Της Γιάννας Σουλάκη
Από τις παραφουσκωμένες κάρτες, τα δάνεια στις τράπεζες και τις ακάλυπτες επιταγές, μέχρι τα χρέη σε φίλους, στην οικογένεια και τον... μπακάλη, οι διαμαρτυρημένες οικονομικές υποχρεώσεις φαίνεται ότι είναι “προνόμιο” όσων έχουν έναν συγκεκριμένο γενετικό πολυμορφισμό, ο οποίος αυξάνει την πιθανότητα κατά σχεδόν 8% να χρεώνει κάποιος αλόγιστα την πιστωτική του κάρτα και γενικώς να φορτώνεται με χρέη.
Σ'' αυτό το συμπέρασμα κατέληξε επιστημονική μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο San Diego και το London School of Economics, ενώ μια δεύτερη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Kingston, κατάφερε να αποδείξει ότι οι ακάλυπτες οικονομικές υποχρεώσεις συνδέονται με προβλήματα ψυχικής υγείας.
Το “ένοχο” για τα χρέη γονίδιο
Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Journal of Economic Behavior & Organization, μελέτησαν γενετικά δεδομένα και ερωτηματολόγια από περισσότερους από 2.000 νεαρούς ενήλικες ηλικίας από 18 έως 26 ετών, οι οποίοι συμμετείχαν στην Εθνική Μελέτη για την Εφηβική Υγεία. Ειδικότερα εστίασαν την έρευνά τους, στο πόσοι από αυτούς του νεαρούς που εξετάστηκαν και δήλωσαν ότι είχαν οποιοδήποτε χρέος σε πιστωτικές κάρτες, είχαν κάποια εκδοχή του γονιδίου “Μονοαμινοξειδάση Α” (monoamine oxidase A, ή εν συντομία MAOA).
Σαφώς και δεν υπάρχει “γονίδιο του χρέους” και σίγουρα δεν φταίει μόνο αυτό, εάν κάποιος δανείζεται αλόγιστα χρήματα χωρίς να ενδιαφέρεται για το αν μπορεί να τα επιστρέψει, λένε οι ερευνητές, όμως, το υπεύθυνο γονίδιο ΜΑΟΑ φαίνεται ότι είναι αυτό που συνδέεται με την παρορμητικότητα και την μειωμένη ευσυνειδησία.
H Μονοαμινοξειδάση Α είναι ένα ένζυμο που διασπά τους νευροδιαβιβαστές (βιοχημικές ενώσεις που χρησιμεύουν στην μεταβίβαση πληροφοριών από τον ένα νευρώνα στον άλλο) στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Προηγούμενες μελέτες είχαν συνδέσει “χαμηλής έκφρασης” εκδοχές του γονιδίου ΜΑΟΑ με την παρορμητικότητα.
Στη νέα μελέτη, τα άτομα που εμφάνιζαν τον συνδυασμό, ένα "χαμηλής έκφρασης" γονίδιο MAOA και ένα "υψηλής έκφρασης" γονίδιο MAOA ανέφεραν ότι έχουν χρέη σε πιστωτικές κάρτες κατά 7,8% περισσότερα από αυτούς που είχαν δύο “υψηλές” εκδοχές του γονιδίου, ενώ οι ερευνητές διαπίστωσαν, επίσης, ότι αυτά τα αποτελέσματα συνδέονταν και με την εκπαίδευση και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των ατόμων. Στα άτομα δε, με δύο “χαμηλής έκφρασης” παραλλαγές του γονιδίου ΜΑΟΑ, το ποσοστό αυτό αυξάνονταν σε 15,9%.
Οι ερευνητές έμειναν έκπληκτοι από το μέγεθος της διαφοράς: “Τα αποτελέσματα είναι σχεδόν τόσο σημαντικά, όσο κι αυτές οι ίδιες οι χρηματοοικονομικές γνώσεις, καθώς αυτά τα γονίδια φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανότητα των ανθρώπων να αφομοιώσουν περίπλοκες οικονομικές πληροφορίες”, λέει ο Jan-Emmanuel de Neve, συγγραφέας της μελέτης.
Έτσι, αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι, ότι όταν τα γονίδια συνδυάζονται με περιβαλλοντικούς παράγοντες, μπορούν να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά και τις αποφάσεις μας. Έτσι η συγκεκριμένη έρευνα κατάφερε να διαλευκάνει περισσότερο τις αιτίες που κρύβονται πίσω από αυτές τις ανθρώπινες συμπεριφορές.
Τα οικονομικά χρέη συνδέεται με προβλήματα ψυχικής υγείας
Ερευνητές από το Southampton University της Αγγλίας, με τη συμμετοχή καθηγητή από το Πανεπιστήμιο του Kingston, διεξήγαγαν μια συστηματική ανασκόπηση σε όλες τις προηγούμενες σχετικές έρευνες και αναζήτησαν τυχόν προβλήματα ψυχικής υγείας που μπορεί να σχετίζονται με οικονομικά χρέη. Στην “μετα-ανάλυση” - την πρώτη που έγινε σε αυτό το αντικείμενο - οι μελετητές ανέλυσαν στατιστικά αποτελέσματα προηγούμενων μελετών, σε συνολικό δείγμα περίπου 34.000 ατόμων.
Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο Clinical Psychology Review, απέδειξαν ότι όσοι ήταν “χρεωμένοι”, είχαν κατά τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες από τους υπόλοιπους (μη χρεωμένους) να έχουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Συγκεκριμένα όσοι ήταν χρεωμένοι και δεν είχαν προβλήματα ψυχικής υγείας εμφανίζονταν σε ποσοστό λιγότερο από το 9%, έναντι των χρεωμένων με προβλήματα ψυχικής υγείας, που εμφανίζονταν στο συντριπτικό ποσοστό του 25%.
Η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε, επίσης, ότι όσοι έχουν χρέη εμφανίζουν σε μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψη, εξάρτηση από ναρκωτικά και ψύχωση, ενώ τα αποτελέσματα έδειξαν, επίσης, ότι σε πολύ υψηλά ποσοστά οι άνθρωποι που αυτοκτονούν είναι πολύ πιθανόν, επίσης, να χρωστούν χρήματα.
Ο Dr. Tomas Richardson, Κλινικός Ψυχολόγος από το Southampton University ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης, υποστηρίζει: “Αυτή η έρευνα δείχνει μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ των οικονομικών χρεών και της ψυχικής υγείας. Ωστόσο, είναι δύσκολο να πει κανείς με βεβαιότητα, εάν πράγματι η κακή ψυχική υγεία είναι αυτή που κάνει πιο επιρρεπή στα χρέη κάποια άτομα (ίσως και λόγω αστάθειας που μπορεί να έχουν στην εργασία τους) ή εάν συμβαίνει το αντίθετο. Εάν δηλαδή τα χρέη είναι αυτά που προκαλούν ψυχικά προβλήματα, λόγω του άγχους που επιφέρουν. Θα μπορούσαν, πάντως, κάλλιστα αυτά τα δύο να λειτουργούν αμφίδρομα: για παράδειγμα, οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη να δυσκολεύονται στην διαχείριση των οικονομικών τους με βιώσιμο τρόπο και στη συνέχεια, εξαιτίας αυτού, να βυθίζονται σε μεγαλύτερη οικονομική ύφεση”.
Οι οικονομικοί σύμβουλοι θα πρέπει να γνωρίζουν αυτές τις παραμέτρους, υποστηρίζουν οι επιστήμονες και να ρωτούν τους ενδιαφερόμενους για την ποιότητα της ψυχικής τους υγείας, συμβουλεύοντάς τους σε κάθε περίπτωση, να βλέπουν και έναν σύμβουλο ψυχικής υγείας. Αλλά και το αντίθετο: Οι επαγγελματίες υγείας να βεβαιωθούν εάν οι ασθενείς τους αντιμετωπίζουν παράλληλα με τα ψυχολογικά και οικονομικά προβλήματα.
Χρειάζεται να γίνουν και άλλες μελέτες, που να τεκμηριώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό το πώς το χρέη μπορεί να οδηγήσουν σε κακή ψυχική υγεία, ενώ θα πρέπει να σχεδιαστούν προληπτικές παρεμβάσεις, που θα αποτρέπουν όσους βρίσκονται σε οικονομικό αδιέξοδο να αναπτύξουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας ή το αντίθετο.
Με πληροφορίες από: scientificamerican.com και sciencedaily.com
