Το Labyrinth Psychotica είναι μια virtual εμπειρία που σε βάζει στο μυαλό και τις σκέψεις ενός ασθενή με ψύχωση, με απώτερο στόχο την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, αλλα και την καλύτερη πληροφόρηση και κατανόηση ενός πολύπλοκου προβλήματος που έχει τεράστιες κοινωνικές προεκτάσεις.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τις 3 έως τις 6 Νοεμβρίου στην Αίγλη Ζαππείου το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ζήσει την εμπειρία του πως αισθάνεται ένας ασθενείς με ψύχωση και σχιζοφρένεια. Πρόκειται για το Labyrinth Psychotica, ένα ψηφιακό περιβάλλον προσομοίωσης, όπου μέσω της τεχνολογίας VR (εικονική πραγματικότητα) παρουσιάζει τη βιωματική εμπειρία όσων πάσχουν από ψυχωτικές διαταραχές.
Στόχος του εγχειρήματος είναι η προσπάθεια να κατανοήσουν οι επισκέπτες τα διαφορετικά συμπτώματα που βιώνει ο ψυχωτικός ασθενής κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Τί είναι, όμως, οι ψυχώσεις και η σχιζοφρένεια;
Σύμφωνα με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ κα. Μαρίνα Οικονόμου, η ψύχωση είναι μία πολύ σοβαρή ψυχική πάθηση και ο γενικός όρος για μία σειρά ψυχικών διαταραχών. "Βασίλισσα" αυτών των διαταραχών είναι η Σχιζοφρένεια, όπως είπε χαρακτηριστικά η καθηγήτρια, μία νόσος που συνοδεύει τον άνθρωπο, σε όλη του ζωή.
Η σχιζοφρένεια είναι μια εκσεσημασμένη διαταραχή της αντίληψης της πραγματικότητας, που συνοδεύεται από:
- παραληρητικές ιδέες (παράλογες για εμάς ιδέες, αλλά ο ασθενής είναι πεπεισμένος ότι υπάρχουν)
- ψευδαισθήσεις (αισθήσεις για γεγονότα που δεν υπάρχουν, αλλά το άτομο τα βλέπει και τα ακούει, π.χ. φωνές)
Τα συμπτώματα αυτά, σύμφωνα με την κα.Οικονόμου, αποτελούν για τον ασθενή ένα επώδυνο και εγκλωβιστικό βίωμα, ενώ το Στίγμα που βιώνουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους, αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα που επιδεινώνει τα ήδη μεγάλα προβλήματα των ασθενών.
"Ο φόβος της τρέλας καλά κρατεί"
Οσο κι αν πιστεύουμε ότι στις μέρες μας το στίγμα αποτελεί παρωχημένη υπόθεση άλλων εποχών "ο φόβος της τρέλας 
καλά κρατεί", όπως είπε η ψυχίατρος κα.Οικονόμου. Η σχιζοφρένεια αποτελεί την πιο στιγματισμένη αρρώστια και το στίγμα - που είναι οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που αυτήν συνοδεύουν την ασθένεια - είναι η πιο ανεπιθύμητη ιδιότητα για το άτομο που του αποδίδει η ίδια η κοινωνία παρά τη θέλησή του.
Το στίγμα έχει τεράστιες κοινωνικές διαστάσεις. Η σύστασή του αποτελείται από τρεις βασικούς άξονες, όπως είπε η καθηγήτρια κα.Οικονόμου:
- από τα στερεότυπα, π.χ. "οι άνθρωποι με σχιζοφρένεια κρύβουν βία και είναι επικίνδυνοι"
- από την προκατάληψη, π.χ. φοβόμαστε και αποφεύγουμε τα άτομα με αυτό το πρόβλημα
- από διακρίσεις. Οι διακρίσεις έχουν δύο διαστάσεις: το κοινωνικό στίγμα και τον αυτοστιγματισμό (ο ίδιος ο ασθενής εσωτερικεύει τα "σήματα" που παίρνει από την κοινωνία)
Το Στίγμα - που είναι ελληνική λέξη, όπως και η Σχιζοφρένεια - δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά παγκόσμιο, είπε η κα.Οικονόμου και αποτελεί δεύτερη ασθένεια μέσα στην ασθένεια, τόνισε, δηλαδή είναι μια ασθένεια κοινωνική, μια παθολογία της ίδιας της κοινωνίας μας.
Ανάγκη να ενεργοποιηθεί και πάλι το Πρόγραμμα "Αντιστίγμα"
Ειδική μνεία, έκανε η κα. Οικονόμου, στο πρωτοποριακό ελληνικό πρόγραμμα "Αντιστίγμα", που φέρει την υπογραφή του αείμνηστου καθηγητή Ψυχιατρικής που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγες ημέρες Κώστα Στεφανή. Η κα. Οικονόμου αφιέρωσε την ομιλία της στην μνήμη του καθηγητή και είπε ότι "αυτό το τόσο σημαντικό πρόγραμμα για την αποστιγματοποίηση των ασθενών με ψυχώσεις και σχιζοφρένεια, δεν θα πρέπει να το αφήσουμε να χαθεί", όπως είπε χαρακτηριστικά, "καθώς η καταπολέμηση του στίγματος είναι μαραθώνια διαδικασία, δηλαδή αποτελεί μακροχρόνια προσπάθεια για να αποφέρει καρπούς".
Πώς μπορούμε να πολεμήσουμε το Στίγμα
Στο στίγμα μπορεί να νικηθεί με 3 τρόπους κυρίως:
1. Με τη Διαμαρτυρία: Να διορθώνουμε τους ανθρώπους που αναφέρονται απρεπώς στην ασθένεια "η στιγματιστική
γλώσσα κόκκαλα δεν έχει κόκκαλα τσακίζει" είπε χαρακτηριστικά στην ομιλία της η καθηγήτρια κα. Οικονόμου.
2. Με την Υπεύθυνη-Επιστημονική Ενημέρωση: Η προκατάληψη είναι παιδί της άγνοιας και της ημιμάθειας
3. Με την Επαφή με τον Ψυχικά Πάσχοντα και την καλλιέργεια ενσυναίσθησης: Χρειάζεται να πλησιάσουμε και να γνωρίσουμε από κοντά έναν ασθενή και να τον κατανοήσουμε.
Ο Λαβύρινθος σε βάζει στη θέση του ασθενούς
Το ψηφιακό πρόγραμμα εικονικής πραγματικότητα "Labyrinth Psychotica" έρχεται να καλύψει το κενό της ενημέρωσης και της γνωριμίας με τον ασθενή, αφού καλλιεργεί την ενσυναίσθηση, όταν ο επισκέπτης του περιδιαβαίνει τις ατραπούς του λαβύρινθου, είπε η κα.Οικονόμου.
Οι χρήστες μπαίνουν σε έναν λαβύρινθο εικονικής πραγματικότητας που τους αποκόπτει τις αισθήσεις της όρασης και της ακοής από τα ερεθίσματα του πραγματικού εξωτερικού περιβάλλοντος, έτσι ώστε να εστιάσουν στο ιδιαίτερο σύμπαν ενός ασθενή με ψύχωση.
Η όλη εμπειρία διαρκεί περίπου δώδεκα λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων η «κανονική» πραγματικότητα διασπάται, αλλοιώνεται, παραμορφώνεται και συγχέεται με πολλαπλά και αντικρουόμενα ακουστικά και οπτικά ερεθίσματα που «βομβαρδίζουν» τον εγκέφαλο στιγμιαία ή σε ταχεία διαδοχή δημιουργώντας μια διαφορετική πραγματικότητα.
Το Labyrinth Psychotica δεν είναι απλά ένα παιχνίδι, αλλά ένα επίτευγμα με κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς στόχος του είναι να χρησιμοποιηθεί από το ευρύ κοινό, τους συγγενείς των ανθρώπων που παρουσιάζουν ψυχωσικά συμπτώματα και τους εργαζόμενους στο χώρο της ψυχικής υγείας, για την καλύτερη κατανόηση της ψυχικής νόσου, αλλά και την αποστιγματοποίησή της.
To Labyrinth Psychotica είναι ένα πρόγραμμα που υλοιποιήθηκε με την υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας Janssen Ελλάδος και αποτελεί μια πρωτοβουλία που εντάσσεται στο πρόγραμμα κοινωνικής ευθύνης της εταιρείας, με γνώμονα την ευαισθητοποίηση του γενικού κοινού πάνω στις ψυχικές διαταραχές.
