Το 80% των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα στο δυτικό κόσμο είναι καπνιστές, ενώ σε χώρες του αναπτυσσόμενου και του τρίτου κόσμου κύρια αιτία εμφάνισης της νόσου είναι η ρύπανση της ατμόσφαιρας και των εσωτερικών χώρων, λόγω οικονομικής ένδειας. Οι χαμηλότερες οικονομικές τάξεις έχουν 50-80% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, με το κάπνισμα να εξηγεί μόνο το 40-70% του κινδύνου.
Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί μία παγκόσμια «πανδημία», καθώς είναι ένας από τους πιο συχνούς και σοβαρούς τύπους καρκίνου με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα. Η νόσος χρήζει επείγουσας διαχείρισης, με ανάγκη αξιοποίησης όλων των δυνατότητων της επιστήμης και της τεχνολογίας, ώστε να καταστεί μία χρόνια νόσος.
Μία από τις σημαντικότερες αιτίες εμφάνισης της νόσου είναι το κάπνισμα, με το 80% των περιπτώσεων, στον δυτικό κόσμο, να σχετίζεται με αυτήν τη συνήθεια. Η νόσος, όμως, διαγιγνώσκεται και σε παθητικούς καπνιστές και σε μη καπνιστές. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν, επίσης, το οικογενειακό ιστορικό, η επαγγελματική έκθεση σε αμίαντο και βιομηχανικά μέταλλα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η εισπνοή αέρα σε εσωτερικούς χώρους, λόγω καύσης ακατάλληλων υλικών.
«Στην Ελλάδα, αρκετοί ασθενείς λαμβάνουν πλημμελή θεραπεία, με 15% των ασθενών να αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις σε εξετάσεις και θεραπείες, και ελλιπή πρόσβαση σε φάρμακα», τόνισε ο Κωνσταντίνος Συρίγος, Καθηγητής Παθολογίας & Ογκολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής και Ομώνυμου Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Α. «Η Σωτηρία», Πρόεδρος, ΕΛ.Ε.ΚΑ.Π., σε συνέντευξη τύπου που πραγματοποίησε η Bristol Myers Squibb (BMS), σχετικά με την επιδημιολογία και τους παράγοντες κινδύνου της νόσου, τις δυνατότητες πρόληψης, τα δικαιώματα των ασθενών, τις καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις.
«Πολλές φορές, οι ιατροί συμβιβάζουμε το θεραπευτικό πλάνο λόγω εμποδίων από το σύστημα υγείας, τον τόπο διαμονής, την έλλειψη κοινωνικών υπηρεσιών και υποστηρικτικού περιβάλλοντος και την αδυναμία κατ’ οίκον φροντίδας. Άνθρωποι με χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό δείκτη εκτίθενται σε μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου, δε συμμετέχουν σε προσυμπτωματικό έλεγχο ή δε λαμβάνουν τη βέλτιστη θεραπεία», συνέχισε ο κ. Συρίγος.
«Άνθρωποι με ψυχιατρικές συννοσηρότητες, άστεγοι ασθενείς και χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών αντιμετωπίζουν κοινωνικά στερεότυπα, δεν αναζητούν ιατρική φροντίδα και έχουν διπλάσιες πιθανότητες να ακυρώσουν μία προγραμματισμένη εξέταση ή θεραπεία και έως 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να καταλήξουν λόγω καθυστερημένης διάγνωσης. Αντίστοιχες προκαταλήψεις, σύμφωνα με μελέτες, βιώνουν και οι καπνιστές, με πάνω από 20% της κοινωνίας να δείχνει λιγότερη συμπόνοια, αναγνωρίζοντας μειωμένα δικαιώματα σε ασθενείς που υπήρξαν καπνιστές. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα πρέπει να δεχόμαστε την τιμωρητική ιατρική», τόνισε αναφερόμενος στο στίγμα που βιώνουν οι καπνιστές όχι μόνο από τον περίγυρό τους αλλά μερικές φορές και από επαγγελματίες υγείας.
Ο καθηγητής ανέφερε ότι άνθρωποι χαμηλού κοινωνικού, μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από καρκίνο του πνεύμονα.
Σύμφωνα με τον κ. Συρίγο, «Οι ασθενείς που δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη και πάσχουν από ΚΠ αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται ότι η διάγνωση και η θεραπεία τους γίνονται σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου, μειώνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης του καρκίνου του πνεύμονα.
Οι άστεγοι ασθενείς με ΚΠ έχουν διπλάσιες πιθανότητες να χάσουν το προγραμματισμένο ραντεβού τους για κάποια εξέταση ή θεραπεία. Οι χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών αντιμετωπίζουν κοινωνικά στερεότυπα και αποφεύγουν την ιατρική περίθαλψη. Οι άνθρωποι που κάνουν χρήση ψυχοδραστικών ουσιών μπορεί να είναι εκτεθειμένοι σε διακρίσεις, στερεότυπα και αρνητικές εικόνες από το κοινωνικό σύνολο, συμπεριλαμβανομένων και των υγειονομικών υπηρεσιών. Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να τους αποθαρρύνουν από το να ζητήσουν έγκαιρα ιατρική φροντίδα.
Άτομα με σχιζοφρένεια διατρέχουν 2 έως και 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από καρκίνο του πνεύμονα λόγω καθυστερήσεων στη διάγνωση, προκαταλήψεις και ανισότητες στην πρόληψη, και στη θεραπευτική φροντίδα.
Το 60% των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας είναι καπνιστές, σε σύγκριση με το 25% του γενικού πληθυσμού. «Δεν είναι ο γενετικός σου κώδικας που αποφασίζει πόσο θα ζήσεις , είναι ο ταχυδρομικός σου κώδικας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
