του παγκρέατος που πιστεύεται ότι είναι εξαιρέσιμος αποδεικνύεται ότι έχει εξαπλωθεί και επομένως δεν είναι εξαιρέσιμος. Η διαδικασία Whipple δεν ολοκληρώνεται σε αυτές τις περιπτώσεις.
Περιφερική παγκρεατεκτομή: Η ουρά και/ή το τμήμα του σώματος του παγκρέατος αφαιρείται, αλλά όχι το κεφάλι. Αυτή η χειρουργική επέμβαση είναι ασυνήθιστη για τον καρκίνο του παγκρέατος, επειδή οι περισσότεροι όγκοι που εμφανίζονται έξω από την κεφαλή του παγκρέατος εντός του σώματος ή της ουράς είναι ανεγχείρητοι.
Ολική παγκρεατεκτομή: Ολόκληρο το πάγκρεας και ο σπλήνας αφαιρούνται χειρουργικά. Αν και κάποτε θεωρούνταν χρήσιμη, αυτή η λειτουργία είναι ασυνήθιστη σήμερα.
Η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία ή και τα δύο μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με χειρουργική επέμβαση για εξαιρέσιμο και μη εξαιρέσιμο καρκίνο του παγκρέατος προκειμένου:
- Να συρρικνωθεί ο καρκίνος του παγκρέατος πριν από τη χειρουργική επέμβαση, βελτιώνοντας τις πιθανότητες εκτομής (νεοεπικουρική θεραπεία)
- Αποτραπεί ή καθυστερήσει η επανεμφάνιση του καρκίνου του παγκρέατος μετά την επέμβαση (επικουρική θεραπεία)
Η χημειοθεραπεία περιλαμβάνει αντικαρκινικά φάρμακα που ταξιδεύουν σε ολόκληρο το σώμα. Η χημειοθεραπεία σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος στον κύριο όγκο καθώς και εκείνα που έχουν εξαπλωθεί ευρέως.
Στην ακτινοθεραπεία, ένα μηχάνημα εκπέμπει ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας στο πάγκρεας για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος.
Τόσο η ακτινοθεραπεία όσο και η χημειοθεραπεία βλάπτουν ορισμένα φυσιολογικά κύτταρα, μαζί με τα καρκινικά κύτταρα.
Οι παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, απώλεια όρεξης, απώλεια βάρους και κόπωση καθώς και τοξικότητα στα κύτταρα του αίματος.
Τα συμπτώματα συνήθως παύουν μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της ακτινοθεραπείας.
Αντιμετώπιση τοπικά προχωρημένου (μη εξαιρέσιμου) καρκίνου του παγκρέατος
Σε τοπικά προχωρημένο καρκίνο του παγκρέατος, η χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να αφαιρέσει ολόκληρο τον όγκο. Δεδομένου ότι η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση μόνο μέρους του καρκίνου του παγκρέατος έχει αποδειχθεί ότι δεν βοηθά, οι μη χειρουργικές θεραπείες είναι οι καλύτερες.
Η θεραπεία συνίσταται σε χημειοθεραπεία με ή χωρίς ακτινοθεραπεία.
Αντιμετώπιση μεταστατικού καρκίνου του παγκρέατος
Στον μεταστατικό καρκίνο του παγκρέατος, η χειρουργική επέμβαση χρησιμοποιείται μόνο για τον έλεγχο των συμπτωμάτων, όπως για πόνο, ίκτερο ή απόφραξη γαστρικής εξόδου.
Η ακτινοβολία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων του καρκίνου του παγκρέατος και της επιβίωσης.
Ανακουφιστική Θεραπεία για τον Καρκίνο του Παγκρέατος
Καθώς ο καρκίνος του παγκρέατος εξελίσσεται, η Νο. 1 προτεραιότητα της θεραπείας θα μετατοπιστεί από την παράταση της ζωής στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, ιδιαίτερα του πόνου. Πολλές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία από την ενόχληση από τον προχωρημένο καρκίνο του παγκρέατος:
Διαδικασίες όπως τα stents του χοληδόχου πόρου μπορούν να ανακουφίσουν τον ίκτερο, μειώνοντας έτσι τον κνησμό και την απώλεια όρεξης που σχετίζεται με την απόφραξη της χολής.
Ένας νευρικός αποκλεισμός που ονομάζεται αποκλεισμός κοιλιακού πλέγματος μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου.
Τα αντικαταθλιπτικά και η παροχή συμβουλών μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία της κατάθλιψης που είναι κοινή στον προχωρημένο καρκίνο του παγκρέατος.
Κλινικές δοκιμές για τον καρκίνο του παγκρέατος
Νέες θεραπείες για τον καρκίνο του παγκρέατος δοκιμάζονται συνεχώς σε κλινικές δοκιμές σε πολλές χώρες του κόσμου.
