Είμαι βέβαιη ότι ο «καταστροφικός» αυτός τίτλος θα προκαλέσει το ενδιαφέρον σε ακόμη περισσότερους αναγνώστες. Και ναι, επέλεξα τον τίτλο αυτόν εσκεμμένα, ώστε να επιβεβαιωθεί για άλλη μια φορά η ιστορικός Deidre McCloskey, η οποία είχε πει: «Για λόγους που ποτέ μου δεν κατάλαβα, στους ανθρώπους αρέσει να ακούνε ότι ο κόσμος πάει κατά διαόλου».
Πράγματι, αναρωτιέμαι, γιατί μας προσελκύει η καταστροφή και η απαισιοδοξία; Τι είναι αυτό που μας κάνει να εστιάζουμε στις καταστροφές αντί στις ευκαιρίες; Δεν έχω γνώση πάνω στο θέμα, αλλά είναι γεγονός ότι η απαισιοδοξία σαγηνεύει και χαίρει μεγαλύτερης προσοχής.
Αναφέρομαι στον χώρο των επενδύσεων, όπου τα τελευταία τουλάχιστον 2 χρόνια αναμένεται η bear market! Και υπάρχουν όλοι αυτοί οι καταστροφολόγοι που προσελκύουν πολλούς και επηρεάζουν άλλους τόσους. Φοβούνται και φοβίζουν!! Και περιμένουν να υπάρξει η γενναία διόρθωση για να «μπουν» πάλι στην αγορά. Αλλά η διόρθωση δεν έρχεται και συνεχίζουν να περιμένουν. Και φτιάχνουν σενάρια ώστε να προβλέψουν το χρονικό διάστημα της παρατεταμένης διόρθωσης.
Και ενώ ο «σοφός γέροντας» ή ο «προφήτης της Όμαχα», όπως αποκαλούν τον Warren Buffet, δεν κάνει ποτέ timing την αγορά, πολλοί στοιχηματίζουν ότι θα γίνει τον Ιανουάριο, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Τράμπ και την επικείμενη επιβολή δασμών, ή αυτές τις ημέρες που έπεσε η κυβέρνηση στη Γαλλία, που επεβλήθη ο στρατιωτικός νόμος στη Νότια Κορέα, που στη Συρία οι τζιχαντιστές καταλαμβάνουν εδάφη, που ο Πούτιν θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά και, τέλος πάντων, θα ξεκινήσει ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος, τώρα θα έχουμε μεγάλη πτώση!
Πολλοί δε, είναι απόλυτα σίγουροι ότι η εξασφάλιση ρευστού θα τους δώσει την ευκαιρία να εξασφαλίσουν τεράστιες υπεραξίες στο μέλλον μιας και η πτώση πάνω από 30% - 40% θα είναι τρελή ευκαιρία επανεισόδου! Πιστεύουν ότι μπορούν να προβλέψουν την ακριβή χρονική στιγμή για να αγοράσουν μετοχές σε χαμηλές τιμές. Ωστόσο, αυτή η πεποίθηση συχνά οδηγεί σε απογοητεύσεις, καθώς οι αγορές είναι πολύ πιο περίπλοκες από όσο φαίνεται
Επιτρέψτε μου εδώ, με όσο πιο εμφαντικό τρόπο, να πω ότι ΚΑΝΕΝΑΣ δεν μπορεί ΠΟΤΕ να προβλέψει τις αγορές και να ξέρει πότε θα έρθει η διόρθωση, πόσο βαθιά θα είναι και πότε οι αγορές θα επιστρέψουν σε ανοδική τροχιά. Και παρόλο που θα το ήθελα να είμαι μάντης κακών γεγονότων, ώστε να προλαμβάνω και να εξασφαλίζω τα κεφάλαια των πελατών μου, δυστυχώς δεν μπορώ να το πράξω διότι δεν διαθέτω τέτοιες ιδιότητες!
Όμως, μου δίνεται η ευκαιρία να εκφράσω την άποψή μου σε ένα θέμα που ταλανίζει τον χώρο των επενδύσεων και ταλαιπωρεί ψυχικά όλους εμάς, που πολλές φορές γινόμαστε, χωρίς να το θέλουμε, ψυχολόγοι, ώστε να ηρεμήσουμε τον κάθε επενδυτή που φοβάται ότι θα έρθει το τέλος των αγορών και του καπιταλισμού και θα χάσει την περιουσία του.
Υπάρχουν πολλοί που έχουν καταστραφεί περιμένοντας την επόμενη πτώση. Ή δεν έχουν εξασφαλίσει κάποιου είδους οικονομική ανεξαρτησία λόγω της αδημονίας για την πτώση ή την άνοδο. Ας δούμε όμως κάποια γεγονότα που ενισχύουν την άποψη που διατυπώνω στο παρόν άρθρο.
Ας ξεκινήσουμε από τη διετία 2007 – 2009 τη μεγάλη ύφεση, όπως αποκαλείται η περίοδος που για πολλούς ήταν από τις μεγαλύτερες συστημικές καταστροφές. Μέσα σε δύο χρόνια ο S&P 500 έχασε πάνω από 50% φθάνοντας σε επίπεδα του 2000. Χρηματοοικονομικοί κολοσσοί καταστράφηκαν και ο πανικός ήταν διάχυτος.
Παρόλα αυτά μέσα σε 4 χρόνια, η αγορά επανήλθε και άρχισε το ένα ATH (All Time High - ανώτερα υψηλά) μετά το άλλο. Πολλοί όμως, έπειτα από αυτήν την κατάσταση φοβούμενοι ότι η αγορά δεν θα επανέλθει περίμεναν την επόμενη πτώση για αυτό και αρθρογραφούσαν ή μάντευαν πότε αυτή θα εμφανιστεί.
Σενάρια πανικού αναπτύσσονταν και αντιμετωπίσαμε τον φόβο των απλών ανθρώπων που ήθελαν να επενδύσουν αλλά τα γραφόμενα, τους έκαναν να αποφεύγουν οτιδήποτε επενδυτικό. Και έπρεπε να περάσουν πάνω από 10 χρόνια για να επαληθευθούν οι κάθε λογής συνωμοσιολόγοι! Πράγματι, είχαν δίκιο! Καλά έλεγαν! Καλώς δεν επένδυαν τόσα χρόνια αφού ήρθε ο COVID-19 το 2020 που εξαπλώθηκε σε όλον τον κόσμο. Ειρωνεύομαι βέβαια! Αλλά ας δούμε η καταστροφολογία τι εξέλιξη είχε.
Τον Μάρτιο του 2020 και αφού άρχισαν να ανακοινώνονται τα lockdowns σε διάφορες χώρες υπήρξε μία βύθιση της αγοράς γύρω στο 30% μέσα σε έναν μήνα. Θυμάμαι όλοι μουδιασμένοι να προσπαθούμε να καταλάβουμε τι μέλει γενέσθαι. Όσοι πανικοβλήθηκαν και πούλησαν είδαν την αγορά να επανέρχεται μέσα σε 3 μήνες! Όμως ήταν βέβαιοι, ότι θα υπάρξει και νέα πτώση και μάλιστα θα εξελισσόταν σε κάτι πολύ μεγαλύτερο από τα πολλά γεγονότα της τελευταίας 100ετίας. Το αποκορύφωμα ήταν ότι, αν και δεν είχαν γνώση και εμπειρία της αγοράς, διαρρήγνυαν τα ιμάτια τους για την καταστροφή του αιώνα που ήταν ολοφάνερη μπροστά τους!
Και ακολουθεί η post-covid περίοδος, όπου το 2022 έχουμε άλλη μία πτώση αγοράς, λόγω κυρίως της προσπάθειας της FED να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό αλλά και άλλων γεγονότων, όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και μετά από όλα αυτά, πλέον, οι καταστροφολόγοι ήταν βέβαιοι ότι ο κόσμος έμπαινε σε έναν φαύλο κύκλο άσχημων γεγονότων.
Για να μην κουράσω, το 2023 ο δείκτης S&P 500 είχε μία αύξηση της τάξεως του 24.23% και το 2024 κινείται σε μία απόδοση στο 27%, δηλαδή πάνω από 40% τα τελευταία δύο χρόνια. Και η σεναριολογία συνεχίζεται. Το 2025 θα έρθει η καταστροφή, γιατί η αγορά είναι φούσκα κλπ. Όμως αρκετά!
Ρίξτε μία ματιά στην πορεία του δείκτη από τα τέλη του 2006 μέχρι σήμερα Δεκέμβριο του 2024.
Όπως μπορείτε να διαπιστώσετε, στην πορεία των ετών πολλά μεγάλα γεγονότα φαίνονται μικρά! Και αυτό ίσως είναι που θα ήθελα να μείνει στη σκέψη όλων εμάς που οι επενδύσεις είναι στοιχείο της καθημερινότητάς μας, αλλά και μία επιλογή να χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα ως εργαλεία (αυτό που στην πραγματικότητα είναι) για να πετύχουμε τους όποιους στόχους μας.
Να αποταμιεύουμε μακροχρόνια, χωρίς να μας αγχώνουν αστάθμητοι παράγοντες που δεν μπορούμε έτσι και αλλιώς να ελέγξουμε.
Δεν ισχυρίζομαι ότι η αγορά συνέχεια θα ανεβαίνει. Αυτό που δεν θα πάψω να λέω είναι ότι κανένας δεν μπορεί να προβλέψει την επόμενη πτώση. Η ιστορία των αγορών είναι γεμάτη από ανατροπές και εκπλήξεις. Ακόμα και οι έμπειροι επενδυτές δυσκολεύονται να προβλέψουν τις μελλοντικές κινήσεις των τιμών.
Θα σας αφήσω με έναν ορισμό της αισιοδοξίας που διάβασα στο βιβλίο «Η Ψυχολογία του Χρήματος» του Morgan Housel στη σελίδα 257: «Αισιοδοξία είναι η πίστη ότι οι πιθανότητες ενός καλού αποτελέσματος θα είναι εν καιρώ υπέρ σας, ακόμα και όταν θα υπάρξουν αναποδιές στη διαδρομή».
*Η Γεωργία Παπαδοπούλου είναι Portfolio Manager, Financial Educator & Coach, Director InvestWise EE (αποκλειστικός συνεργάτης της Wealth Fund Services Ltd)
Email: [email protected]
LinkedIn: Georgia Papadopoulou
Αποποίηση Ευθύνης:
Το υλικό αυτό παρέχεται αποκλειστικά για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί το παρόν ως επενδυτική συμβουλή ούτε προτροπή ή υποκίνηση ή προσφορά για την αγορά ή πώληση ή για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Οι πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν βασίζονται σε δεδομένα από δημόσιες πηγές και παρόλο που οι πληροφορίες που εκτίθενται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
