Της Γιάννας Σουλάκη
Σοβαρά γνωσιακά προβλήματα που σχετίζονται με την προσοχή, τη μνήμη, τον σχεδιασμό και την επίλυση προβλημάτων, την οπτική αντίληψη, την κατανόηση, αλλά και την έκφραση του λόγου, αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με Πολλαπλή Σκλήρυνση, όπως αναφέρθηκε στην πρόσφατη Επιστημονική Διημερίδα με τη συμμετοχή πλήθος επιστημόνων, που διοργανώθηκε στη χώρα μας στη Βυτίνα Αρκαδίας.
Βασική ομιλήτρια - και εκ των διοργανωτών - του Συνεδρίου με τίτλο " Γνωσιακές Διαταραχές Νευρολογικών Παθήσεων: Από το Σύμπτωμα στη Νόσο", ήταν η Νευρολόγος- Ψυχίατρος κα. Κλημεντίνη Καραγεωργίου, ο οποία είναι και Διευθύντρια Νευρολογικής κλινικής του Ιατρικού Kέντρου Αθηνών.
Το liberal.gr έθεσε ερωτήματα, για τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις σχετικά με τη νόσο της Πολλαπλής Σκλήρυνσης που έγιναν στο Συνέδριο, στην κα. Καραγεωργίου. Ας δούμε τι μας είπε:
Κυρία Καραγεωργίου, το Συνέδριο - που διεξήχθη στην Βυτίνα το περασμένο Σαββατοκύριακο - είναι το τρίτο κατά σειρά* με αντικείμενο τη συνεχή επιστημονική ενημέρωση πάνω στα σύγχρονα δεδομένα της Νευρολογίας. Ποιο ήταν το φετινό αντικείμενο του Συνεδρίου σας;
Το αντικείμενο του φετινού συνεδρίου ήταν οι Γνωσιακές Διαταραχές που παρατηρούνται σε Νευρολογικές Παθήσεις. Τα βήματα με τα οποία έγινε η προσέγγιση του θέματος είχαν αφετηρία την παθολογική μορφολογία του εγκεφάλου που οδηγεί σε γνωσιακές διαταραχές, και μέσα από τα μονοπάτια των συμπτωμάτων νοσημάτων με γνωσιακές διαταραχές όπως η Άνοια, η Πολλαπλή Σκλήρυνση και η Κεφαλαλγία. Ο τερματισμός ήταν η θεραπεία των νοσημάτων και τι νεότερα θεραπευτικά δεδομένα υπάρχουν.
Κάνετε λόγο για "Γνωσιακές Διαταραχές". Τί εννοούμε τον όρο αυτό στην ασθένεια της Πολλαπλής Σκλήρυνσης και γιατί είναι σημαντική αυτή η γνώση;
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μειώνεται σε όγκο σε υγιείς ανθρώπους κατά 0,1%-0,3% ετησίως, ενώ σε πάσχοντες από Πολλαπλή Σκλήρυνση ο ρυθμός μείωσης είναι περίπου 0,6%-1,0%. Η αύξηση αυτή είναι αποτέλεσμα της ιστικής βλάβης, της απομυελίνωσης και της απώλειας νευρώνων και νευραξόνων. Η απώλεια εγκεφαλικού όγκου συνδέεται με την φυσική αναπηρία.
Η γνωστική λειτουργία αναφέρεται σε όλες τις λειτουργίες υψηλού επιπέδου που πραγματοποιεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, όπως είναι η προσοχή, η μνήμη, ο σχεδιασμός και η επίλυση προβλημάτων, η οπτική αντίληψη, η κατανόηση και η έκφραση του λόγου. Ο επιπολασμός της γνωσιακής διαταραχής στην Πολλαπλή Σκλήρυνση κυμαίνεται μεταξύ 43% (Rao et al 1991) και 65% (Desment).
Η διαταραχή της γνωστικής λειτουργίας είχε ήδη περιγραφεί από τον J M Charcot, το 1868. Αφορά διάφορες γνωστικές λειτουργίες όπως: προβλήματα μνήμης και ανάκλησης, μειωμένη προσοχή και συγκέντρωση, την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών, δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων και στις εκτελεστικές λειτουργίες, μείωση της οπτικοχωρικής ικανότητας, μείωση της έντασης, αλλαγή της χροιάς της φωνής και της ευχέρειας του λόγου.
Πολλές φορές η γνωστική λειτουργία είναι διαταραγμένη από την έναρξη της νόσου, στο 20% των περιπτώσεων. Με τα χρόνια αυξάνει, ώστε 10 χρόνια μετά την εμφάνιση της νόσου να παρατηρείται περίπου στο 55% των περιπτώσεων (Amato MP et al 2001).
Ποιοι είναι οι θεραπευτικοί στόχοι που θέτετε στη θεραπεία της Πολλαπλής Σκλήρυνσης, με βάσει τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα;
Ο στόχος της θεραπείας στην Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι να αντιμετωπισθούν όλες οι παράμετροι της νόσου, δηλαδή οι υποτροπές, η αναπηρία, οι διαταραχές βάδισης, οι γνωστικές διαταραχές και η εγκεφαλική ατροφία. Υπάρχει πλέον σήμερα η δυνατότητα της τροποποίησης της φυσικής πορείας της νόσου, χάρη στα νέα φάρμακα που κυκλοφορούν.
Από το 1995 που πρωτοκυκλοφόρησε φάρμακο που τροποποιεί την ανοσοποιητική δράση του οργανισμού με επιτυχία, έχουν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα 10 σκευάσματα για την υποτροπιάζουσα μορφή της νόσου, αρχικά ενέσιμα και στη συνέχεια και σε χάπια. Στόχος τους είναι να περάσουν και στην κυκλοφορία του οργανισμού και να τροποποιήσουν την συμπεριφορά των λευκών αιμοσφαιρίων, ειδικά των λεμφοκυττάρων, που αποτελούν και τον αμυντικό μηχανισμό του ανθρώπινου οργανισμού. Με τον τρόπο αυτό αναστέλλουν την επέλαση της νόσου, καθυστερούν πολύ ή εμποδίζουν την εμφάνιση μόνιμης αναπηρίας.
Όλα τα νεότερα φάρμακα που κυκλοφορούν έχουν εργασίες που αναφέρονται στην επίδρασή τους και βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών.
Ακόμη και στα παλαιότερα, όπως το πρώτο φάρμακο που κυκλοφόρησε το 1995, την ιντερφερόνη, έχει γίνει οπισθοδρομική μελέτη που αναφέρεται στις γνωστικές λειτουργίες. Όλα τα νεότερα φάρμακα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση έχουν μελέτες που αναφέρονται στη βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών και διατήρηση του όγκου εγκεφάλου.
Η αγωγή στην Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι σημαντικό να ξεκινά συγκεκριμένη χρονική στιγμή και ποια είναι αυτή;
Οι μελέτες έχουν δείξει τα τελευταία 30 χρόνια ότι όσο γρηγορότερα αρχίσει κανείς θεραπεία τόσο περισσότερο θα καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου και την εμφάνιση της αναπηρίας. Όσο γρηγορότερα ξεκινήσει η θεραπεία, , τόσο περισσότερο απομακρύνεται ο ασθενής από την μη αναστρέψιμη αναπηρία.
Σε ποια κατεύθυνση βοηθούν οι τελευταίες θεραπείες που κυκλοφορούν, στην μακροχρόνια διατήρηση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση, καθώς αυτό αποτελεί ένα κορυφαίο ζήτημα γι'' αυτούς.
Στην Πολλαπλή Σκλήρυνση η άμεση έναρξη ανοσοτροποιητικής θεραπείας αναστέλλει σημαντικά την εξέλιξη της νόσου και την εμφάνιση της αναπηρίας. Η επίδραση των νέων φαρμάκων στη διατήρηση των γνωστικών λειτουργιών είναι αποδεδειγμένη, όπως και το ότι έχουμε μακροχρόνια διατήρηση της λειτουργικότητος, βελτιωμένη ποιότητα ζωής και δυνατότητα συνέχισης παραγωγικής εργασίας.
Τελικά κα. Καραγεωργίου, υπάρχει κάποια οριστική επιστημονική εξήγηση ή ερμηνεία, σχετικά με το φαινόμενο της εμφάνισης της νόσου, κυρίως σε νεαρής ηλικίας άτομα;
Η νόσος προσβάλλει περίπου 2,3-3,5 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ηλικίας συνήθως 18-50 ετών αν και έχει παρουσιασθεί και σε παιδιά από ηλικίας 2 ετών, καθώς και στην 3η ηλικία για πρώτη φορά. Αφορά 3 φορές περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες, τα βόρεια γεωγραφικά μήκη και τα ψυχρά κλίματα. Υπάρχει μεγάλη γεωγραφική ανισοκατανομή (5-150/100000 κατοίκους).
Η προτίμηση για τις νεαρές ηλικίες της νόσου βασίζεται κατά πολλούς στο γεγονός ότι αποτελεί την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού σε νοσογόνους παράγοντες όπως οι διάφοροι ιοί (π.χ Epstein Barr ιός λοιμώδους μονοπυρήνωσης) με τους οποίους έρχονται σε επαφή για πρώτη φορά άτομα νεαρής ηλικίας στην παιδική και εφηβική ηλικία.
* Το Νευρολογικό Τμήμα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών έχει καθιερώσει από τριετίας εκπαιδευτικές ενημερωτικές εκδηλώσεις κάθε φορά με μια θεματολογία γενική που ενδιαφέρει και απασχολεί - πλην των νευρολόγων - και παθολόγους, ψυχιάτρους, ως και άλλες ειδικότητες. Απευθύνεται σε ιατρούς και εκτός του Ομίλου του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
