Παρά την πτώση που καταγράφεται στην χώρα μας την τελευταία πενταετία, σε νέες διαγνώσεις ανθρώπων με HIV και το άριστα καταρτισμένο στον ιό ιατρικό και επιστημονικό προσωπικό, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τα οροθετικά άτομα ζουν σε καθεστώς απόλυτης ανασφάλειας για την υγεία τους και ανησυχίας για την πιθανή έκθεση των ερωτικών τους συντρόφων στον ιό του HIV.
Οπως είπαν σε σχετική Συνέντευξη τύπου τα μέλη του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή», με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, οι εξετάσεις για τη μέτρηση του ιικού φορτίου και της γονοτυπικής αντοχής γίνονται πλέον μόνο σε κατεπείγουσες περιπτώσεις, λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων στα εργαστήρια των τεσσάρων κέντρων αναφοράς της χώρας, κι αυτό λόγω γραφειοκρατείας.
Το πρόβλημα είναι οξύτατο κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για τις εξετάσεις ιικού φορτίου και σε όλη την Ελλάδα για τη γονοτυπική αντοχή. Έτσι οι άνθρωποι που ζουν με HIV δεν είναι σε θέση να διακριβώσουν την κατάσταση της υγείας τους και αν εξακολουθούν να παραμένουν μη μεταδοτικοί, υποστηρίζουν οι οροθετικοί.
Σύμφωνα με τις πολύ σοβαρές καταγγελίες, η αβεβαιότητα των οροθετικών ατόμων, επιτείνεται καθώς πολλά άτομα, τα οποία καλούνται να αντικαταστήσουν το πρωτότυπο με γενόσημο φάρμακο ή πρέπει να αλλάξουν θεραπευτικό σχήμα, δεν έχουν πρόσβαση στην εξέταση που θα επιβεβαιώσει την ανταπόκριση στο καινούργιο σκεύασμα. Επίσης οι γιατροί δε μπορούν να ελέγξουν με το συγκεκριμένο δείκτη τη σωστή τήρηση της αγωγής από τον ασθενή.
Οι ελλείψεις αντιδραστηρίων, σύμφωνα με τη «Θετική Φωνή» δεν είναι αποτέλεσμα ανεπαρκών κονδυλίων, αλλά οφείλονται σε γραφειοκρατικά ζητήματα περάτωσης διαγωνισμών για την αγορά τους. Η «Θετική Φωνή» υποστηρίζει σαφώς τη διενέργεια διαγωνιστικών διαδικασιών για την εξοικονόμηση πόρων, ωστόσο μέχρι την ολοκλήρωσή τους απαιτείται μία άμεση πολιτική πρωτοβουλία από το Υπουργείο Υγείας. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Σύλλογος έχει αποστείλει συνολικά εφτά επιστολές προς τον Υπουργό και έχει δημοσιεύσει δεκατρία δελτία τύπου και ανακοινώσεις τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Παράλληλα με πρωτοβουλία της «Θετικής Φωνής», ο Συνήγορος του Πολίτη έχει συντάξει συνολικά τρεις αναφορές για το θέμα, καλώντας τα εμπλεκόμενα μέρη να διευκρινίσουν τους λόγους των ελλείψεων και να θέσουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επίλυσης του ζητήματος.
Θετικές εξελίξεις για τον ιό HIV στη χώρα μας
Τα νέα περιστατικά με τον ιό HIV στη χώρα μας, μετά την επιδημική έκρηξη των νέων διαγνώσεων τη διετία 2011-2012, εξαιτίας της έκρηξης της χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας, - όπως είπαν οι επιστήμονες της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS - έχουμε πλέον επιστρέψει στα επίπεδα πριν από το 2010. Το 2016 είχαμε 639 και το πρώτο δεκάμηνο του 2017 492 νέες διαγνώσεις. Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μία ενθαρρυντική ένδειξη. Η Ελλάδα άλλωστε, όπως τόνισαν οι ειδικοί, διαθέτει δωρεάν τις πιο σύγχρονες θεραπείες στα οροθετικά άτομα, διαθέτει άρτια καταρτισμένο στον HIV ιατρικό και επιστημονικό προσωπικό και έχει διαχειριστεί με επιτυχία κρίσιμες καμπές της επιδημίας, όπως με το πρόγραμμα «Αριστοτέλης», τη διετία 2011-2012. Ωστόσο απαιτείται εγρήγορση και συντονισμός της πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας και των ίδιων των ανθρώπων που ζουν με HIV σε μία σειρά από ζητήματα.
Τα Checkpoint έκλεισαν 5 χρόνια συνεισφοράς στη δημόσια υγεία
Η ερμηνεία της μείωσης των νέων διαγνώσεων τα τελευταία χρόνια δεν είναι απαραίτητα ενθαρρυντική, καθώς το στοιχείο αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει τις δυσκολίες πρόσβασης σε δωρεάν και ανώνυμη εξέταση σε ένα φιλικό περιβάλλον, που αποτελεί προϋπόθεση για τη μείωση του αριθμού των αδιάγνωστων οροθετικών ατόμων και των καθυστερημένων διαγνώσεων.
Σε αυτή την κατεύθυνση τα Κέντρα Πρόληψης και Εξέτασης «Checkpoint» έχουν διενεργήσει από το 2013 πάνω από 75.000 δωρεάν εξετάσεις για HIV, ηπατίτιδες Β και C και σύφιλη, υπό την επιστημονική εποπτεία του ΚΕΕΛΠΝΟ. Το 45% των ατόμων αυτών δεν είχε κάνει αντίστοιχη εξέταση ποτέ στο παρελθόν. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω ευαισθητοποίησης του πληθυσμού, αλλά και την αναγκαιότητα ύπαρξης και αναβάθμισης αντίστοιχων πρωτοβουλιών. Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία του ΚΕΕΛΝΠΟ, τις δύο προηγούμενες χρονιές (2015-2016), καθώς και το 2017, στα «Checkpoint» καταγράφηκε πάνω από το 30% των νέων διαγνώσεων HIV στη χώρα. Το ποσοστό επιτυχούς διασύνδεσης των ατόμων με αντιδρών αποτέλεσμα με το εθνικό σύστημα υγείας ξεπερνά το 95%.
Τα «Checkpoint» λειτουργούν από τη «Θετική Φωνή» και το AHF Europe, σε συνεργασία με το Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδας «Προμηθέας». Την πρωτοβουλία έχουν χρηματοδοτήσει ιδρύματα και προγράμματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Solidarity Now, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Ίδρυμα Λάτση, EEA Grants, Open Society Foundations, Radcliffe Foundation), καθώς και οι φαρμακευτικές εταιρείες Abbvie, BristolMyers Squibb, Elpen, Gilead, GSK | ViiV Healthcare, Janssen, MSD, Mylan, Novartis και Roche. Ωστόσο οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες που καλούνται να καλύψουν τα «Checkpoint» σε ολόκληρη την Ελλάδα απαιτούν τη υποστήριξη και από την πλευρά της πολιτείας.
Πρόληψη στους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες
Σύμφωνα με τον Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή», με την κυκλοφορία και στην Ελλάδα συγκεκριμένου γενόσημου αντιρετροϊκού σκευάσματος, τοποθετείται σε νέα δημοσιονομική βάση και η αξιοποίηση της PrEP (Προφύλαξη πριν από την Έκθεση), ως ενός από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία πρόληψης. Η PrEP διατίθεται ήδη από πολλά δημόσια συστήματα υγείας στην Ευρώπη, όπως της Γαλλίας, της Σκωτίας, της Νορβηγίας, της Πορτογαλίας, καθώς και σε αστικές περιοχές της Γερμανίας. Η ελληνική πολιτεία οφείλει να συζητήσει άμεσα με όλους τους εταίρους, τον τρόπο διάθεσής της PrEP και να ξεκινήσει τη χορήγησή της σε όσους επιθυμούν να τη λάβουν.
Το μέτρο αυτό θα πρέπει να αποτελέσει μέρος μίας ολιστικής προσέγγισης κυρίως της ομάδας που πλήττεται περισσότερο από τον HIV, των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες. Η βεντάλια πρόληψης οφείλει να συμπεριλαμβάνει τις στοχευμένες καμπάνιες ευαισθητοποίησης, την προαγωγή της τακτικής εξέτασης και της χρήσης προφυλακτικού και την απρόσκοπτη πρόσβαση στην Προφύλαξη μετά την Έκθεση (PEP).
H «Θετική Φωνή» και τα «Checkpoint» συμμετέχουν στο πρώτο πρόγραμμα χορήγησης PrEP που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό».
Παρεμβάσεις για του Χρήστες Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών
Τα διδάγματα της επιδημικής έκρηξης στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας, τη διετία 2011-2012 θα πρέπει να μας κρατάνε σε επαγρύπνηση, λένε οι ειδικοί, για το ενδεχόμενο επανάληψης του φαινομένου. Η ενίσχυση των προγραμμάτων απεξάρτησης, υποκατάστασης και μείωσης βλάβης, η επαναλειτουργία σταθμού εποπτευόμενης χρήσης και η δωρεάν διανομή συρίγγων και συνέργων χρήσης αποτελούν προϋποθέσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Η δωρεάν πρόσβαση όλων των οροθετικών ατόμων που έχουν συλλοίμωξη με ηπατίτιδα C ανεξαρτήτως σταδίου ίνωσης, στις νέες θεραπείες είναι πράγματι μία πολύ σημαντική εξέλιξη. Θα πρέπει ωστόσο να δοθεί έμφαση στην υλοποίησή της κατά τους προσεχείς μήνες με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και παρακολούθηση.
Στο 29ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, που θα διεξαχθεί στο ξενοδοχείο Divani Caravel (1-3 Δεκεμβρίου), έχουν υποβληθεί σημαντικές εργασίες που προσθέτουν νέα δεδομένα για την HIV λοίμωξη. Από διάφορες εργασίες, καταδεικνύονται τα ευχάριστα αποτελέσματα από την καθιέρωση της έγκαιρης χορήγησης αντιρετροϊκής θεραπείας, στην Ελλάδα: Στατιστικά σημαντική αύξηση των ετών επιβίωσης (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), μεγαλύτερη πιθανότητα ανόδου στα 800 CD4 κύτταρα/μL, μετά από 3 χρόνια και αποκατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος (AMACS), μειωμένος ρυθμός μεταδόσεων ανθεκτικών στελεχών HIV.
