Της Γιάννας Σουλάκη
Οι ιατρικές συμβουλές είναι απλές: να τρώτε φρούτα και λαχανικά, να γυμνάζεστε και φυσικά να παίρνετε τις βιταμίνες σας! Μπορεί ωστόσο, να μην γνωρίζετε ότι ολόκληρες δεκαετίες έρευνας δεν έχουν καταφέρει αποδείξουν, ότι πράγματι οι βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής, σας προσφέρουν κάποιο σημαντικό όφελος.
Πρόσφατες μελέτες, μάλιστα, κλίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, αφού διαπιστώνουν ότι ορισμένες βιταμίνες μπορεί να είναι ακόμη και βλαπτικές για την υγεία σας.
Κάποιες μάλιστα, έχουν συνδεθεί και με την αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου, ενώ κάποιες άλλες με την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης λίθων στους νεφρούς.
Μία πρόσφατη μεγάλη μελέτη που έγινε τον Οκτώβριο του 2016 απέδειξε ότι παρά το αυξημένο ενδιαφέρον για τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής και βιταμινών των Αμερικανών, η κατανάλωσή τους κατά την τελευταία δεκαετία, έχει μείνει ουσιαστικά η ίδια.
Δείτε, λοιπόν, τον κατάλογο με τις βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής που θα πρέπει να παίρνετε, αλλά κι αυτά που θα πρέπει να αποφεύγετε:
Πολυβιταμίνες – Μην τις πάρετε! (έχετε ό,τι χρειάζεστε, αν κάνετε ισορροπημένη διατροφή).
Εδώ και δεκαετίες, οι πολυβιταμίνες θεωρούνταν σημαντικές για τη διατήρηση της καλής συνολικής υγείας. Η βιταμίνη C “για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος”, η βιταμίνη Α “για την προστασία της όρασής σας”, η βιταμίνη Β “για να έχετε ενέργεια”.
Στην πραγματικότητα, μπορείτε να πάρετε αυτά τα συστατικά από τα τρόφιμα που τρώτε, ενώ μελέτες δείχνουν ότι η υπερκατανάλωση κάποιων βιταμινών, μπορεί πραγματικά να σας βάλει σε κίνδυνο.
Μια μεγάλη μελέτη του 2011, που έγινε μεταξύ 39.000 ενήλικων γυναικών άνω των 25 ετών, διαπίστωσε ότι όσες έπαιρναν πολυβιταμίνες για πολλά χρόνια, είχαν μακροπρόθεσμα υψηλότερο συνολικό κίνδυνο θανάτου, από τις γυναίκες που δεν έπαιρναν.
Βιταμίνη D: Να την παίρνετε! (κρατά γερά τα οστά και δεν την απορροφούμε εύκολα από τις τροφές)
Η βιταμίνη D δεν υπάρχει σε επαρκείς ποσότητες στα περισσότερα τρόφιμα που συνηθίζουμε να καταναλώνουμε. Είναι παρ''όλα αυτά, ένα πολύ σημαντικό συστατικό, που βοηθά τα οστά μας να παραμένουν γερά, ενώ μας βοηθά να απορροφήσουμε το ασβέστιο.
Η ηλιακή ακτινοβολία βοηθά σημαντικά τον οργανισμό μας να παράγει βιταμίνη D, αλλά αυτή η διαδικασία δυσχεραίνει τον χειμώνα. Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ότι τα άτομα που έπαιρναν συμπληρώματα βιταμίνης D, ζούσαν περισσότερο κατά μέσο όρο, από εκείνα που δεν έπαιρναν.
Αντιοξειδωτικά: Μη τα παίρνετε! (υπερβολικές ποσότητες έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου)
Οι βιταμίνες A, C και Ε είναι αντιοξειδωτικές ουσίες που υπάρχουν σε αφθονία σε πολλά φρούτα – ιδιαίτερα στα μούρα – και λαχανικά, ενώ ακούμε πολύ συχνά, ότι έχουν την ικανότητα να προστατεύουν από τον καρκίνο.
Μελέτες έχουν αποδείξει, ότι όταν τα αντιοξειδωτικά λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να είναι επιβλαβή. Μια μακροχρόνια μελέτη που έγινε σε άνδρες καπνιστές, διαπίστωσε ότι εκείνοι που έπαιρναν τακτικά βιταμίνη Α, είχαν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώνουν καρκίνο του πνεύμονα, σε σχέση με εκείνους που δεν έπαιρναν.
Μια ανασκόπηση μελέτης που έγινε το 2007 ανάμεσα σε πολλά και διαφορετικά αντιοξειδωτικά συμπληρώματα, συμπέρανε το εξής: “Η θεραπεία συμπληρωμάτων με β-καροτένιο, βιταμίνη Α και βιταμίνη Ε μπορεί να αυξήσει τη θνησιμότητα”.
Βιταμίνη C: Μη την παίρνετε! (κατά πάσα πιθανότητα δεν θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε το κρυολόγημα, ενώ μπορείτε να καταναλώσετε εσπεριδοειδή).
Η διαφημιστική εκστρατεία για τη βιταμίνη C - η οποία άρχισε τη δεκαετία του ''70 με μια πρόταση του χημικού Linus Pauling και κορυφώθηκε μέσα στις επόμενες δεκαετίες - ήταν ακριβώς αυτό: διαφημιστική εκστρατεία.
Από τότε, η μία μελέτη μετά την άλλη μελέτη αποδείκνυε ότι η βιταμίνη C δεν προσφέρει τίποτα στο κοινό κρυολόγημα. Επιπλέον οι υπερβολικές δόσεις των 2.000 mg ή και περισσότερο, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για πέτρες στους νεφρούς.
Μπορείτε κάλλιστα να πάρετε την απαραίτητη βιταμίνη C από τις τροφές, αντί από τα συμπληρώματα. Εκτός από τα εσπεριδοειδή και οι φράουλες έχουν σε αφθονία αυτό το θρεπτικό συστατικό.
Βιταμίνη Β3: Μην την πάρετε! (μπορείτε να καταναλώσετε σολομό ή τόνο)
Εδώ και χρόνια, η βιταμίνη Β3 συνιστάται για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ και οι καρδιακές παθήσεις. Πρόσφατες μελέτες, πάντως, απευθύνουν έκκληση για περιορισμό της χρήσης συμπληρωμάτων με αυτό το συστατικό.
Μια μεγάλη μελέτη του 2014 που έγινε μεταξύ περισσότερων από 25.000 ατόμων με καρδιακή νόσο, διαπίστωσε ότι όταν οι ασθενείς παίρνουν επί χρόνια συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη Β3, αυξάνουν τα επίπεδα της “καλής” (HDL) χοληστερόλης, όμως, δεν μειώνουν τη συχνότητα των καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων, ή θανάτων.
Επιπλέον, οι άνθρωποι στη μελέτη που έλαβαν τα συμπληρώματα Β3 είχαν περισσότερες πιθανότητες από εκείνους που έλαβαν εικονικό φάρμακο, για την εμφάνιση λοιμώξεων και προβλημάτων στο ήπαρ.
Προβιοτικά: Μην τα πάρετε! (η επιστήμη δεν έχει καταλήξει ακόμη ότι υπάρχει πράγματι όφελος, οπότε να καταναλώνετε καλύτερα γιαούρτι)
Τα προβιοτικά - διατροφικά συμπληρώματα που μπορεί να κοστίζουν στις ΗΠΑ περισσότερο από 1 δολάριο ανά χάπι, αλλά βρίσκονται σε μικρότερες ποσότητες στις φυσικές τροφές, όπως π.χ. στο γιαούρτι και σε άλλα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση – καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μερίδιο αγοράς στις ΗΠΑ που άγγιξε περίπου τα 23,1 δισ δολάρια το 2012.
Η ιδέα πίσω από τα προβιοτικά είναι απλή: Βοηθούν τα τρισεκατομμύρια βακτήρια να αναπτυχθούν στο έντερο σας, καθώς οι επιστήμονες υποστηρίζουν, ότι αυτά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της συνολικής υγείας.
Στην πράξη η ιδέα αυτή είναι λίγο πιο περίπλοκη. Μέχρι στιγμής, τα αποτελέσματα των προβιοτικών είναι διπλής ανάγνωσης: Κάποιες φορές, πράγματι μπορεί να βοηθήσουν, ενώ κάποιες άλλες, όχι.
Δεν είναι καθόλου κακή ιδέα, λοιπόν, να αυξήσετε την κατανάλωση του απλού γιαουρτιού.
Ψευδάργυρος: Πάρτε τον! (είναι το μόνο συστατικό που συνδέεται με την καταπολέμηση των ιώσεων)
Σε αντίθεση με τη βιταμίνη C - για την οποία όπως είπαμε, δεν βοηθά την πρόληψη ή τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος - ο ψευδάργυρος μπορεί πράγματι να αξίζει τον κόπο. Το συγκεκριμένο ορυκτό φαίνεται να παρεμβαίνει αποτελεσματικά στο κοινό κρυολόγημα, τόσο στην πρόληψη, όσο και στην θεραπεία του.
Σε μια ανασκόπηση μελέτης του 2011 σε ανθρώπους που είχαν πρόσφατα αναρρώσει από ένα κρυολόγημα, οι ερευνητές συνέκριναν εκείνους που είχαν έπαιρναν ψευδάργυρο, με εκείνους που έλαβαν μόνο εικονικό φάρμακο και διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς που είχαν λάβει ψευδάργυρο είχαν λιγότερες ιώσεις, αλλά και λιγότερο σοβαρά συμπτώματα.
Βιταμίνη Ε: Μην την πάρετε! (υπερβολές δόσεις έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου, καλύτερα να φάτε σπανάκι).
Η αντιοξειδωτική βιταμίνη Ε πολυδιαφημίστηκε για την υποτιθέμενη ικανότητά της να προστατεύει από τον καρκίνο. Μια μεγάλη μελέτη, όμως, του 2011 ανάμεσα σε 36.000 άνδρες διαπίστωσε ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του προστάτη αυξήθηκε μεταξύ των ανδρών που έπαιρναν συμπληρώματα βιταμίνης Ε, εν συγκρίσει με τους άνδρες που λάμβαναν εικονικό φάρμακο.
Μια άλλη μελέτη του 2005 συνδέει τις υψηλές δόσεις βιταμίνης Ε, με τον συνολικά υψηλότερο κίνδυνο θανάτου. Έτσι, αν αναζητάτε περισσότερη βιταμίνη Ε, είναι προτιμότερο να καταναλώνετε φρέσκες σαλάτες με σπανάκι. Τα σκούρα πράσινα λαχανικά είναι πλούσια σε αυτό το συστατικό.
Φολικό οξύ: Πάρτε το εάν είστε έγκυος, ή αν θέλετε να μείνετε έγκυος!
Το φολικό οξύ είναι βιταμίνη Β που χρησιμοποιεί ο οργανισμός μας για να παράγει νέα κύτταρα.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ συνιστά στις έγκυες γυναίκες ή σε όσες επιθυμούν να μείνουν έγκυες να λαμβάνουν καθημερινά 400 μικρογραμμάρια φολικού οξέος, επειδή ο οργανισμός τους απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες από αυτό το βασικό συστατικό από αυτές που παράγει, ειδικά όταν ο οργανισμός φέρει και ένα αναπτυσσόμενο έμβρυο.
Επιπλέον, αρκετές μεγάλες μελέτες συνδέουν τα συμπληρώματα φολικού οξέος - πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης - με χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης δυσπλασίας του νευρικού σωλήνα, μια σοβαρή και απειλητική για τη ζωή συγγενή ανωμαλία του εγκεφάλου, της σπονδυλικής στήλης, ή του νωτιαίου μυελού του βρέφους.
Με πληροφορίες από Business Insider και Science Alert
