Της Γιάννας Σουλάκη
Το blue light (μπλε φως) δημιουργήθηκε από τους σχεδιαστές των smartphones, των tablets και των οθόνων των laptop μας, με ένα και μόνο σκοπό: Να είναι τόσο δυνατό, που να μπορεί να φωτίζει πιο δυνατά κι από το φως της ημέρας, ώστε οι οθόνες να είναι ευδιάκριτες ακόμη και μέσα σε μια ηλιόλουστη μέρα.
Όσον αφορά στη νύχτα, το φως αυτό είναι τόσο δυνατό που μπορεί να συγκριθεί άνετα ακόμη και με το φως του ήλιου.
Έτσι το να δουλεύει (ή απλώς να χαζεύει) κάποιος στο κινητό ή τον υπολογιστή του τη νύχτα, μπορεί να αποδειχθεί μια πολύ κακή ιδέα και να γιατί...
Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι κατασκευασμένος να ακολουθεί τον “κύκλο του φωτός”
Ο ανθρώπινος οργανισμός ακολουθεί τον “κύκλο του φωτός”: Έναν φυσικό κύκλο που βοηθά να μένουμε ξύπνιοι και σε εγρήγορση κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ τη νύχτα όταν ο ήλιος δύει, να χαλαρώνουμε και να ξεκουραζόμαστε.
Όταν, λοιπόν, ασχολούμαστε με τις οθόνες ενώ ετοιμαζόμαστε να πέσουμε για ύπνο, ο εγκέφαλός μας μπερδεύεται. Κι αυτό γιατί το φως της οθόνης, έχει παρόμοια επίδραση στον εγκέφαλό μας με το ημερήσιο φως που μας δίνει ο ήλιος κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό το τεχνητό φως, λοιπόν, δίνει την εντολή στον εγκέφαλό μας, να μην παράγει την “ορμόνη του ύπνου”, που ονομάζεται μελατονίνη.
Τι είναι η μελατονίνη και γιατί είναι σημαντική για τον ύπνο μας
Η μελατονίνη είναι μια μυστηριώδης ορμόνη, που ρυθμίζει τους κιρκαδιανούς ρυθμούς (τον καθημερινό ύπνο και αφύπνιση). Παράγεται κυρίως από την επίφυση και μέσα στο έντερο (όπου η παραγωγή της φαίνεται ότι ελέγχεται από διατροφικούς παράγοντες, και ιδιαίτερα από τη διαθεσιμότητα τρυπτοφάνης, ενός αμινοξέος προδρόμου της μελατονίνης).
Όταν κοιμόμαστε, λοιπόν, τα επίπεδα της μελατονίνης ανεβαίνουν. Η άνοδος αυτή όμως παρεμποδίζεται από την παρουσία ακόμα και μιας ελάχιστης ποσότητας φωτός, όπως είναι για παράδειγμα μια λάμπα του δρόμου που φέγγει από ένα παράθυρο. Η κατανάλωση αλκοόλ επίσης αμβλύνει τις αυξήσεις των επιπέδων της μελατονίνης, γεγονός που μπορεί να αποτελεί την εξήγηση της πρόκλησης διαταραχών ύπνου εξαιτίας του αλκοόλ.
Τι συμβαίνει όταν το μπλε φως διαταράσσει την παραγωγή μελατονίνης
Όταν διαταράσσεται η παραγωγή μελατονίνης από το φως του κινητού σας, ως φυσικό επακόλουθο διαταράσσεται και ο ύπνος σας. Μάλιστα οι επιστήμονες λένε, ότι κάτι τέτοιο μπορεί να σας επηρεάσει σε τόσο μεγάλο βαθμό, που μοιάζει με ένα τεχνητό είδος jet lag (πρόκειται για τη διαταραχή του ύπνου που προκαλείται μετά από υπερατλαντικά ταξίδια).
Έτσι γίνεται ακατόρθωτο, τόσο το να κοιμηθείτε εύκολα και στην ώρα σας, αλλά και να παραμείνετε κοιμισμένος. Μια τόσο δυσάρεστη κατάσταση ενδέχεται μακροπρόθεσμα να έχει πολύ δυσάρεστες συνέπειες στην υγεία σας.
Δείτε ποια προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν στον οργανισμό σας τα μπλε φώτα
- Όταν για πολύ καιρό δεν κοιμάστε αρκετά, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση νευροτοξίνης, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τον ύπνο σας.
- Ένας κακής ποιότητας ύπνος εξαιτίας του κινητού σας, μπορεί να σας προκαλέσει σοβαρά προβλήματα μάθησης.
- Ο διακεκομμένος ύπνος μπορεί να σας προκαλέσει τρομερό εκνευρισμό ή προβλήματα μνήμης, την επόμενη μέρα.
- Εκτός από την διαταραχή της μελατονίνης και του ύπνου σας, το μπλε φως του κινητού μπορεί να αναστατώσει σε μεγάλο βαθμό και τις ορμόνες που σχετίζονται με το αίσθημα πείνας, αυξάνοντας το ενδεχόμενο του κινδύνου για παχυσαρκία.
- Τα άτομα που έχουν υποστεί μείωση των επιπέδων της μελατονίνης κι έχει αποδιοργανωθεί το βιολογικό τους ρολόι εξαιτίας της έκθεσης στο φως των κινητών, είναι πιο επιρρεπή στην κατάθλιψη.
- Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της έκθεσης στο τεχνητό φως τη νύχτα και του διαταραγμένου ύπνου που αυτή συνεπάγεται, με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη και του μαστού.
- Οι ερευνητές δεν έχουν απαντήσει ακόμη στο εάν και κατά πόσο, το μπλε φως μπορεί να προκαλέσει καταρράκτη.
- Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις, ότι με την πάροδο του χρόνου, το μπλε φως μπορεί να βλάψει την όρασή μας με την αύξηση της θερμοκρασίας στον αμφιβληστροειδή χιτώνα - αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα.
Τι μπορείτε να κάνετε
Για την καταπολέμηση αυτού του προβλήματος, οι σχεδιαστές εφαρμογών ηλεκτρονικών συσκευών, έχουν δημιουργήσει προγράμματα, όπως f.lux και τη λειτουργία Apple's Night Shift για τα iPhones. Και οι δύο λειτουργίες σας βοηθούν να ρυθμίσετε τους τόνους και την ένταση του φωτός που εκπέμπεται από τις οθόνες, αλλά και να αφαιρέσετε το φωτεινό μπλε φως από την οθόνη σας, κάποιες συγκεκριμένες ώρες του 24ώρου.
Πολλοί χρήστες υποστηρίζουν ότι αυτές οι λειτουργίες τους βοηθούν αρκετά κι έτσι αισθάνονται λιγότερο σκληρή την επίδραση του φωτός στα μάτια τους. Επίσης, υπάρχει και μια έρευνα, η οποία υποστηρίζει ότι το χαμηλωμένο φως (dimmer light) μπορεί ακόμη και να βελτιώσει την ποιότητά του ύπνου, αλλά χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να αποδειχθεί κάτι τέτοιο.
Πάντως, ακόμη και αν η μείωση της φωτεινότητας στις οθόνες έχει κάποιο θετικό αποτέλεσμα, υπάρχουν και άλλα προβλήματα, που σχετίζονται με τη χρήση των κινητών ακατάλληλες ώρες και συντελούν, επίσης, στην καταστροφή του ύπνου μας.
Εάν προσπαθείτε, π.χ. να κοιμηθείτε αργά το βράδυ και αναδύεται στην οθόνη σας ένα email, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να καταστρέψει τον ύπνο σας, πολύ περισσότερο κι απ'' το μπλε φως που αναστατώνει την παραγωγή της μελατονίνης.
Εάν καταφέρετε να πείσετε τον εαυτό σας να το κάνετε, το καλύτερο είναι να κρατηθείτε μακριά από τις οθόνες πριν να κοιμηθείτε και πολύ περισσότερο, να προσπαθήσετε να κρατήσετε όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές, μακριά από το κρεβάτι σας.
Με πληροφορίες από sciencealert.com και Business Insider.
