Τα στοιχεία για τις τιμές παραγωγού στις ΗΠΑ που ανακοινώθηκαν χθες έδρασαν αθροιστικά στις ανησυχίες της αγοράς ότι οι πληθωριστικές πιέσεις μπορεί και πάλι να «πάρουν κεφάλι».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε την Παρασκευή η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της χώρας, ο γενικός δείκτης PPI σε ετήσια βάση διαμορφώθηκε στο 0,8% από 0,1% τον Ιούλιο, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν μέτρηση πέριξ του 0,7%.
Σε μηνιαίο επίπεδο, διαμορφώθηκε στο 0,3% έναντι 0,1% τον Ιούνιο, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν μέτρηση στο 0,2%.
Όπως είναι λογικό, η Wall αντέδρασε με νευρικότητα στη μεγαλύτερη μηνιαία άνοδο του δείκτη από τον Ιανουάριο του 2023.
Η άνοδος των τιμών παραγωγού σε συνδυασμό με τις ανακοινώσεις της Πέμπτης για τον πληθωρισμό του Ιουνίου στις ΗΠΑ προσθέτει νέους προβληματισμούς στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της Fed, αλλά και στην επενδυτική κοινότητα. Αν δε δεν μεσολαβούσε άλλη μια ανακοίνωση για τον πληθωρισμό μέχρι την επόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής της Fed, η αντίδραση της Wall θα ήταν σαφώς χειρότερη.
Προς το παρόν, όπως φαίνεται και από το παρακάτω διάγραμμα, το κλείσιμο της Παρασκευής έσωσε τον 50άρη, μεταφέροντας το τεχνικό διακύβευμα στην επόμενη εβδομάδα.
Πώς ένα φυσικό φαινόμενο μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω
Το El Niño είναι ένα ωκεάνιο φαινόμενο που εμφανίζεται στον Ειρηνικό Ωκεανό και αποτελεί µέρος των διακυμάνσεων που παρουσιάζει η επιφανειακή θερμοκρασία του Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού εντός της Τροπικής Ζώνης.
Σε απλά ελληνικά, τα νερά του Ειρηνικού Ωκεανού κοντά στον Ισημερινό γίνονται θερμότερα σε σχέση με άλλες περιοχές, με τη θερμοκρασία του νερού να είναι μεγαλύτερη περίπου κατά 3°C. Το φαινόμενο ανάλογα με την ένταση του, οδηγεί σε αύξηση των θερμοκρασιών παγκοσμίως, ξηρασίες σε κάποιες περιοχές του κόσμου και καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις σε άλλες.
Εκδηλώνεται συνήθως με τη μέγιστη έντασή του την περίοδο των Χριστουγέννων-εξ’ου και το όνομά του El Niño, που στα ισπανικά σημαίνει «θείο βρέφος» - στις δυτικές ακτές της Νοτίου Αµερικής, κοντά στις ακτές του Περού και του Ισηµερινού.
Το El Niño εμφανίζεται κατά μέσο όρο κάθε 2 έως 7 χρόνια και τα επεισόδια συνήθως διαρκούν από 9 έως 12 μήνες.
Υπό συνθήκες El Niño, οι άνεµοι στις τροπικές περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού εµφανίζονται εξασθενηµένοι επιτρέποντας στα θερµά επιφανειακά νερά από τον ∆υτικό Ειρηνικό να µετατοπιστούν ανατολικότερα. Ανάλογη μετατόπιση µε αυτή των θερμών υδάτων παρουσιάζει και η ζώνη βροχοπτώσεων.
Έτσι το φαινόμενο συνδέεται συνήθως με αυξημένες βροχοπτώσεις και πλημμυρικά επεισόδια σε περιοχές της Νότιας Αμερικής, των ΗΠΑ, της Αφρικής και της Κεντρικής Ασίας.
Όμως o El Niño μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ξηρασίες σε Αυστραλία, Ινδονησία, Νότια Ασία και Κεντρική Αμερική. Στη Βόρεια Αμερική οι συνέπειες του El Niño είναι κατά βάση έµµεσες, µε θερµότερους από τα κανονικά επίπεδα χειµώνες στις Βορειοδυτικές Η.Π.Α και τον Καναδά και αρκετά ξηρούς στις Δυτικές Η.Π.Α. Η Βόρεια Ευρώπη επηρεάζεται συνήθως από χαμηλές θερμοκρασίες κατά την επικράτηση του El Niño τους χειμερινούς μήνες και ο Βόρειος Ατλαντικός από ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες.
Τα τελευταία 4 χρόνια και μέχρι τους 2 πρώτους μήνες του 2023 είχαμε το φαινόμενο La Niña, ήτοι το αντίθετο φαινόμενο του El Niño που συνοδεύεται από ψυχρότερα από τα κανονικά επιφανειακά νερά στην τροπική ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού.
Από τη φετινή άνοιξη όμως σταδιακά η επιφανειακή θερμοκρασία στον Ειρηνικό Ωκεανό ανεβαίνει και σύμφωνα με τις προγνώσεις των μεγαλύτερων μετεωρολογικών κέντρων υπάρχει πολύ αυξημένη πιθανότητα μέσα στους επόμενους μήνες και κυρίως τους τελευταίους μήνες του 2023, να έχουμε θερμοκρασίες επιφάνειας της θάλασσας στον Ειρηνικό οι οποίες θα ξεπερνούν κατά 2 βαθμούς τις κανονικές τιμές.
Ένα πολύ ισχυρό El Niño είχαμε το μεγαλύτερο μέρος του 2015 και τους τρεις πρώτους μήνες του 2016. Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο σε διάρκεια επεισόδιο από το 1997, με το αμέσως προηγούμενο να τοποθετείται το 1982-1983.
Βάση των ιστορικών στοιχείων, το 1982-83 και το 1997-98, το φαινόμενο El Niño στοίχισε στην παγκόσμια οικονομία 4,1 τρις δολάρια και 5,7 τρις δολάρια αντίστοιχα, ενώ οι επιπτώσεις από το φαινόμενο διήρκεσαν για περισσότερα από πέντε χρόνια μετά την εξάλειψη των κλιματικών γεγονότων.
Για το φετινό El Niño οι ερευνητές εκτιμούν ότι θα μπορούσε να κοστίσει στην παγκόσμια οικονομία έως και 3,4 τρις δολάρια τα επόμενα πέντε χρόνια δεδομένου ότι αναμένεται να είναι μέτριας βαρύτητας.
Όμως αν και το συγκεκριμένο El Niño αναμένεται να είναι μετρίου βαθμού, εντούτοις φαίνεται ότι «κουμπώνει» με την άνοδο της θερμοκρασίας που ταλαιπωρεί πλέον τον πλανήτη, δημιουργώντας ένα μεγάλο σύννεφο αβεβαιότητας γύρω από την εξέλιξη του.
Αν και μόλις στις 8 Ιουνίου, η Αμερικανική Υπηρεσία Παρατήρησης των Ωκεανών και της Ατμόσφαιρας ανακοίνωσε την επίσημη έλευση του El Niño, βλέπουμε ρεκόρ θερμοκρασιών στην επιφάνεια της θάλασσας, οι οποίες καταρρίπτονται ακόμα και πέρα από τους τροπικούς, πολλούς μήνες τώρα.
Σύμφωνα λοιπόν με πολλούς αναλυτές, ανάμεσα τους και ο Christopher K. Baxter από τη Morgan Stanley, το φετινό El Niño θα μπορούσε να μειώσει την παγκόσμια διαθεσιμότητα βασικών γεωργικών προϊόντων και να αυξήσει τις τιμές των τροφίμων.
Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε ότι το φαινόμενο El Niño σαφώς και δεν είναι ο λόγος που κινήθηκαν ανοδικά οι μετρήσεις του πληθωρισμού και των τιμών παραγωγού μέχρι τώρα. Όμως καθώς θα κορυφώνεται όσο θα προσεγγίζουμε τα τέλη αυτής της χρονιάς, δημιουργεί τον κίνδυνο να δούμε τον ήδη αυξημένο πληθωρισμό των τροφίμων να προχωρά ακόμα περισσότερο.
Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, πρόκειται για έναν σημαντικό κίνδυνο, επειδή ακριβώς είναι μέρος πλέον μιας ευρύτερης συμπίεσης του κόστους ζωής.
Η Αποθεματική Τράπεζα της Αυστραλίας στα πρακτικά της συνεδρίασης της 4ης Ιουλίου μιλά ξεκάθαρα για την πιθανότητα ενός νέου χτυπήματος στις τιμές των τροφίμων το 2023/2024 λόγω του El Niño και της σχετικής υποβάθμισης της γεωργικής παραγωγής που αυτό θα επιφέρει.
Ο ανώτερος αναλυτής τροφίμων της Rabobank, Μάικλ Χάρβεϊ, εκτιμά επίσης ότι το φαινόμενο El Niño «θα μπορούσε σίγουρα να συμβάλει στον παγκόσμιο πληθωρισμό των τροφίμων».
Το ρύζι είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα.
Οι τιμές του ρυζιού στην Ασία αυξήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008, λόγω των αυξανόμενων ανησυχιών για τις παγκόσμιες προμήθειες του προϊόντος, καθώς η Ταϊλάνδη, ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας ρυζιού στον κόσμο, προετοιμάζεται για πιθανή ξηρασία το επόμενο έτος με την έναρξη του καιρικού φαινομένου El Niño.
Οι βροχοπτώσεις που έχουν εκδηλωθεί μέχρι στιγμής στην κεντρική περιοχή είναι περίπου 40% κάτω από τα κανονικά επίπεδα και η κυβέρνηση στοχεύει στην εξοικονόμηση νερού, προκείμενου να μην υπάρξουν ελλείψεις στην οικιακή κατανάλωση.
Αν και αρχικά υπήρξε μια σχετική αισιοδοξία ότι η παραγωγή του Βιετνάμ θα αντισταθμίσει την κατάσταση, εντούτοις η απόφαση της Ινδίας, του μεγαλύτερου εξαγωγέα ρυζιού στον κόσμο, να απαγορεύσει ορισμένες εξαγωγές, εκτίναξε τις τιμές.
H ζάχαρη είναι ένα ακόμα παράδειγμα.
Επειδή είχαμε μια περίοδο υψηλών τιμών ζάχαρης στις παγκόσμιες αγορές, υπάρχει ενδιαφέρον για τη βραζιλιάνικη συγκομιδή επειδή ακριβώς πρόκειται για έναν τόσο μεγάλο παραγωγό που επηρεάζεται από το φαινόμενο El Niño. Το ίδιο ισχύει για το κακάο και τον καφέ.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η ανάπτυξη του φετινού El Niño διαδραματίζεται μετά από μια σειρά γεγονότων που έχουν ήδη ωθήσει τις τιμές των τροφίμων τα τελευταία χρόνια σε υψηλά πολλών δεκαετιών, όπως οι πλημμύρες το 2022, ο πόλεμος στην Ουκρανία που παραμένει δυστυχώς σημείο πίεσης για τα τρόφιμα και τις τιμές της ενέργειας, αλλά και η αποδιοργάνωση των εφοδιαστικών αλυσίδων κατά τη διάρκεια των δύο ετών της πανδημίας.
Υπόψιν δε ότι ενώ η γεωργία υφίσταται το μεγαλύτερο αντίκτυπο κατά τη διάρκεια του El Niño, το φαινόμενο ευθύνεται και για τις διακυμάνσεις στις τιμές ενέργειας, καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες που συνεπάγεται το φαινόμενο, ασκούν πίεση στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι πιέσεις στη ζήτηση ενέργειας θα μπορούσαν με τη σειρά τους να έχουν αντίκτυπο στην προσφορά μετάλλων, ιδιαίτερα στην παραγωγή αλουμινίου.
Προβλήματα μπορεί να υπάρξουν και από τις πλημμύρες που προκαλεί το φαινόμενο σε μέρη της Χιλής και του Περού, ήτοι των μεγάλων παραγωγών χαλκού.
Ανατρέχοντας σε ιστορικά στοιχεία μπορούμε να δούμε ότι οι πλημμύρες που σχετίζονται με το φαινόμενο είχαν προκαλέσει στο παρελθόν μεγάλες διαταραχές της προσφοράς που οδήγησαν σε αυξήσεις των τιμών από 10% εως και 20%.
Τέλος, οι απώλειες στην παραγωγή του πρωτογενή τομέα λόγω του El Niño, οδηγούν αρκετές χώρες σε μείωση του ΑΕΠ.
Πού καταλήγει λοιπόν η κουβέντα για άλλη μια φορά; Ότι οι πληθωριστικές πιέσεις δεν αποκλείεται να επανακάμψουν, αναγκάζοντας τις Κεντρικές Τράπεζες να παραμείνουν επιθετικές με τα επιτόκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το αναμενόμενο.
Η κουβέντα όμως θα πρέπει να καταλήξει και κάπου αλλού. Ότι φαινόμενα όπως το El Niño, ο Ρωσοουκρανικός πόλεμος ή η πανδημία της Covid-19, αποτελούν ταυτόχρονα και μια πρώτης τάξεως δικαιολογία για τον λεγόμενο πληθωρισμό κερδοσκοπίας, ήτοι την εκτίναξη των τιμών από το χωράφι στο ράφι, πολύ περισσότερο απ’ότι οι συνθήκες επιτάσσουν. Ως εκ τούτου, οι κυβερνήσεις θα πρέπει αυτή τη φορά να δείξουν διορατικότητα και αποφασιστικότητα.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
