Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, ανακοίνωσαν στις 21 Μαρτίου ότι η Αεροπορία των ΗΠΑ προχωρά στην ανάπτυξη ενός μαχητικού αεροσκάφους έκτης γενιάς, με κωδικό όνομα F-47*, στο πλαίσιο του προγράμματος Next Generation Air Dominance (NGAD).
Επίσης ο Τραμπ αποκάλυψε ότι μια πειραματική εκδοχή του F-47 πετάει εδώ και σχεδόν πέντε χρόνια και το νέο αεροσκάφος, θα είναι εξοπλισμένο με προηγμένη τεχνολογία stealth.
Αυτό όμως που αιφνιδίασε τους πάντες ήταν ότι η σύμβαση για την παραγωγή του πιο προηγμένου μαχητικού αεροσκάφους της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, σχεδιασμένο να εισέρχεται στη μάχη μαζί με drones, ανατέθηκε στην Boeing, σε μια πραγματική ανατροπή για την εταιρεία που αντιμετωπίζει δυσκολίες τόσο στον εμπορικό όσο και στον αμυντικό τομέα.
Αυτή η ανατροπή αιφνιδίασε και την επενδυτική κοινότητα, που υπό το πρίσμα της σημαντικής ενίσχυσης της παραγωγικής δραστηριότητας μαχητικών αεροσκαφών, οδήγησε τη μετοχή της Βoeing τις τελευταίες πέντε ημέρες σε άνοδο της τάξης του 10%.
Η σύμβαση που ανακοινώθηκε την προηγούμενη Παρασκευή αναμένεται να αναζωογονήσει το τμήμα στρατιωτικής αεροπορίας της Boeing, ειδικά τη γραμμή παραγωγής μαχητικών στο Σεντ Λούις του Μιζούρι. Η Boeing έχει ρίξει δισεκατομμύρια για την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων τα τελευταία χρόνια, βάζοντας ένα μεγάλο στοίχημα στο NGAD και σε άλλα προγράμματα επόμενης γενιάς με την ελπίδα να επιστρέψει επιτέλους το αμυντικό σκέλος της στην κερδοφορία.
Αντίθετα, δεδομένου ότι το μαχητικό F-47 θα αντικαταστήσει εως τα τέλη της δεκαετίας το F-22 Raptor της Lockheed Martin, οδήγησε την αντίπαλο της Boeing σε απώλειες της τάξης του 6%.
*(σ.σ: O αριθμός «47» επιλέχθηκε επειδή τιμά την κληρονομιά του P-47, του οποίου η συνεισφορά κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου παραμένει ιστορική. Επιπλέον, ο αριθμός αποτίει φόρο τιμής στο έτος ίδρυσης της Πολεμικής Αεροπορίας, ενώ αναγνωρίζει επίσης την κομβική υποστήριξη του 47ου Προέδρου για την ανάπτυξη της 6ης γενιάς πολεμικών αεροσκαφών).
To ιστορικό της ανάθεσης και ο ρόλος των ημιαυτόνομων drones
Ο νικητής της σύμβασης ανάπτυξης NGAD επρόκειτο να επιλεγεί το 2024, αλλά ο Γραμματέας της Πολεμικής Αεροπορίας διέκοψε το πρόγραμμα τον Μάιο του 2024, αφού το προβλεπόμενο κόστος εκτινάχθηκε στα ύψη, τοποθετώντας την τιμή κάθε μαχητικού τριπλάσια από εκείνη ενός Lockheed Martin F-35 Lightning II. (σ.σ: Τα τρέχοντα μαχητικά F-35 της Lockheed Martin κοστίζουν περίπου 80 εκατομμύρια δολάρια το καθένα).
Το μέλλον του προγράμματος NGAD ήταν λοιπόν αβέβαιο, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε αφήσει την τελική απόφαση για το πώς θα προχωρήσει το σχέδιο στη νέα κυβέρνηση Τραμπ.
Μετά την εκλογή του Ντόναλτ Τραμπ, η υπηρεσία ξεκίνησε μια εσωτερική μελέτη για να κρίνει εάν το πρόγραμμα θα μπορούσε να παράσχει αεροπορική κυριαρχία εν μέσω των ραγδαίων προόδων στην τεχνολογία της αεροπορίας και της αεράμυνας, ιδιαίτερα από τους αντιπάλους της Αμερικής.
Στις αρχές Μαρτίου 2025, η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα NGAD ήταν απαραίτητο. «Ουσιαστικά, δοκιμάσαμε ένα σωρό διαφορετικές επιλογές και δεν υπήρχε πιο βιώσιμη επιλογή από το NGAD για να επιτύχουμε αεροπορική υπεροχή σε αυτό το εξαιρετικά αμφισβητούμενο περιβάλλον», δήλωσε ο Ταγματάρχης Τζόζεφ Κούνκελ, διευθυντής σχεδιασμού, ενσωμάτωσης και πολεμικών δυνάμεων της Πολεμικής Αεροπορίας, στο Συμπόσιο Πολέμου της Ένωσης Air & Space Forces στο Κολοράντο.
Στις 21 Μαρτίου 2025, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε ότι το πρόγραμμα θα προχωρήσει, το κύριο αεροσκάφος θα ονομαστεί F-47 και η σύμβαση ανάπτυξης και κατασκευής, αξίας άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα ανατεθεί στην Boeing.
Ο ανάδοχος θα λάβει συνολικά παραγγελίες αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια της πολυετούς διάρκειας του συμβολαίου.
Τα επανδρωμένα αεροσκάφη προγραμματίζεται να τεθούν σε επιχειρησιακή λειτουργία τη δεκαετία του 2030 και θα επιχειρούν μαζί με ημι-αυτόνομα drones, καθώς το Πεντάγωνο επιδιώκει να αποκτήσει τεχνολογικό πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων των ΗΠΑ.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ίλον Μασκ, είχε δημοσίως εκφράσει την αντίθεσή του στα επανδρωμένα αεροσκάφη, υποστηρίζοντας ότι είναι «ξεπερασμένα στην εποχή των drones».
Αξιωματούχοι της Πολεμικής Αεροπορίας όμως υποστηρίζουν ότι τα επανδρωμένα αεροσκάφη παραμένουν ζωτικής σημασίας για τους πολέμους του μέλλοντος, ειδικά εάν ενσωματώνουν προηγμένα σχέδια, εξελιγμένους αισθητήρες, πιο ισχυρούς κινητήρες και δυνατότητα ελέγχου των ημι-αυτόνομων drones που θα τα συνοδεύουν.
Τα ημι-αυτόνομα drones που θα συνοδεύουν το νέο μαχητικό βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης, από τις General Atomics και Anduril Industries. Μάλιστα θα πετάξουν πειραματικά αυτό το καλοκαίρι και έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρουν πυραύλους. Μελλοντικές εκδόσεις τους πιθανότατα θα προσαρμοστούν για πιο εξειδικευμένες αποστολές, όπως ο ηλεκτρονικός πόλεμος και η συλλογή πληροφοριών.
Επικίνδυνες οι «Made in USA» αγορές εξοπλισμών δια στόματος Τραμπ
O πρόεδρος των ΗΠΑ όταν ανακοίνωσε ότι η Boeing θα παράγει το μαχητικό 6ης γενιάς
F-47, έκανε μια προσθήκη η οποία μάλλον ανάβει φωτιές στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ όσον αφορά τους εξοπλισμούς.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ούτε λίγο ούτε πολύ δήλωσε ότι η έκδοση που θα πωλείται σε συμμάχους θα έχει μειωμένες δυνατότητες, επειδή «κάποια μέρα ίσως δεν είναι σύμμαχοί μας».
Μια τέτοια δήλωση φυσικά δεν πέρασε στα «ψιλά γράμματα»-ευτυχώς- και οι δηλώσεις που έγιναν αυτό το Σαββατοκύριακο από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, υπέδειξαν ότι ήδη αρκετές ευρωπαϊκές χώρες επανεκτιμούν τις made in USA επενδύσεις των οπλοστασιών τους.
Σε ρεπορτάζ της Washington Post, ζητήθηκε από ανώτερους Eυρωπαίους πολιτικούς να σχολιάσουν τις δηλώσεις του Τραμπ, υπό τον όρο της ανωνυμίας τους.
Σύμφωνα με τον σχολιασμό τους λοιπόν, η αγορά αμερικανικών όπλων είναι πλέον ένας κίνδυνος για την ασφάλεια που «δεν μπορεί να διακινδυνεύσει η Ευρώπη».
Καθώς ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανατρέπει την μέχρι τώρα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, επιδιώκοντας σαφώς στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία και τοποθετώντας απέναντι τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, είναι λογικό οι μέχρι τώρα σύμμαχοι των ΗΠΑ που τυγχάνει να είναι και οι καλύτεροι πελάτες τους, να επανεξετάζουν την εξάρτησή τους από τα αμερικανικά οπλικά συστήματα.
Ανάμεσα τους και η Ευρώπη, καθώς σχεδόν τα 2/3 των ευρωπαϊκών εισαγωγών όπλων τα τελευταία χρόνια προέρχονται από τις ΗΠΑ.
Βλέπετε, δεν είναι μόνο η αγορά ενός εξοπλιστικού συστήματος.Η λειτουργία και η αποτελεσματικότητα των προηγμένων αμυντικών συστημάτων εξαρτάται από τα ανταλλακτικά των ΗΠΑ, τις ενημερώσεις λογισμικού και την κοινή χρήση δεδομένων, ενώ την ίδια στιγμή για ορισμένα συστήματα απαιτείται συντήρηση μόνο από τους Αμερικανούς, σύμφωνα με τις συμφωνίες πώλησης.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι ένας περιορισμός πρόσβασης στις παραπάνω υπηρεσίες θα μπορούσε ουσιαστικά να τα καταστήσει άχρηστα. Το προφίλ δε του νέου Αμερικανού προέδρου προσδίδει σε αυτό το σενάριο υπολογίσιμες πιθανότητες.
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που οδήγησε αξιωματούχους του Καναδά και της Πορτογαλίας να δηλώνουν ανοικτά ότι επανεξετάζουν τις μελλοντικές παραγγελίες μαχητικών αεροσκαφών F-35 από τη Lockheed Martin, ενώ ο Πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας του κοινουβουλίου της Δανίας, Ράσμους Τζάρλοβ, ανήρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι μετάνιωσε που ενέκρινε την αγορά των συγκεκριμένων μαχητικών, προκειμένου να ενισχυθεί η άμυνα της Γροιλανδίας.
Μάλιστα ο Τζάρλοβ δήλωσε ότι θα εισηγηθεί να αποφεύγονται εφεξής τα αμερικανικά όπλα, καθώς οι ΗΠΑ δεν θα διστάσουν να τα «απενεργοποιήσουν» προκειμένου να εκβιάσουν τους εταίρους τους, για να ολοκληρώσει την ανάρτηση του με το δραματικό συμπέρασμα: «… Η αγορά αμερικανικών όπλων είναι ένας κίνδυνος για την ασφάλεια που δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε».
Μέσα από αυτή την οπτική γωνία, οι πρόσφατες ενστάνσεις για το αν τα δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ του προγράμματος SAFE, που θα παρέχονται στα κράτη μέλη και θα υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για επενδύσεις στην άμυνα, θα πρέπει να δοθούν για αγορές αμυντικού εξοπλισμού μόνο από ευρωπαϊκές εταιρείες, αποκτούν διαφορετική βαρύτητα.
Σύμφωνα με όσα επεξήγησε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Λευκή Βίβλο για την Άμυνα, σε ό,τι αφορά το προϊόν, τουλάχιστον το 65% των εξαρτημάτων θα πρέπει να είναι ευρωπαϊκής προέλευσης, ενώ το 35% θα μπορεί να προέρχεται και από χώρες που έχουν συμφωνία εταιρικής σχέσης στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας με την ΕΕ.
Σε ό,τι αφορά το επιχειρηματικό-εταιρικό κομμάτι, η πρόεδρος της Κομισιόν εξήγησε ότι οι εταιρείες στην Ευρώπη δεν θα είναι απαραίτητο να είναι ευρωπαϊκές, αλλά και θυγατρικές από διαφορετική εταιρεία, με έδρα όμως την ΕΕ, καθώς είναι σημαντικό τα χρήματα του προγράμματος να δημιουργήσουν καλές θέσεις εργασίας και να φέρουν την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη εντός της ΕΕ».
Μετά τις εξελίξεις αυτού του Σαββατοκύριακου, είναι προφανές ότι η ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί ακόμα πιο πολύ στο εσωτερικό της προκειμένου να υποκαταστήσει τις ΗΠΑ στους εξοπλισμούς, ενώ γίνεται ίσως πολύ καλύτερα κατανοητή η δήλωση της επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλλας, όταν επισήμανε τους περιορισμούς στη χρήση των όπλων που κατασκευάζονται στο εξωτερικό: «Σε περιόδους κρίσης, ο στρατός πρέπει να έχει πραγματικά ελεύθερα χέρια», ή του Σουηδού Πρωθυπουργού Ουλφ Κρίστερσον: «Τα ευρωπαϊκά έθνη θα ήταν καλά αν ήταν λίγο λιγότερο εξαρτημένα από την αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ».
Όπως και να έχει, όλα αυτά είναι εξαιρετικές εξελίξεις για τις μετοχές της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, ενώ στο σημείο αυτό, νομοτελειακά τίθενται δύο βασικά ερωτήματα:
-Πόσο σύντομος μπορεί να καταστεί ο αμυντικός «απογαλακτισμός» της Ευρώπης από τις ΗΠΑ; Η Ευρώπη διαθέτει σημαντικό αμυντικό τομέα, όμως είναι κατακερματισμένος σε ολόκληρη την ήπειρο. Για να αποκτήσουμε τις δυνατότητες των αμερικανικών μεγαθηρίων θα πρέπει οι ευρωπαϊκοί κολοσσοί να συνεργαστούν άμεσα και αποδοτικά.
- Πόσο συνετό και εν κατακλείδι ασφαλές, θα είναι η ΕΕ να ανεξαρτοποιηθεί από τις ΗΠΑ στους εξοπλισμούς, αγοράζοντας όπλα από την Τουρκία, δίνοντας μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις πολύτιμη τεχνογνωσία;
*Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
Μαίρη Βενέτη
