Της Γιάννας Σουλάκη
Η
κα. Ζωή Γραμματόγλου* είναι χρόνια στο τιμόνι του Συλλόγου Καρκινοπαθών “ΚΕΦΙ” κι έχει αφιερώσει όλη της τη ζωή στο έργο της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των Ελλήνων ογκολογικών ασθενών. Σήμερα αισθάνεται την ανάγκη να πάρει και πάλι το μέρος τους, εκφράζοντας την αντίθεσή της στις νέες πολιτικές που ετοιμάζεται να προωθήσει η κυβέρνηση για το φάρμακο, αγαθό το οποίο αναμένεται να στερηθούν, κυρίως όσοι βρίσκονται στη δυσχερέστερη θέση, δηλαδή οι καρκινοπαθείς, οι ασθενείς με σπάνιες παθήσεις, αλλά και όσοι αντιμετωπίζουν επικίνδυνες για τη ζωή τους ασθένειες.
Τα μέτρα που έχουν ως στόχο τον περιορισμό ή ακόμα και την πλήρη εξαφάνιση από την χώρα μας ορισμένων νέων θεραπειών, η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας ονομάζει εξορθολογισμό και εξυγίανση του συστήματος, οι ίδιοι όμως, οι ασθενείς μιλούν για καταπάτηση των δικαιωμάτων τους στο όνομα των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας, αλλά και της αδυναμίας – όπως αποδεικνύεται - των κυβερνώντων να δώσουν υγιείς λύσεις στα προβλήματα. Και δεν είναι η πρώτη φορά...
Κυρία Γραμματόγλου, η εμπειρία σας είναι μεγάλη σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες ασθενείς. Ποιά είναι η γνώμη σας για τα νέα μέτρα που ετοιμάζεται να πάρει η κυβέρνηση για τις καινοτόμες θεραπείες; Υπάρχει ορατός κίνδυνος να στερηθεί ο Έλληνας καρκινοπαθής το πρωτοπόρο φάρμακο που μπορεί να του χαρίσει παράταση ζωής ή ακόμα και ίαση;
Τα τελευταία χρόνια του μνημονίου και της οικονομικής κρίσης οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα έχουν μειωθεί σημαντικά. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ η χώρα μας επενδύει συνολικά για την υγεία των πολιτών της μόλις το 5% του ΑΕΠ καταλαμβάνοντας μια από τις τελευταίες θέσεις στις χώρες του ΟΟΣΑ, μαζί με χώρες όπως η Κορέα, το Μεξικό και η Λετονία. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δημόσιοι πόροι για τη φαρμακευτική περίθαλψη διαρκώς μειώνονται τα τελευταία 7 χρόνια φτάνοντας μόλις τα € 2.5 δις το 2016, από σχεδόν € 6.5 δις το 2009.
Η υποχρηματοδότηση, τα συνεχή οριζόντια μέτρα και η έλλειψη των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων έχουν φτάσει σε ένα οριακό σημείο τη λειτουργία της αγοράς φαρμάκου. Μάλιστα η κατάσταση αυτή αναμένεται να γίνει ακόμα χειρότερη αν εφαρμοστούν κάποιες προτάσεις που αφορούν την κυκλοφορία νέων φαρμάκων στη χώρα μας. Σύμφωνα με τις προτάσεις αυτές:
Νέα φάρμακα θα είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα μόνο αφού έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης τους (ΗΤΑ) σε 6 συγκεκριμένες χώρες της Ευρώπης. Αυτό υπολογίζεται ότι σε ένα μικρό αριθμό φαρμάκων θα επιφέρει καθυστερήσεις στην εισαγωγή νέων φαρμάκων στην Ελλάδα κατά περίπου 2 χρόνια. Για την πλειονότητα όμως των νέων φαρμάκων, το μέτρο αυτό θα είναι απαγορευτικό για την κυκλοφορία τους στην Ελλάδα. Οι συνέπειες στη ζωή των ασθενών θα είναι ανεπανόρθωτες, ειδικά των καρκινοπαθών ή των ασθενών με σπάνιες παθήσεις.
Περιγράψτε μας για όσους δεν γνωρίζουν, πόσο σημαντικό είναι για έναν ασθενή με καρκίνο, να μπορεί να λάβει μία νέα θεραπεία ή να ενταχθεί σε μία κλινική μελέτη;
Tα νέα μέτρα παραπέμπουν σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Λετονία κλπ, όπου τα νέα φάρμακα έρχονται στις χώρες αυτές με σημαντικές καθυστερήσεις ή και καθόλου. Αυτό βέβαια, σχετίζεται άμεσα με το χαμηλό επίπεδο υγείας των κατοίκων των χωρών αυτών. Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης καταγράφονται σημαντικά χαμηλότεροι δείκτες υγείας συγκριτικά με την Ελλάδα και τις άλλες Δυτικοευρωπαϊκές χώρες (χαμηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης, μεγαλύτερη θνησιμότητα από καρκίνο κλπ.)
Είναι φανερό ότι οι προτάσεις αυτές αποτελούν ένα ακόμη παράδειγμα οριζόντιων μέτρων που αποσκοπούν να περιορίσουν τις δαπάνες θέτοντας τεχνητά εμπόδια στην πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα. Αυτό από μόνο του είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, όπως ήδη αναφέρθηκε, για το επίπεδο υγείας στην Ελλάδα. Εξίσου όμως ανησυχητικός είναι ο κοντόφθαλμος τρόπος με τον οποίο βλέπουν τα πράγματα για την υγεία αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις.
Για παράδειγμα στη χώρα μας φαίνεται ότι τα νέα φάρμακα εκλαμβάνονται από την πολιτεία, κύρια ως μια απειλή που μπορεί να επιβαρύνει τη φαρμακευτική μας δαπάνη. Το γεγονός ότι τα καινοτόμα φάρμακα αποδεδειγμένα επεκτείνουν το προσδόκιμο επιβίωσης αύξηση της ζωή των Ελλήνων κατά περίπου 1 έτος σε διάστημα 15 ετών, ότι μειώνουν εγχειρήσεις και νοσηλείες, ότι αυξάνουν τη λειτουργικότητα, την παραγωγικότητα και την ποιότητα ζωής των ασθενών, φαίνεται ότι αποτελούν ψιλά γράμματα και όχι προτεραιότητα για τους ιθύνοντες στην Ελλάδα.
Θα είναι πράγματι μια δυσάρεστη εξέλιξη για τους Ελληνες ασθενείς να περιοριστεί η πρόσβασή τους στα καινοτόμα φάρμακα, ή επί τοις ουσίας δεν θα αλλάξει δραματικά η κατάσταση και υπάρχει μία δόση υπερβολής σε όλο αυτό;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ρητά διακηρύσσει ότι οι πολιτικές τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων πρέπει να επιβραβεύουν την καινοτομία και να διασφαλίζουν την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες. Οι αρχές αυτές άραγε δεν ισχύουν για την Ελλάδα και γιατί θα πρέπει οι Έλληνες ασθενείς να στερούνται τα νέα καινοτόμα φάρμακα;
Έχει ακουστεί και το επιχείρημα, ότι τα ασφαλιστικά ταμεία δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος τόσο ακριβών φαρμάκων, ενώ από την άλλη μεριά το καλό αποτέλεσμα από τη χρήση αυτών των φαρμάκων, μπορεί να μην υπερβαίνει τελικά μια μικρή παράταση ζωής ολίγων μηνών. Ποιά είναι η δική σας άποψη;
Το φάρμακο αποτελεί τον γόρδιο δεσμό σε μια πορεία εξυγίανσης του συστήματος Υγείας. Χωρίς υπερβολή, ένα μεγάλο μέρος της διασπάθισης του δημόσιου χρήματος, που συνέβαλε καταλυτικά στην έκταση και την αδυναμία διαχείρισης της ελληνικής κρίσης, οφείλεται στη διαπλοκή και τη διαφθορά, που χαρακτήρισε την πολιτική που ακολουθήθηκε για το φάρμακο.
To πάρτι της διαφθοράς στήθηκε με ένα πλούσιο επιτελείο... πολιτικοί, διοικητικοί υπάλληλοι, γιατροί, φαρμακοποιοί, φαρμακοβιομήχανοι, επιστρατευμένοι ψευτοτεχνοκράτες. Το επιτελείο αυτό ηγεμόνευσε σε μια κοινωνία συνενοχής, καθώς ο ίδιος ο πολίτης έγινε συμμέτοχος - συνένοχος... αφήνοντας το βιβλιάριό του στο φαρμακείο, ανταλλάσσοντας φάρμακα με καλλυντικά, εκχωρώντας το βιβλιάριο του στον γιατρό, δεχόμενος να αναγράφονται άλλες εξετάσεις από αυτές που είχε ανάγκη κ.λπ., κ.λπ. Έτσι δημιουργήθηκε ο βόρβορος της Υγείας.
Σταδιακά το φάρμακο μετατράπηκε από θεραπευτικό εργαλείο σε καταναλωτικό προϊόν. Οι συνοδές ανεπιθύμητες δράσεις περιλαμβάνουν: προμήθειες προώθησης προϊόντος, παροχές σε μεταπράτες, περιορισμούς ποιοτικών ελέγχων, παράνομη διαφήμιση θεραπευτικών αποτελεσμάτων, κυκλοφορία φαρμάκων αμφισβητούμενης δράσης, ανεξέλεγκτη κυκλοφορία φαρμάκων μικρής αποτελεσματικότητας, ευρεία εφαρμογή πειραματικών αντικαρκινικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων με πρόσχημα την προώθηση της έρευνας. Έτσι οδηγηθήκαμε σε μαζική οικονομική αιμορραγία των ασφαλιστικών ταμείων. Επιπλέον η υπερσυνταγογράφηση, η πολυφαρμακία, η φαρμακολαγνεία, οδηγεί σε μαζική τοξίνωση τους Έλληνες με συνέπεια αύξηση της ιατρογενούς νόσησης.
* Η κα.Ζωή Γραμματόγλου, είναι Πρόεδρος Συλλόγου «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών και μέλος του Δ.Σ. της ΕΛΛ.Ο.Κ. (Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου)
