Τα βιολογικά είναι ενέσιμα φάρμακα που παράγονται από ζωντανά κύτταρα σε εργαστήριο ή μέσω βιολογικής διαδικασίας. Αλλάζουν ή σταματούν συγκεκριμένες δραστηριότητες κυτοκινών μέσα στα κύτταρα του ανοσοποιητικού που προκαλούν φλεγμονή στην ψωρίαση.
Τα βιολογικά φάρμακα στοχεύουν σε συγκεκριμένα μέρη του ανοσοποιητικού συστήματος. Σε ένα άτομο με ψωρίαση, τα βιολογικά φάρμακα ρυθμίζουν ή εμποδίζουν τη δραστηριότητα συγκεκριμένων κυτοκινών μέσα στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλούν τη φλεγμονή που σχετίζεται με την πάθηση.
Ποιες είναι οι διαφορετικές κατηγορίες και τύποι βιολογικών φαρμάκων για την ψωρίαση;
Τέσσερις κατηγορίες βιολογικών φαρμάκων είναι σήμερα διαθέσιμες:
- Αναστολείς του παράγοντα νέκρωσης όγκου-άλφα (TNF-άλφα)
- Αναστολείς ιντερλευκίνης 12 και 23 (IL-12/23)
- Αναστολείς IL-17
- Αναστολείς IL-23
Κάθε ένα από αυτά τα μόρια είναι συγκεκριμένοι «αγγελιοφόροι» στο ανοσοποιητικό σύστημα που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της ψωρίασης. Το δοσολογικό σχήμα και οι παρενέργειες διαφέρουν, ανάλογα με το φάρμακο.
Πώς λειτουργούν τα βιολογικά φάρμακα στον οργανισμό για να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της ψωρίασης;
Είναι γνωστό ότι η ψωρίαση προκαλείται από υπερδραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα τη φλεγμονή του δέρματος.
Μπλοκάροντας συγκεκριμένα βήματα στο ανοσοποιητικό μονοπάτι που προκαλούν αυτή τη φλεγμονή, τα βιολογικά φάρμακα μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τη φλεγμονή και να σταματήσουν την ανοσολογική επίθεση στο δέρμα και τις αρθρώσεις.
Χωρίς φλεγμονή, το δέρμα μπορεί να επιστρέψει στην αρχική του υγιή κατάσταση, αλλά η βλάβη των αρθρώσεων μπορεί να είναι μόνιμη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να λάβει ο ασθενής διάγνωση και να ξεκινήσει τη θεραπεία όσο το δυνατόν νωρίτερα.
Τι κάνει κάποιον υποψήφιο για βιολογικά φάρμακα και ποιος πρέπει να τα αποφεύγει;
Τα βιολογικά φάρμακα είναι κατάλληλα για άτομα με μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό αφορά σε ψωρίαση που επηρεάζει περισσότερο από το 10% της επιφάνειας του σώματος.
Οι πληγείσες περιοχές μπορεί να είναι μοναδικές και σημαντικές, για παράδειγμα, η ψωρίαση που επηρεάζει τα χέρια μπορεί να είναι εξουθενωτική, παρόλο που καλύπτει μόνο ένα μικρό ποσοστό της συνολικής επιφάνειας του σώματος.
Τα άτομα που δεν πρέπει να λαμβάνουν βιολογικά φάρμακα αφορούν ασθενείς με ενεργό καρκίνο ή μια ενεργή λοίμωξη (συμπεριλαμβανομένης της φυματίωσης που δεν έχει υποβληθεί σε θεραπεία).
Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες των βιολογικών φαρμάκων και πώς μπορεί κάποιος να τις διαχειριστεί;
Οι κύριες παρενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν τα βιολογικά φάρμακα περιλαμβάνουν λοιμώξεις και κακοήθειες.
Ενώ η μείωση της φλεγμονής στο δέρμα είναι καλή για την ψωρίαση, ο αποκλεισμός του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο προστατεύει το σώμα από λοιμώξεις και καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα, μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε δυσμενείς επιπτώσεις.
Εάν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν προστατεύει το σώμα από λοιμώξεις και δεν μπορεί να αναγνωρίσει και να καταπολεμήσει τα μη φυσιολογικά κύτταρα όπως συνήθως, ένα άτομο μπορεί να έχει μεγαλύτερο κίνδυνο λοιμώξεων και κακοηθειών.
Εκτός από αυτούς τους κινδύνους, οι αναστολείς του TNF έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Επίσης, οι αναστολείς της IL-17 έχουν μια πρόσθετη προειδοποίηση σχετικά με έναν πιθανό αυξημένο κίνδυνο φλεγμονώδους νόσου του εντέρου.
Αν και οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να είναι ανησυχητικές, είναι εξαιρετικά σπάνιες. Με τακτικές επισκέψεις παρακολούθησης σε γιατρό, αυτά τα φάρμακα είναι ασφαλή στη χρήση.
Τι πρέπει να κάνει κάποιος εάν ένα βιολογικό φάρμακο είναι αναποτελεσματικό ή σταματήσει να λειτουργεί;
Πολλοί άνθρωποι βιώνουν οφέλη από τα βιολογικά φάρμακα για αρκετά χρόνια. Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, η απόκριση μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό μπορεί να προκύψει από την ανάπτυξη αντισωμάτων από το σώμα του ατόμου κατά του φαρμάκου, εξουδετερώνοντας την επίδρασή του. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μια συγκεκριμένη κατηγορία βιολογικών φαρμάκων μπορεί να μην είναι καθόλου αποτελεσματική.
Ενώ η ψωρίαση σε δύο άτομα μπορεί να φαίνεται ίδια, διάφορες γενετικές μεταλλάξεις μπορεί να προκαλέσουν την πάθηση. Ανάλογα με τον συγκεκριμένο τύπο μετάλλαξης ή γονότυπο, ένα άτομο μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα σε μια συγκεκριμένη κατηγορία βιολογικών φαρμάκων.
Επί του παρόντος, οι ιατροί δεν έχουν ακόμη εντοπίσει όλες τις γενετικές μεταλλάξεις που προκαλούν ψωρίαση και δεν έχουν τρόπο να προβλέψουν ποιο φάρμακο θα οδηγήσει στην καλύτερη ανταπόκριση.
Ωστόσο, πολλά από αυτά τα φάρμακα έχουν αξιολογηθεί - τόσο σε άτομα που είναι καινούργια στα βιολογικά όσο και σε άτομα που έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν άλλους τύπους.
Εάν ένα άτομο δεν ανταποκρίνεται σε ένα βιολογικό φάρμακο μετά από αρκετές εβδομάδες συνεχούς χρήσης ή εάν κάποιος δεν ανταποκρίνεται πλέον σε ένα, ο γιατρός μπορεί να αλλάξει το φάρμακο.
Τα καλά νέα είναι ότι οι διαθέσιμες επιλογές παρέχουν ασφαλή αποτελέσματα. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τα τρέχοντα φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν σε 90-100% κάθαρση των συμπτωμάτων σε άτομα με ψωρίαση.
