Της Γιάννας Σουλάκη
Στα αρχικά στάδια, όταν κάποιος εμφανίζει οστική πενία, υπάρχουν ανεπαίσθητα συμπτώματα, τα οποία γίνονται πιο έντονα όταν τα οστά σας θα έχουν πλέον αποδυναμωθεί από την οστεοπόρωση.
Τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης είναι:
* Πόνος στην πλάτη, που προκαλείται από ένα κάταγμα ή κατάρρευση σπονδύλου
* Απώλεια ύψους, που επιδεινώνεται με το πέρασμα του χρόνου
* Κύφωση (καμπούριασμα)
* Κάταγμα οστού, που συμβαίνει ευκολότερα από το φυσιολογικό
Πότε πρέπει να δείτε ένα γιατρό
Πρέπει να μπείτε σε ιατρική παρακολούθηση για να πάρετε βοήθεια για την οστεοπόρωση, εάν είχατε πρόωρη εμμηνόπαυση, ή είχατε πάρει θεραπεία με κορτικοστεροειδή για αρκετούς μήνες μέσα σε έναν χρόνο, ή εάν κάποιος από τους γονείς σας είχε συχνά κατάγματα στο ισχίο.
Αιτίες
Τα οστά μας βρίσκονται σε μία αυτόματη διαρκή ανανέωση. Τα νεανικά οστά ανανεώνονται πιο εύκολα, ενώ τα παλαιότερα σπάνε πιο εύκολα. Ο νεανικός οργανισμός αναπλάθει τα οστά του πιο γρήγορα, γι''αυτό οι περισσότεροι άνθρωποι κατακτούν τη μέγιστη οστική μάζα τους στις αρχές της δεκαετίας των ''20. Οταν ο οργανισμός γερνά, ο ρυθμός της απώλειας της οστικής μάζας είναι πιο γρήγορος, από τον ρυθμό της δημιουργία της.
Οι πιθανότητες να αναπτύξει κανείς οστεοπόρωση, εξαρτάται εν μέρει κι από το πόσο καλά έχτισε την οστική του μάζα, όταν ήταν νέος οργανισμός. Οσο καλύτερη οστική πυκνότητα έχετε στην “τράπεζά σας”, τόσο λιγότερο πιθανόν είναι να εμφανίσετε οστεοπόρωση σε μεγαλύτερη ηλικία.
Παράγοντες κινδύνου
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να πάθετε οστεοπόρωση. Σ''αυτούς συμπεριλαμβάνονται: η ηλικία, το φύλο, η φυλή σας, ο τρόπος ζωής, και ιατρικές παθήσεις που μπορεί να έχετε ή θεραπείες που λαμβάνετε.
Παράγοντες που δεν ελέγχονται
Κάποιοι παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση είναι έξω από τον έλεγχό σας.
Αυτοί είναι:
* Το φύλο σας. Οι γυναίκες εμφανίζουν σε μεγαλύτερα ποσοστά οστεοπόρωση από τους άνδρες.
* Ηλικία. Όσο μεγαλώνει κανείς, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανίσει οστεοπόρωση.
* Φυλή. Κινδυνεύετε περισσότερο από οστεοπόρωση εάν ανήκετε στην λευκή φυλή ή έχετε ασιατική καταγωγή
* Οικογενειακό ιστορικό. Εάν έχετε έναν γονέα ή αδελφό με οστεοπόρωση έχετε περισσότερες πιθανότητες για οστεοπόρωση, ειδικά εάν κάποιος γονιός σας έχει υποστεί κάταγμα του ισχίου
* Σωματότυπος. Οι άνδρες και οι γυναίκες που έχουν μικρό σωματότυπο, τείνουν να έχουν υψηλότερο κίνδυνο, διότι μπορεί να έχουν λιγότερη οστική μάζα, καθώς γερνούν.
Επίπεδα ορμονών
Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή σε άτομα που έχουν πολύ μεγάλες ή πολύ λίγες ποσότητες από συγκεκριμένες ορμόνες στον οργανισμό τους.
Για παράδειγμα:
* Ανδρικές και Γυναικείες ορμόνες. Χαμηλά επίπεδα στις ορμόνες που σχετίζονται με το φύλο σας τείνουν να αποδυναμώνουν τα οστά, π.χ. η μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων στις γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση είναι ένας από τους πιο ισχυρούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη οστεοπόρωσης. Αλλά και οι άνδρες καθώς γερνούν υφίστανται μια σταδιακή μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης. Επίσης, ορισμένες θεραπείες για τον καρκίνο του προστάτη μειώνουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης στους άνδρες, ενώ και θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού, που μειώνουν τα επίπεδα οιστρογόνων στις γυναίκες, είναι πιθανό να επιταχύνουν την οστική απώλεια.
* Προβλήματα με τον θυρεοειδή. Πολύ συχνά οι θυρεοειδικές ορμόνες μπορούν να προκαλέσουν απώλεια οστικής πυκνότητας. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν ο θυρεοειδής σας είναι υπερδραστήριος (υπερθυρεοειδισμός) ή αν παίρνετε αγωγή υποκατάστασης θυρεοειδικών ορμονών, για την υπολειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμός).
* Άλλοι αδένες. Η οστεοπόρωση συσχετίζεται, επίσης, τον υπερπαραθυρεοειδισμό και τις δυσλειτουργίες των επινεφριδίων.
Διατροφικοί παράγοντες
Η οστεοπόρωση είναι πιο πιθανό να συμβεί σε άτομα που έχουν:
* Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου. Μια εφ''όρου ζωής έλλειψη ασβεστίου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της οστεοπόρωσης. Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου συμβάλλει σε μειωμένη οστική πυκνότητα, πρόωρη απώλεια οστικής μάζας και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.
* Διατροφικές διαταραχές. Σημαντικοί περιορισμοί στην πρόσληψη τροφής και λιποβαρή άτομα (άνδρες και γυναίκες) αποδυναμώνουν την πυκνότητα των οστών.
* Χειρουργική επέμβαση στο γαστρεντερικό σύστημα. Μια χειρουργική επέμβαση για την τοποθέτηση δακτυλίου, με σκοπό τη μείωση του μεγέθους του στομάχου ή αφαίρεση τμήματος του εντέρου (κολεκτομή) μπορούν να περιορίσουν σημαντικά τη δυνατότητα του οργανισμού για απορρόφηση θρεπτικών ουσιών και κυρίως ασβεστίου.
Στεροειδή και άλλα φάρμακα
Η μακροχρόνια λήψη από του στόματος ή ενέσιμων κορτικοστεροειδών φαρμάκων, όπως είναι η πρεδνιζόνη και η κορτιζόνη, μπορεί να εμποδίσει τη διαδικασία της οστεο-αναδόμησης. Η οστεοπόρωση έχει συσχετιστεί επίσης με φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση ή την πρόληψη:
* Επιληπτικών κρίσεων
* Γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
* Καρκίνου
* Απόρριψης μοσχεύματος
Άλλα ιατρικά προβλήματα
Ο κίνδυνος οστεοπόρωσης είναι υψηλότερος σε άτομα που έχουν ορισμένα ιατρικά προβλήματα, μεταξύ των οποίων:
* Κοιλιοκάκη
* Φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
* Νεφρική ή ηπατική νόσο
* Καρκίνο
* Λύκο
* Πολλαπλό μυέλωμα
* Ρευματοειδή αρθρίτιδα
Τρόπος ζωής
Ορισμένες κακές συνήθειες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν:
* Καθιστική ζωή. Οι άνθρωποι που δαπανούν πολύ χρόνο στον καναπέ τους ή την καρέκλα του γραφείου τους, έχουν υψηλότερο κίνδυνο για οστεοπόρωση από εκείνους που ασκούνται. Ολα τα είδη άσκησης και οι δραστηριότητες που προωθούν την ισορροπία και την καλή στάση του σώματος είναι ευεργετικές για τα οστά σας, αλλά περισσότερο χρήσιμες φαίνεται να είναι : το περπάτημα, το τρέξιμο, το άλμα, ο χορός και η άρση βαρών .
* Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Η μεγάλη κατανάλωση, δηλαδή πάνω από δύο αλκοολούχα ποτά την ημέρα, αυξάνει τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης.
* Κάπνισμα. Ο ακριβής ρόλος που διαδραματίζει το κάπνισμα στην οστεοπόρωση δεν έχει ξεκαθαριστεί από τους επιστήμονες, αλλά έχει αποδειχθεί, ότι η χρήση καπνού συμβάλλει στην αποδυνάμωση των οστών.
Επιπλοκές της οστεοπόρωσης
Κατάγματα των οστών, ιδιαίτερα της σπονδυλικής στήλης ή του ισχίου, συμπεριλαμβάνονται στις πιο σοβαρές επιπλοκές της οστεοπόρωσης. Τα κατάγματα του ισχίου συχνά προκαλούνται μετά από μια πτώση και μπορεί να οδηγήσουν σε αναπηρία ή ακόμη και σε αυξημένο κίνδυνο θανάτου, εντός του πρώτου έτους μετά τον τραυματισμό.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σπονδυλική στήλη μπορεί να υποστεί κάταγμα ακόμα και χωρίς πτώση ή τραυματισμό. Τα οστά που συνθέτουν τη σπονδυλική σας στήλη (σπόνδυλοι), μπορεί να αποδυναμωθούν σε σημείο παραμόρφωσης, κάτι που μπορεί να επιφέρει πόνους στην πλάτη, απώλεια ύψους και κύφωση (καμπούρα) στη στάση του σώματος.
Με πληροφορίες από MayoClinic.org και Health.com
