Της Γιάννας Σουλάκη
Το μεγάλο κύμα κακοκαιρίας, ψύχους και παγετού σάρωσε - όχι μόνο την χώρα μας τον τελευταίο μήνα, αλλά μεγάλο μέρος του πλανήτη - με αποτέλεσμα τα κρούσματα της γρίπης να εμφανίζουν πλέον μεγάλη έξαρση σε πάρα πολλές χώρες. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη προειδοποίηση του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των Ηνωμένων Πολιτειών, το κύμα της φετινής γρίπης αναμένεται να είναι σφοδρότερο από το περσινό, κάτι που έγινε ήδη εμφανές και στην Ελλάδα με την απότομη αύξηση των θανάτων από επιπλοκές της γρίπης και τη νοσηλεία δεκάδων ασθενών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο κ. Σωτήρης Τσιόδρας, λοιμωξιολόγος του ΚΕΕΛΠΝΟ, καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ, ερμηνεύει την απότομη αύξηση των κρουσμάτων της γρίπης, στην κακοκαιρία που έπληξε πρόσφατα την χώρα μας.
Όμως, πώς ακριβώς συνδέονται οι χαμηλές θερμοκρασίες με την αύξηση των κρουσμάτων της γρίπης και της έξαρση των ιώσεων;
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Virology έρχεται να ρίξει φως και να απαντήσει σ''αυτό ακριβώς το ερώτημα: “Πως ακριβώς εξηγείται επιστημονικά η παρουσία των χαμηλών θερμοκρασιών και του κρύου, με την εξάπλωση των ιών και συγκεκριμένα του ιού της γρίπης;”
Τί απέδειξε η μελέτη
Αποδείχθηκε ότι οι εποχιακές εξάρσεις της γρίπης καταγράφονται κάθε χρόνο, περίπου μία εβδομάδα μετά την εμφάνιση της πρώτης περιόδου ψύχους με την έλευση του χειμώνα. Αυτό τουλάχιστον φάνηκε να ισχύει για τη Σουηδία, εκεί δηλαδή, όπου οι ερευνητές παρακολούθησαν τις καιρικές συνθήκες, σε συνάρτηση με την εξάπλωση της γρίπης, επί τέσσερα συνεχή χρόνια.
Κατά την περίοδο αυτή, λοιπόν, οι ερευνητές ανέλυσαν το ρινικό επίχρισμα περισσότερων από 20.000 ανθρώπων, οι οποίοι ζήτησαν ιατρική βοήθεια στην πόλη Γκέτεμποργκ και τα γύρω προάστια, καθώς νόσησαν από γρίπη τύπου Α και άλλους αναπνευστικούς ιούς. Στη συνέχεια, οι γιατροί συνέκριναν τα ευρήματα με τα δεδομένα για τον καιρό της περιοχής, τα οποία πήραν από το Μετεωρολογικό και Υδρολογικό Ινστιτούτο της Σουηδίας.
Έκπληκτοι οι επιστήμονες διαπίστωσαν ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο: Κάθε χρόνο, το πρώτο Σαββατοκύριακο το οποίο επικρατούσαν χαμηλές θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν, ήταν αυτό το οποίο προκαλούσε την έναρξη του φαινομένου της εξάπλωσης της γρίπης.
“Είμαστε πλέον πεπεισμένοι ότι η ξαφνική πτώση της θερμοκρασίας συμβάλλει στην έναρξη της επιδημίας της γρίπης”, είπε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Nicklas Sundell, ερευνητής στο Sahlgrenska Academy και ειδικός λοιμωξιολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Sahlgrenska, ο οποίος πρόσθεσε:
“Όταν η γρίπη αρχίσει δεν σταματά να εξαπλώνεται, ακόμη κι αν οι θερμοκρασίες λίγες ημέρες μετά, ανέβουν. Όταν οι άνθρωποι αρρωστήσουν από γρίπη, γίνονται ιδιαιτέρως μεταδοτικοί, οπότε μολύνουν και άλλους ανθρώπους”.
Ο ξηρός - κρύος καιρός και το ένοχο... φτάρνισμα
Τα σταγονίδια από το φτάρνισμα, τα οποία περιέχουν αιωρούμενα σωματίδια και ιούς, μπορεί να εξαπλωθούν πιο εύκολα σε κρύα και ξηρή ατμόσφαιρα, λένε οι συγγραφείς της μελέτης. Ο ξηρός αέρας απορροφά την υγρασία από τα σωματίδια, τα συρρικνώνει και τα βοηθά να παραμείνουν στην ατμόσφαιρα, ταξιδεύοντας μαζί του σε μεγάλες αποστάσεις.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι και κάποιες άλλες κοινές λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός και ο κορωναϊός, ακολουθούν παρόμοιο μοτίβο εξάπλωσης σε σχέση πάντα με τη θερμοκρασία. Αλλοι ιοί, όμως, όπως ο ρινοϊός (ένας από τους πολλούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα) δεν φάνηκε να επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες ή την εποχή.
Ο Dr. Sundell είπε ότι, όσα περισσότερα γνωρίζουμε για το πως συμπεριφέρονται τα κρούσματα με αφορμή τις καιρικές συνθήκες, μπορούμε να βοηθήσουμε τους γιατρούς και τους λειτουργούς της δημόσιας υγείας, να προβλέπουν τι πρόκειται να συμβεί και έτσι να προειδοποιούν τους πολίτες για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν.
“Αν μπορεί κανείς να προβλέψει την έναρξη της ετήσιας επιδημίας της γρίπης και των αναπνευστικών ιών, μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή τη γνώση για να προωθήσει έγκαιρα την εκστρατεία για τον ετήσιο εμβολιασμό κατά της γρίπης”, λέει η καθηγητής, ενώ συμπληρώνει ότι “Τα τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων θα μπορούσαν, επίσης, να προετοιμάζονται καλύτερα, για την αύξηση στην προσέλευση ασθενών”.
Φταίει μόνο ο... κακός μας ο καιρός;
Η απάντηση είναι αρνητική: Ο κρύος καιρός δεν είναι η μόνη αιτία για την εκδήλωση των εξάρσεων της γρίπης. "Ο ιός μπορεί, επίσης, να εξαπλωθεί ανάμεσα στους ανθρώπους, εάν υπάρχουν πολλοί που είναι ευαίσθητοι στη μόλυνση”, εξηγεί ο Dr. Sundell.
Η γρίπη προφανώς εξαπλώνεται και στα θερμότερα κλίματα και καθ''όλη τη διάρκεια του χρόνου, λέει ο Nirav Patel, MD, επίκουρος καθηγητής λοιμωξιολογίας στο πανεπιστήμιο του Saint Louis, ο οποίος δεν συμμετείχε στην συγκεκριμένη μελέτη.
“Σαφώς η πτώση της θερμοκρασίας είναι σημαντικός παράγοντας, αλλά δεν είναι ο μόνος”, λέει ο Dr. Patel και συμπληρώνει,:“Τα ευρήματα είναι σίγουρα ενδιαφέροντα, αλλά θα πρέπει να συνεχιστούν οι μελέτες και σε άλλες περιοχές, ώστε να δούμε εάν θα επιβεβαιωθούν τα συμπεράσματα και σε περιοχές με διαφορετικό κλίμα”.
Πρόληψη της διάδοσης της γρίπης
Εν τω μεταξύ, καλό θα είναι να μην ξεχνάμε τις ιατρικές συστάσεις που βοηθούν στον περιορισμό της εξάπλωσης της γρίπης. Ανεξάρτητα από την εξωτερική θερμοκρασία, λοιπόν, να μην παραβλέπετε να καλύπτετε το στόμα σας ότι βήχετε ή φτερνίζεστε, να πλένετε συχνά τα χέρια σας και να κάνετε το ετήσιο εμβόλιο της γρίπης.
Με πληροφορίες από Time.com
