Πληγή για την Ελλάδα αποτελεί το τραύμα, καθώς κάθε χρόνο χάνονται ζωές που θα μπορούσαν να σωθούν, εάν λειτουργούσε ένα οργανωμένο εθνικό σύστημα τραύματος.
Σύμφωνα με το νέο νομικό πλαίσιο (28/1/2025), στο Εθνικό Σύστημα Τραύματος εντάσσονται Κέντρα Τραύματος και Σταθμοί Τραύματος που λειτουργούν εντός των υγειονομικών δομών του ΕΣΥ. Τα Κέντρα Τραύματος βρίσκονται σε νοσοκομεία και είναι –ανάλογα με τις υποδομές τους και τη στελέχωση– είτε επιπέδου Ι για μεγάλης βαρύτητας περιστατικά, είτε επιπέδου ΙΙ για μεσαίας βαρύτητας.
Οι σταθμοί τραύματος είναι επίσης δύο επιπέδων και είναι ουσιαστικά Κέντρα Υγείας και περιφερειακά ιατρεία τα οποία διαθέτουν τις αναγκαίες υποδομές, τον κατάλληλο εξοπλισμό και την ικανότητα απόκρισης.
Λειτουργούν ως υποδοχείς όλων των τραυματιών, παρέχουν τις πρώτες βοήθειες και συνιστούν τους ενδιάμεσους φορείς διασύνδεσης με τα Κέντρα Τραύματος για τη διακομιδή και αντιμετώπιση των τραυματιών.
Προβλέπεται επίσης η σύσταση εννεαμελούς Εθνικής Επιτροπής Τραύματος, για την παρακολούθηση του νέου συστήματος και την αξιολόγηση –ανά 4 έτη– των Κέντρων και Σταθμών Τραύματος καθώς και τη διαρκή εκπαίδευση του προσωπικού με έξοδα των Υγειονομικών Περιφερειών.
«Χρειάστηκαν περισσότερα από 20 χρόνια για να φτάσουμε στην ψήφιση νόμου, στις αρχές του 2025, για την ανάπτυξη ενός τέτοιου συστήματος που προβλέπει κέντρα τραύματος επιπέδου I (σε 17 νοσοκομεία συν δυο παιδιατρικά), αναβάθμιση αιθουσών αναζωογόνησης και υπηρεσίες πρωτογενούς αεροδιάσωσης μεταφοράς με ελικόπτερα.»
Τα παραπάνω ανέφερε, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο Παντελής Βασιλείου, καθηγητής χειρουργικής ΕΚΠΑ, πρόεδρος της ελληνικής εταιρίας τραύματος και επείγουσας χειρουργικής και πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του εθνικού συνεδρίου τραύματος, που θα πραγματοποιηθεί 3-5 Απριλίου στη Θεσσαλονίκη.
Παράλληλα τόνισε ότι για τον μεγαλύτερο αριθμό τραυματιών ευθύνονται τα τροχαία. Τα τελευταία 10 χρόνια στη χώρα μας έχουν μειωθεί οι απώλειες από τροχαία, κυρίως λόγω της βελτίωσης του οδικού δικτύου. Παρ’ όλα αυτά δεν βελτιώσαμε τη θέση μας σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς είμαστε τέταρτοι από το τέλος.
«Ο νέος νόμος που διαμορφώθηκε με τη συμβολή της Εταιρίας Τραύματος και Επείγουσας Χειρουργικής προβλέπει μεταξύ των άλλων αίθουσες αναζωογόνησης στα ΤΕΠ ειδικά σχεδιασμένες σύμφωνα με τις προδιαγραφές για τη διαχείριση του κρίσιμου τραυματία και του βαρέως πάσχοντος. Μία τέτοια πρότυπη αίθουσα έχει δημιουργηθεί στο Ασκληπιείο Βούλας, ενώ με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης αναβαθμίζονται αντίστοιχες αίθουσες σε 67 νοσοκομεία της επικράτειας. Όσον αφορά το προσωπικό που θα τις στελεχώσει, αυτή τη στιγμή οι γιατροί και οι νοσηλευτές που εκπαιδεύονται είναι ελάχιστοι, υπάρχει όμως μία διαρκής ροή», είπε ο κ. Βασιλείου και συμπλήρωσε ότι κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα λειτουργήσει ρεαλιστική προσομοίωση της αίθουσας αναζωογόνησης ώστε να γίνει κατανοητή η χωροταξία και η χρήση της.
Σύμφωνα με τον κύριο Βασιλείου, πρέπει να αναπτυχθεί ένα δίκτυο πολλών μικρών ελικοπτέρων που θα χρησιμοποιείται όταν υπάρχουν κριτήρια απειλής ζωής, μέσα από συγκεκριμένες ενδείξεις. Η οργάνωση και η λειτουργία ενός τέτοιου συστήματος με 20 ελικόπτερα υπολογίζεται ότι κοστίζει περίπου 60 εκατομμύρια τον χρόνο.
Η όλη προσπάθεια με τα ελικόπτερα ξεκίνησε μετά το θάνατο ενός εικοσάχρονου ορειβάτη του οποίου ο πατέρας, Γιάννης Θεοχαρόπουλος, διεκδίκησε και κατάφερε να γίνει ο νόμος, ο οποίος πήρε το όνομά του ορειβάτη και ονομάζεται νόμος Θεοχαρόπουλου.
Τα επαρχιακά δευτεροβάθμια νοσοκομεία κέντρα τραύματος επιπέδου II
Από την πλευρά του ο Κώστας Φορτούνης, χειρουργός, διευθυντής ΕΣΥ ΓΝΘ Παπαγεωργίου, γραμματέας ελληνικής εταιρίας τραύματος και επείγουσας χειρουργικής και πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, επεσήμανε ότι τα επείγοντα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι η στελέχωση και η εκπαίδευση των υγειονομικών και η λειτουργική σύνδεση των επαρχιακών νοσοκομείων με τα κέντρα τραύματος επιπέδου I που θα λειτουργούν στα μεγάλα νοσοκομεία. Είναι αποδεδειγμένο ότι η ανάπτυξη των κέντρων τραύματος επιπέδου I έχει οδηγήσει σε βελτίωση της επιβίωσης σε ποσοστά 20-30% ίσως και μεγαλύτερα σε μερικές χώρες.
«Με βάση τον νέο νόμο τα επαρχιακά δευτεροβάθμια νοσοκομεία θα είναι κέντρα τραύματος επιπέδου II, θα υποστηρίζουν τις ζωτικές λειτουργίες του τραυματία και εάν χρειαστεί χειρουργείο, που είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί στο δευτεροβάθμιο νοσοκομείο, θα γίνεται σ’ αυτό. Από το σημερινό καθεστώς προχειρότητας και αυτοσχεδιασμού πρέπει να περάσουμε σε προσυμφωνημένα πρωτόκολλα παραπομπής και διακομιδής των βαριά τραυματισμένων», εξήγησε ο κ. Φορτούνης.
Επίσης, τόνισε ότι σε πρώτη φάση πρέπει να λειτουργήσουν ομάδες τραύματος με επικεφαλής χειρουργό, έμπειρο στη διαχείριση του τραύματος, με την εμπλοκή όλων των σχετικών ειδικοτήτων όπως επειγοντολόγων, αναισθησιολόγων, ορθοπεδικών, αγγειοχειρουργών. Οι ομάδες θα είναι προκαθορισμένες ονομαστικά σε κάθε νοσοκομείο, με αναρτημένα στο πρόγραμμα εφημεριών τα ονόματα των υπευθύνων για τη διαχείριση του τραυματία. Εκτός από τη διαχείριση του τραυματία οι ομάδες θα έχουν και την ευθύνη συζήτησης των περιστατικών και διόρθωσης των λαθών που προκύπτουν με σκοπό την αξιολόγηση του συστήματος από την εθνική επιτροπή τραύματος που θα λειτουργεί στο Υπουργείο Υγείας.
«Τα κέντρα τραύματος θα στελεχωθούν από ειδικότητες που εργάζονται ήδη στα νοσοκομεία αλλά σε βάθος χρόνου θα χρειαστούν εκπαίδευση, προσλήψεις και τα αντίστοιχα οικονομικά κίνητρα», δήλωσε ο ίδιος και πρόσθεσε ότι «ένα από τα πιο βασικά στοιχεία είναι η εκπαίδευση του προσωπικού που θα κληθεί να τα στελεχώσει. Εκτός από τα πιστοποιημένα διεθνή σεμινάρια που χρηματοδοτούνται με απόφαση της Βουλής από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για τα πρώτα πέντε χρόνια και στη συνέχεια από το υπουργείο, το πιο σημαντικό είναι η πρακτική εκπαίδευση που μπορούν να αποκτήσουν στο κέντρο τραύματος της Baragwanath στο Γιοχάνεσμπουργκ, που έχει τη μεγαλύτερη εμπειρία τραύματος παγκοσμίως».
Σε ό,τι αφορά τις αεροδιακομιδές είπε ότι προβλέπονται σε πρώτη φάση έξι βάσεις ελικοπτέρων πρωτογενούς διάσωσης με προσεκτικό σχεδιασμό ώστε ο τραυματίας να κατευθύνεται όχι στην πλησιέστερη υγειονομική δομή, αλλά στην καταλληλότερη για την αντιμετώπιση των κακώσεων του.
Για παράδειγμα, η Γερμανία είναι χωρισμένη σε κύκλους των 60 χιλιομέτρων. Σε κάθε κύκλο λειτουργεί μία βάση ελικοπτέρων με στόχο σε 15 λεπτά να μπορεί το ελικόπτερο να βρίσκεται στον τόπο του ατυχήματος και σε αντίστοιχο χρόνο να έχει πρόσβαση σε κέντρο τραύματος επιπέδου I.
