Του Dr. Rune Moelbak, Ph.D*
Τα πάσης φύσεως ψυχοφάρμακα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα στην εποχή μας, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να... καταπιούν ένα χαπάκι, για να απαλλαγούν από τα αισθήματα θλίψης, άγχους ή ακόμα και από την πραγματική κατάθλιψη. Οι στατιστικές δείχνουν ότι 1 στους 10 ενήλικες στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή παίρνει ένα αντικαταθλιπτικό την ημέρα, ως μέρος της καθημερινής του ρουτίνας.
Τις περισσότερες φορές, όμως, οι άνθρωποι δεν καλά ενημερωμένοι γι'' αυτό το είδος της ψυχιατρικής θεραπείας και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην υγεία τους.
Η “διαφήμιση” των αντικαταθλιπτικών στηρίζεται στην θεωρία, ότι η κατάθλιψη και το άγχος είναι “διαταραχές” με βιολογικό - υποτίθεται - υπόβαθρο και ότι τα αντικαταθλιπτικά λειτουργούν στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, όπως τα αντιβιοτικά σε μια λοίμωξη.
Αν και δεν είμαι εναντίον της φαρμακευτικής αγωγής, ως τρόπου αντιμετώπισης των ψυχολογικών προβλημάτων - καθώς υπάρχουν πράγματι αρκετές περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται το συγκεκριμένο είδος θεραπείας - ωστόσο, στη δουλειά μου έχω συναντήσει πολλούς ανθρώπους που έχουν υποστεί τρομερές συνέπειες, ακολουθώντας αυτόν τον δρόμο.
Πριν αποφασίσετε, λοιπόν, να πάρετε φάρμακα για το άγχος ή την κατάθλιψή σας, ή για οποιοδήποτε άλλο ψυχολογικό πρόβλημα, δείτε τρεις ερωτήσεις που θα ήταν καλό να απευθύνετε στον εαυτό σας...
Γνωρίζω τους μακροπρόθεσμους κινδύνους;
Είναι ανησυχητικό το γεγονός, ότι δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τη λήψη των ψυχιατρικών φαρμάκων, αν και σε αρκετές περιπτώσεις, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις είναι αρκετά σαφής. Είναι, επίσης, γνωστό ότι κάποια αντι-ψυχωτικά φάρμακα προκαλούν μεταβολικές διαταραχές, διαβήτη, αύξηση σωματικού βάρους και μερικές φορές μόνιμη βλάβη του εγκεφάλου που μπορεί να οδηγήσει σε ακούσιες κινήσεις της γλώσσας.
Γιατί θα πρέπει αυτή η πληροφορία προβληματίζει τα άτομα που έχουν κατάθλιψη και άγχος; Επειδή αυτές οι παρενέργειες συναντώνται συχνά σε φαρμακευτικές θεραπείες για την φαρμακοανθεκτική κατάθλιψη.
Άλλες πηγές αναφέρουν, ότι η μακροχρόνια λήψη κάποιων από τα πιο κοινά ψυχιατρικά φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά και τα αγχολυτικά, μπορούν να μεταβάλλουν μόνιμα τη χημεία του εγκεφάλου ενός ατόμου και να το κάνουν πιο επιρρεπή σε μια υποτροπή, όταν θα διακόψει τη λήψη τους. Με άλλα λόγια, αν δεν θέλετε να παίρνετε αυτά τα φάρμακα για μια ζωή, καλό θα ήταν να μην τα ξεκινήσετε καθόλου.
Υπάρχει φάρμακο για την ίδια τη ζωή;
Καλό θα ήταν να βάλουμε το ερώτημα λίγο περισσότερο φιλοσοφικά: Το άγχος και η κατάθλιψη πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ασθένειες που χρειάζονται θεραπεία ή μήπως θα ήταν καλύτερα να τα αντιμετωπίζουμε ως συμπτώματα ή σημάδια ότι κάτι δεν πάει καλά με τη ζωή μας; Δεν έχει σημασία αν ένα φάρμακο μπορεί πράγματι να “μουδιάσει” τον πόνο μας, ή να μας βοηθήσει να ανακουφίσουμε το άγχος μας. Στην πραγματικότητα ένα φάρμακο δεν αποτελεί υποκατάστατο της απαραίτητης ενδοσκόπησης που πρέπει να κάνουμε για το μοτίβο της συμπεριφοράς μας.
Είναι ανθρώπινο - όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολα διλήμματα και συναισθηματικά προβλήματα - να προσπαθούμε να πιαστούμε από κάπου. Όλοι οι άνθρωποι κατά καιρούς μπορεί να λυγίσουν, να νιώσουν παραίτηση και μια αίσθηση ανικανότητας. Αυτό που είναι το ζητούμενο στις περιπτώσεις αυτές, όμως, είναι ο αγώνας μας για τη δημιουργία στενών δεσμών με τους άλλους, να αγκαλιάζουμε τον κίνδυνο και τον φόβο ως μέρος της ζωής και να αντέχουμε την απώλεια και την απόρριψη. Όλοι έχουμε πληγές από την παιδική μας ηλικία και ειδικές ευαισθησίες. Η ζωή κανείς δεν λέει ότι είναι εύκολη, αλλά μπορούμε να μάθουμε από τις εμπειρίες και να αναπτύξουμε δύναμη και σοφία, μέσα από τα μαθήματα που μας δίνει ο συναισθηματικός πόνος και οι αγώνες μας. Δεν υπάρχει φάρμακο για την ίδια τη ζωή.
Πρέπει να πάρω φαρμακευτική αγωγή για την κατάθλιψη ή το άγχος μου;
Επειδή γνωρίζουμε ότι η ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματική για να βοηθήσει τους ανθρώπους - όχι μόνο να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη και το άγχος τους - αλλά να βρουν νόημα μέσα από αυτές τις εμπειρίες και να τις χρησιμοποιήσουν ως μια ευκαιρία ανάπτυξης, γιατί θα πρέπει κάποιος να έχει ως πρώτη επιλογή του την φαρμακευτική αγωγή;
Τα ψυχιατρικά φάρμακα μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι η καλύτερη ή η μόνη επιλογή, αλλά ποτέ δεν θα πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή. Σέβομαι το δικαίωμα του κάθε πελάτη να επιλέξει ελεύθερα αυτό που θέλει, αλλά με δεδομένη τη διφορούμενη εικόνα ''οφέλους-κινδύνου'' από τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, νομίζω ότι τουλάχιστον για το άγχος ή την κατάθλιψη, καλόν είναι, ο κάθε άνθρωπος να είναι πιο επιφυλακτικός και συντηρητικός.
Δυστυχώς, πολλές φορές δεν έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε αυτήν την επιλογή. Λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν πραγματικά τα επιχειρήματα που μας προειδοποιούν για τα ρίσκα ή τους κινδύνους και ο κοινωνικός διάλογος, υποστηρίζεται από συμφέροντα και μάρκετινγκ. Η επιστήμη δεν είναι τόσο ουδέτερη μετά από όλα αυτά και κανένας επαγγελματίας δεν πρόκειται να γυρίσει ανοιχτά την πλάτη του στο δικό του ψωμί.
Αυτός είναι ο λόγος που στη σημερινή κοινωνία, αξίζει να είναι κανείς ένας ενημερωμένος καταναλωτής.
*Ο Dr. Rune Moelbak, Ph.D είναι κλινικός ψυχολόγος στο Χιούστον του Τέξας
Πηγή: bettertherapy.com
Επιμέλεια: Γιάννα Σουλάκη
