Ο πνευμονιόκοκκος (Streptococcus pneumoniae) είναι ένα βακτήριο που προκαλεί πολλές σοβαρές λοιμώξεις στους ανθρώπους, τόσο στους ενήλικες όσο και τα παιδιά. Είναι υπεύθυνος για πολλές ασθένειες, όπως η πνευμονία, η μηνιγγίτιδα, η βακτηριαιμία, η ιγμορίτιδα και η ωτίτιδα. Αν και συνήθως ευθύνεται για λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, μπορεί να προκαλέσει επίσης βακτηριαιμία και λοιμώξεις σε άλλα όργανα.
Λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο
Πνευμονιοκοκκική πνευμονία: Είναι η πιο συχνή βακτηριακή πνευμονία στους ενήλικες και προκαλεί σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν βήχα, πυρετό, δυσκολία στην αναπνοή και πόνο στο στήθος.
Πνευμονιοκοκκική μηνιγγίτιδα: Πρόκειται για μια σοβαρή λοίμωξη των μηνίγγων, των προστατευτικών μεμβρανών γύρω από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Η μηνιγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, αυχενικό, πυρετό, ναυτία και σύγχυση, και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα βρέφη, τα ηλικιωμένα άτομα και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πνευμονιοκοκκική βακτηριαιμία: Ο πνευμονιόκοκκος μπορεί να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας βακτηριαιμία (παρουσία βακτηρίων στο αίμα), η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σήψη και άλλες σοβαρές επιπλοκές.
Μη διεισδυτικές λοιμώξεις: Περιλαμβάνουν πιο ήπιες λοιμώξεις, όπως η ιγμορίτιδα και η ωτίτιδα, που συνήθως επηρεάζουν τα παιδιά.
Παράγοντες κινδύνου
Ο πνευμονιόκοκκος μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε, αλλά υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο:
Ηλικιωμένα άτομα: Οι ηλικιωμένοι, ιδιαίτερα άνω των 65 ετών, έχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών λοιμώξεων λόγω της εξασθενημένης ανοσολογικής τους απόκρισης.
Παιδιά: Ιδιαίτερα τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι πιο επιρρεπή στον πνευμονιόκοκκο.
Άτομα με ανοσοκαταστολή: Άτομα που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία ή που πάσχουν από ανοσολογικές διαταραχές, όπως ο HIV, είναι επίσης πιο ευάλωτα.
Άτομα με χρόνιες παθήσεις: Διαβητικοί, άτομα με καρδιοπάθειες, χρόνια αναπνευστικά νοσήματα ή άλλες σοβαρές ασθένειες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
Μετάδοση και πρόληψη
Ο πνευμονιόκοκκος μεταδίδεται κυρίως μέσω της αναπνευστικής οδού, με τα σταγονίδια από βήχα ή φτέρνισμα να περιέχουν το βακτήριο. Η χρήση μάσκας και η σωστή υγιεινή (π.χ. πλύσιμο των χεριών) μπορεί να βοηθήσουν στην αποφυγή της μετάδοσης.
Η καλύτερη πρόληψη είναι ο εμβολιασμός. Υπάρχουν διάφορα εμβόλια που παρέχουν προστασία έναντι του πνευμονιόκοκκου, όπως το PCV13 (13-δύναμο) και το PCV20 (20-δύναμο), που καλύπτουν διάφορους ορότυπους του βακτηρίου. Ο εμβολιασμός συνιστάται για τα βρέφη, τα ηλικιωμένα άτομα και εκείνους με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε νέο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου για τους ενήλικες
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως για τη χρήση ενός νέου εμβολίου, το Capvaxive, το οποίο προορίζεται για την προστασία των ενηλίκων από τη διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο και την πνευμονία. Το εμβόλιο αυτό είναι 21δύναμο και παρέχει εκτενέστερη κάλυψη από τα υπάρχοντα εμβόλια, καλύπτοντας περισσότερους ορότυπους του Streptococcus pneumoniae.
Το Capvaxive στοχεύει στην πρόληψη της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου και της πνευμονίας που προκαλούνται από διάφορους ορότυπους, όπως οι 3, 6A, 7F, 8, 9N, 10A, 11A, 12F, 15A, 15B, 15C, 16F, 17F, 19A, 20A, 22F, 23A, 23B, 24F, 31, 33F και 35B, και απευθύνεται σε ενήλικες ηλικίας 18 ετών και άνω.
Η έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ακολούθησε την θετική γνωμοδότηση της Επιτροπής Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), που δόθηκε τον Ιανουάριο του 2025. Η γνωμοδότηση βασίστηκε σε δεδομένα από τις κλινικές δοκιμές STRIDE (Φάσης 3), οι οποίες αξιολόγησαν την ασφάλεια και την ανοσογονικότητα του εμβολίου σε διάφορες ομάδες ενηλίκων.
Η έγκριση του εμβολίου ισχύει για τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και για την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία.
Η πνευμονιοκοκκική νόσος, η οποία προκαλείται από το βακτήριο Streptococcus pneumoniae, μπορεί να εκδηλωθεί είτε ως διεισδυτική είτε ως μη διεισδυτική λοίμωξη. Οι μη διεισδυτικές λοιμώξεις περιλαμβάνουν την πνευμονία, ενώ οι διεισδυτικές περιλαμβάνουν σοβαρές καταστάσεις όπως η πνευμονιοκοκκική βακτηριαιμία και η μηνιγγίτιδα.
Το εμβόλιο Capvaxive έχει σχεδιαστεί για την πρόληψη αυτών των λοιμώξεων και καλύπτει τα πιο συχνά ορότυπα του Streptococcus pneumoniae, προσφέροντας προστασία έναντι οκτώ ορότυπων που δεν περιλαμβάνονται σε άλλα εμβόλια.
Η διάθεση του εμβολίου εξαρτάται από την πολιτική αποζημίωσης σε κάθε χώρα. Το Capvaxive έχει ήδη εγκριθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιούνιο του 2024, στον Καναδά τον Ιούλιο του 2024 και στην Αυστραλία τον Ιανουάριο του 2025.
Η Δρ. Lina Pérez Breva, ερευνήτρια στο FISABIO στην Ισπανία, αναφέρει: «Η πνευμονιοκοκκική νόσος παραμένει σοβαρός κίνδυνος για τους ενήλικες στην Ευρώπη, ιδιαίτερα για τα άτομα άνω των 65 ετών ή για νέους ενήλικες με ανοσοκαταστολή ή χρόνιες παθήσεις». Και προσθέτει: «Τα δεδομένα των κλινικών μελετών STRIDE Φάσης 3 δείχνουν ότι το Capvaxive προσφέρει προστασία έναντι των κυριότερων οροτύπων που προκαλούν τη διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο στους ενήλικες, καθιστώντας το σημαντικό βήμα για την πρόληψη της νόσου».
Επιδημιολογικά δεδομένα από διάφορες χώρες της ΕΕ δείχνουν ότι οι ορότυποι που καλύπτονται από το Capvaxive ευθύνονται για περισσότερα περιστατικά διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου στους ενήλικες, σε σύγκριση με το PCV20 (20-δύναμο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου).
