Γράφει η Ελένη-Χριστίνα Ησαΐα MSc, MD Αναισθησιολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Πόνου ΥΓΕΙΑ
Ο έρπητας ζωστήρας είναι κοινή λοίμωξη του νευρικού μας συστήματος και προκαλείται από την αναζωπύρωση του ιού της ανεμοβλογιάς, που μετά την αρχική προσβολή έχει παραμείνει σε λανθάνουσα κατάσταση στα ραχιαία γάγγλια της σπονδυλικής στήλης.
Εκδηλώνεται με φυσαλιδώδες ερυθηματώδες εξάνθημα συνοδευόμενο από έντονο πόνο και κνησμό. Η μεθερπητική νευραλγία αποτελεί επιπλοκή του έρπητα ζωστήρα και εμφανίζεται σε ποσοστό 15%-20%. Προκαλεί πόνο που εμφανίζεται έως και 120 ημέρες μετά την έναρξη της ερπητικής λοίμωξης και μπορεί να διαρκεί πέραν του έτους. Επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνισή της είναι η ηλικία του ασθενή (σε ηλικίες άνω των 70 ετών θα παρουσιαστεί σε ποσοστό 35%-47,5%), ο σακχαρώδης διαβήτης, ο καρκίνος, η ανοσοκαταστολή, η ένταση του πόνου που συνόδευε τη λοίμωξη, η έκταση της προσβεβλημένης περιοχής.
Τα συμπτώματα
Η μεθερπητική νευραλγία έχει αντίκτυπο στη συνολική ποιότητα της ζωής του ασθενή, καθώς επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου, την ψυχολογία του, αλλά και τις καθημερινές δραστηριότητές του. Ο πόνος εντοπίζεται κυρίως στα προσβεβλημένα από τη βλάβη δερμοτόμια του σώματος. Οι περιοχές του σώματος όπου συχνότερα εμφανίζεται είναι ο θώρακας, η οσφυοϊερά χώρα, ο αυχένας και η περιοχή κατανομής του τρίδυμου νεύρου. Ο πόνος της μεθερπητικής νευραλγίας περιγράφεται συνήθως οξύς, δυνατός, διαξιφιστικός, πιεστικός, καυστικός, συνοδευόμενος από ηλεκτρικές εκκενώσεις ιδιαίτερα δυσάρεστες για τον ασθενή. Μπορεί να συνδυάζεται με αυξημένη ευαισθησία της περιοχής της βλάβης ακόμα και στο ελαφρύ άγγιγμα π.χ. από ένδυμα που ακουμπά το δέρμα συχνά εκδηλώνεται βασανιστικός, έντονος πόνος, μια κατάσταση που ονομάζεται αλλοδυνία. Λιγότερο συχνά η μεθερπητική νευραλγία συνυπάρχει με κνησμό και αιμωδίες, ενώ σπάνια μπορεί να εμφανιστεί μυϊκή αδυναμία ή παράλυση αν τα προσβεβλημένα νεύρα εμπλέκονται στον έλεγχο τηςκίνησης των μυών.
Η αντιμετώπιση
Η μεθερπητική νευραλγία αποτελεί σύνδρομο χρόνιου περιφερικού νευροπαθητικού πόνου και χρήζει εξειδικευμένης αντιμετώπισης. Στις περισσότερες των περιπτώσεων που παραπέμπονται στα ιατρεία πόνου για τη διάγνωση της μεθερπητικής νευραλγίας, αρκούν το ιατρικό ιστορικό και η κλινική εξέταση από τον ιατρό. Πρέπει να γίνεται προσεκτική οριοθέτηση της περιοχής της βλάβης και να επιλέγεται η κατάλληλη θεραπεία ανακούφισης της συμπτωματολογίας και της εξάλειψης του πόνου για τον εκάστοτε ασθενή. Η θεραπεία μπορεί να αφορά φαρμακευτική αγωγή ή παρεμβατικές τεχνικές. Στο θεραπευτικό αλγόριθμο της μεθερπητικής νευραλγίας περιλαμβάνονται αναλγητικά, τοπικά αναισθητικά, αντικαταθλιπτικά, ασθενή οπιοειδή και αντιεπιληπτικά φάρμακα που απαλλάσσουν από τον πόνο και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του ασθενή. Απαραίτητη είναι η συχνή παρακολούθηση του πάσχοντος ώστε, με μια κλιμακωτή διαδικασία, να τιτλοποιήσουμε το φάρμακο ή το συνδυασμό των φαρμάκων και να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ωστόσο, αν η φαρμακευτική συντηρητική θεραπεία προκαλεί ανεπιθύμητες παρενέργειες και φαρμακολογικές αλληλεπιδράσεις, προτείνουμε ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως νευρικούς αποκλεισμούς, κεντρικούς ή περιφερικούς, και τεχνικές νευροτροποποίησης μέσω νευροδιέγερσης.
Μια νέα θεραπεία
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται με πολύ καλά θεραπευτικά αποτελέσματα ειδικό διαδερμικό επίθεμα καψαϊκίνης, σε υψηλή συγκέντρωση 8%. Η καψαϊκίνη είναι το δραστικό καυστικό συστατικό των καυτερών πιπεριών του γένους capsicum. Έχει αποδειχτεί ότι η έκθεση των αλγοϋποδοχέων του δέρματος σε υψηλές δόσεις καψαϊκίνης οδηγεί σε απευαισθητοποίησή τους, άρα γίνονται λιγότερο ευαίσθητοι σε ερεθίσματα πετυχαίνοντας με αυτό τον τρόπο αναλγησία, καθώς αναστέλλεται ο τρόπος μετάδοσης του σήματος πόνου στον εγκέφαλο, χωρίς όμως να επηρεάζεται η προστατευτική αισθητικότητα. Το επίθεμα εφαρμόζεται τοπικά στην πάσχουσα περιοχή έπειτα από προσεκτική καταγραφή των ορίων του πόνου και χαρτογράφηση της βλάβης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μονοθεραπεία ή ως μέρος θεραπευτικού σχήματος.
Η εφαρμογή γίνεται αποκλειστικά από ιατρό κατάλληλα εκπαιδευμένο στην τοποθέτηση του επιθέματος καψαϊκίνης. Μπορούν να εφαρμοστούν μέχρι τέσσερα επιθέματα ανά θεραπεία στις πλέον επώδυνες περιοχές του δέρματος. Η διαδικασία διαρκεί από 30 έως 60 λεπτά και στη συνέχεια ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του. Τυχόν ανεπιθύμητες παρενέργειες περιορίζονται κυρίως σε ήπιες έως μέτριες τοπικές αντιδράσεις στο σημείο εφαρμογής, που υποχωρούν εντός 24ώρου. Το αναλγητικό αποτέλεσμα εγκαθίσταται μέσα στην πρώτη εβδομάδα από την εφαρμογή και έχει παρατεταμένη διάρκεια έως 12 εβδομάδες. Η θεραπεία επαναλαμβάνεται ανά 3 μήνες.
Υπάρχει, λοιπόν, ένα σύνολο φαρμακευτικών σκευασμάτων που έχουν ένδειξη για χρήση στη μεθερπητική νευραλγία, καθώς και παρεμβατικές τεχνικές που στόχο έχουν την ύφεση της συμπτωματολογίας και τη βελτίωση της κατάστασης του πάσχοντος. Η θεραπεία σε κάθε περίπτωση εξατομικεύεται στο Ιατρείο Πόνου του ΥΓΕΙΑ καθώς η εμπειρία του πόνου είναι προσωπική και ο κάθε ασθενής έχει ξεχωριστές ανάγκες και βιώνει διαφορετικά την ένταση του πόνου.
Πηγή: www.hygeia.gr
