Της Γιάννας Σουλάκη
Μπορεί το χιόνι να δημιουργεί μια όμορφη και ευχάριστη ατμόσφαιρα με τα χιονισμένα δέντρα και τα κάτασπρα τοπία, αλλά στην πραγματικότητα ο χιονιάς δεν... αστειεύεται, καθώς κρύβει πολύ σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Οι Έλληνες μάλιστα, που δεν είμαστε συνηθισμένοι σε τέτοιου είδους ακραία καιρικά φαινόμενα - όπως οι φίλοι μας οι βορειοευρωπαίοι - χρειάζεται να ενημερωθούμε για τους κινδύνους που υπάρχουν, ώστε να πάρουμε τις αναγκαίες προφυλάξεις.
Ιδιαίτερα ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού, όπως είναι οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά, αλλά και όσοι πάσχουν από χρόνιες ασθένειες κινδυνεύουν περισσότερο, οπότε ιδού οι 5 πιο σοβαροί κίνδυνοι που υπάρχουν για την υγεία μας στο κρύο, αλλά και τρόποι να προστατευτείτε και να μείνετε ασφαλείς:
1. Υποθερμία
Στις Ηνωμένες Πολιτείες περίπου 700 θάνατοι σημειώνονται κάθε χρόνο από υποθερμία. Η υποθερμία συμβαίνει όταν η θερμοκρασία του σώματός σας πέφτει στους 35 βαθμούς C ή και παρακάτω κι αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο, εάν δεν το εντοπίσετε εγκαίρως και δεν το αντιμετωπίσετε με τον κατάλληλο τρόπο. Ο καθένας μπορεί να πάθει υποθερμία, όμως, οι ηλικιωμένοι είναι αυτοί που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς ο οργανισμός τους έχει μικρότερη προσαρμοστικότητα στις αλλαγές θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και κάποιες φορές μπορεί να τους διαφύγει το γεγονός ότι σταδιακά πέφτει η θερμοκρασία τους.
Τι να προσέξετε: Μπορεί να έχετε πάθει υποθερμία, εάν αισθάνεστε το σώμα σας κρύο, εάν έχετε ρίγος και αρχίσετε σιγά – σιγά να αποσύρεστε από την δράση. Εάν η κατάστασή σας επιδεινωθεί, μπορεί να εκδηλώσετε σύγχυση, υπνηλία και δυσκολία στην ομιλία σας. Σε ακόμα πιο σοβαρό στάδιο οι παλμοί της καρδιάς σας μπορεί να επιβραδυνθούν επικίνδυνα.
Μείνετε ασφαλείς: Για να αποφύγετε την υποθερμία, να φοράτε ζεστά και πολλά ρούχα με καλή προφύλαξη και προστασία των χεριών, των ποδιών κι ένα ζεστό σκουφί για την κάλυψη του κεφαλιού σας. Εάν παρατηρήσετε συμπτώματα υποθερμίας, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστά να αναζητήσετε αμέσως επείγουσα ιατρική περίθαλψη. Εάν εκεί όπου βρίσκεστε δεν υπάρχει διαθέσιμο νοσοκομείο και θέλετε να βοηθήσετε άνθρωπο που εμφανίζει συμπτώματα, αφαιρέστε τα βρεγμένα ρούχα του και τυλίξτε τον σε μια ζεστή κουβέρτα για να αποφευχθεί η μεγαλύτερη απώλεια θερμότητας. Ζεστά ροφήματα μπορεί να βοηθήσουν τον οργανισμό να αυξήσει την θερμοκρασία του, αλλά όχι τα αλκοολούχα ποτά. Επίσης, μην κάνετε ζεστό μπάνιο ή ντους, επειδή κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει σοκ στον οργανισμό σας.
2. Κρυολόγημα και γρίπη
Κάθε χρονιά, οι περισσότεροι ενήλικες αρρωσταίνουν περίπου τρεις φορές από απλή ίωση και 1 στους 5 ενήλικες, από γρίπη. Παρά το γεγονός ότι το κρυολόγημα και η γρίπη δεν κάνουν την εμφάνισή τους μόνο τους χειμερινούς μήνες, μία μελέτη από την Ουαλία αποδεικνύει ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί πράγματι να ενοχοποιηθούν για τις ιώσεις και την γρίπη, καθώς μειώνουν τα λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις λοιμώξεις στην ρινική οδό, εκεί δηλαδή απ'' όπου οι ιοί του κρυολογήματος εισβάλλουν στον οργανισμό. Ενώ άλλη έρευνα κατάφερε να αποδείξει ότι οι ιοί της γρίπης είναι πιο επίμονοι και παραμένουν περισσότερο καιρό στην ατμόσφαιρα, όταν ο αέρας είναι ψυχρός και ξηρός.
Τι να προσέξετε: Δεν είναι εύκολο να διακρίνετε εάν έχετε μία απλή ίωση ή γρίπη, επειδή τα συμπτώματα είναι πολλές φορές σχεδόν ίδια. Η ίωση έχει ξηρό πονόλαιμο που παρουσιάζει αίσθηση φαγούρας, φτάρνισμα, πονοκέφαλο, καταρροή με υδαρείς βλέννες, υγρά μάτια, ρίγη και πυρετό. Στη συνέχεια εμφανίζονται: η βουλωμένη μύτη και ο βήχας που μπορεί να σας κρατήσει ξάγρυπνο τη νύχτα, μυϊκοί πόνοι, κόπωση και απώλεια όρεξης. Τα συμπτώματα της γρίπης είναι συνήθως πιο έντονα και εμφανίζονται πιο ραγδαία από αυτά της ίωσης και περιλαμβάνουν πολύ υψηλό πυρετό (συνήθως πάνω από 38,50 – 39), ξηρό βήχα, πόνους στους μυς, κεφαλαλγία, μόνιμα βουλωμένη μύτη, πονόλαιμο, και αίσθημα μεγάλης κόπωσης.
Μείνετε ασφαλείς: Στην ίωση μπορεί να νιώθετε έντονα τα συμπτώματα για 1-2 ημέρες, αλλά λογικά θα πρέπει να υποχωρήσουν σε μια εβδομάδα, ή το πολύ σε έως 10 ημέρες. Από την γρίπη οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν μέσα σε μια εβδομάδα. Φυσικά, και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει περίπτωση να χρειαστείτε φαρμακευτική αγωγή. Κι ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα, ωστόσο κάποια σκευάσματα μπορούν να σας βοηθήσουν να περιορίσετε την ένταση των συμπτωμάτων και να αποφύγετε επικίνδυνες επιπλοκές. Προσπαθήστε σε κάθε περίπτωση να αποφύγετε τα αντιβιοτικά - δεν βοηθούν στους ιούς και έχουν παρενέργειες. Για τη γρίπη, το εμβόλιο μπορεί να βοηθήσει τον οργανισμό σας να καταπολεμήσει τον ιό, αλλά αν έχετε ήδη γρίπη, το CDC συνιστά ζαναμιβίρη, ένα εισπνεόμενο φάρμακο για την αντιμετώπιση της εποχικής γρίπης σε άτομα ηλικίας από 7 ετών και άνω, ή τον συνδυασμό οσελταμιβίρης και ριμανταδίνης.
3. Κρυοπαγήματα
Τα κρυοπαγήματα είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει απώλεια αίσθησης, αλλά και χρώματος στις πληγείσες περιοχές, όπως π.χ. στην μύτη, τα αυτιά, τα μάγουλα, το πηγούνι, τα δάχτυλα ή τα δάχτυλα των ποδιών. Τα κρυοπαγήματα μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στους ιστούς του σώματος, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε ακρωτηριασμό. Σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, ο κίνδυνος για πρόκληση κρυοπαγήματος είναι αυξημένος σε άτομα με προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος και σε άτομα που δεν είναι κατάλληλα ντυμένα στον παγετό.
Τι πρέπει να προσέχετε: Τα συμπτώματα των κρυοπαγημάτων είναι: μειωμένη ροή του αίματος στα χέρια και τα πόδια (τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών κινδυνεύουν περισσότερο), μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή τσούξιμο, πόνος, και μπλε ή κηρώδες δέρμα.
Μείνετε ασφαλείς: Για να αποφύγετε κρυοπαγήματα, να φοράτε ζεστά ρούχα με πολλαπλή επένδυση, κυρίως όταν σκοπεύετε να είστε σε εξωτερικό χώρο για πολύ ώρα και να κρατήσετε τα ρούχα σας στεγνά (τα βρεγμένα ρούχα αυξάνουν την πιθανότητα απώλειας της θερμότητας). Εάν υποψιάζεστε ότι μπορεί να έχετε υποστεί κρυοπαγήματα, φροντίστε να βρεθείτε το συντομότερο δυνατόν σε ένα ζεστό χώρο. Βυθίστε την προσβεβλημένη περιοχή σε ζεστό νερό ή σε ζέστη γενικότερα, ακόμη κι αν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε ένα άλλο ζεστό σώμα. Αποφύγετε το τρίψιμο ή το μασάζ στην παγωμένη περιοχή, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερο πρόβλημα. Μην χρησιμοποιήσετε αμέσως τη θερμότητα της σόμπας, του τζακιού, του καλοριφέρ, ή της ηλεκτρικής κουβέρτας για να ζεσταθείτε καθώς οι πληγείσες περιοχές είναι μουδιασμένες και μπορεί να υποστούν ευκολότερα εγκαύματα.
4. Κατάθλιψη
Περίπου το 5% των Αμερικανών, (τα 3/4 των οποίων είναι γυναίκες), βιώνουν κάθε χρόνο την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (ΕΣΔ), ένα είδος κατάθλιψης που συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια των πιο κρύων μηνών του χειμώνα.
Συμπτώματα: Κάποια συμπτώματα μοιάζουν με αυτά που σχετίζονται με άλλα είδη κατάθλιψης: θλίψη, κόπωση, υπερβολική υπνηλία, κοινωνική απόσυρση και δυσκολία στη συγκέντρωση. Αλλά οι άνθρωποι με ΕΣΔ εμφανίζονται επιπλέον ιδιαίτερα βραδυκίνητοι, επιθυμούν να καταναλώνουν περισσότερο υδατάνθρακες και τείνουν να εμφανίζουν αύξηση σωματικού βάρους. Ωστόσο, είναι λιγότερο πιθανό (από ό, τι τα άτομα που πάσχουν από συνήθη κατάθλιψη) να υποφέρουν από αισθήματα αναξιότητας ή αυτοκτονικές σκέψεις.
Μείνετε ασφαλείς: Εάν υποψιάζεστε ότι πάσχετε από εποχιακή συναισθηματική διαταραχή, επικοινωνήστε με έναν γιατρό. Σε ήπιες περιπτώσεις, να δοκιμάσετε 60λεπτη υπαίθρια αερόβια άσκηση το πρωί, η οποία μπορεί να σας προσφέρει κάποια ανακούφιση. Στις επίμονες ή πιο σοβαρές περιπτώσεις, ρωτήστε τον γιατρό σας για τις διαθέσιμες θεραπείες, αν και θα μπορούσε να σας φανεί πολύ χρήσιμη η γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, στην οποία μπορείτε να μάθετε να αποκρούετε τις αρνητικές σκέψεις που σας προκαλεί η εποχή και να προσπαθήσετε να βρείτε νέες ευχάριστες δραστηριότητες. Αυτό το είδος της θεραπείας μπορεί επίσης να βοηθήσει και στην πρόληψη της υποτροπής.
5. Εμφράγματα
Είναι αλήθεια ότι η καρδιακή προσβολή για να συμβεί, προϋποθέτει την ύπαρξη πολλών παραγόντων κινδύνου. Κάποιοι από αυτούς είναι: το αρσενικό φύλο, η υψηλή χοληστερόλη, το κάπνισμα κ.α. Γνωρίζατε, ωστόσο, ότι οι καρδιακές προσβολές είναι πιο συχνές τον χειμώνα;
Κάτι τέτοιο μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι το κρύο προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης και έτσι ασκείται μεγαλύτερη πίεση στην καρδιά. Επίσης, η καρδιά σας δουλεύει πιο σκληρά για να διατηρήσει τη θερμότητα του σώματός σας στην φυσιολογική θερμοκρασία, όταν κάνει κρύο.
Τι πρέπει να προσέξετε: Τα προειδοποιητικά σημάδια για μια καρδιακή προσβολή περιλαμβάνουν: πόνο στο στήθος (αν και όχι πάντα), δύσπνοια, ξαφνική κόπωση ή ζάλη, εφίδρωση, ναυτία, εμετό, καρδιακή αρρυθμία, μπλε απόχρωση στο δέρμα σας.
Μείνετε ασφαλείς: Εάν έχετε, ήδη, υποστεί παλαιότερα κάποιο έμφραγμα ή ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου προσπαθήστε να αποφύγετε να μείνετε πολλές ώρες εκτεθειμένοι στις χαμηλές θερμοκρασίες και γενικότερα μην το παρακάνετε με το κρύο, για να αποφύγετε να υποστείτε ένα επεισόδιο. Εάν εντοπίσετε κάποια από τα συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω μην τα αγνοήσετε. Καλέστε αμέσως τις πρώτες βοήθειες.
Με πληροφορίες από CDC και health.com
