Η άτυπη Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Βουδαπέστη είχε επίκεντρο την έκθεση Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και την έκθεση του Ενρίκο Λέτα «Πολύ περισσότερα από μια αγορά». (σ.σ: Ένα μεγάλο μέρος της βέβαια αφιερώθηκε στα νέα δεδομένα μετά τις αμερικανικές εκλογές).
Διαβάζοντας το ανακοινωθέν της Συνόδου, η πρώτη σκέψη ήταν ότι αν δεν παραμείνει απλά ένα όμορφο κείμενο τυπωμένο σε ένα χαρτί με την υπογραφή των ηγετών της ΕΕ, το ανακοινωθέν αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις μιας πολύ καλύτερης επόμενης ημέρας στην Ευρώπη.
Μια επόμενη μέρα την οποία πρέπει να προστατέψουν καθολικά και σύσσωμοι οι ηγέτες της ΕΕ, καθώς τα περιθώρια στενεύουν όπως μας υποδεικνύουν κάθε μήνα οι δείκτες μεταποίησης, αλλά και οι πολιτικές περιπέτειες των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, της Γαλλίας και της Γερμανίας, η οποία επίσης οδεύει σε πρόωρες εκλογές στις αρχές Μαρτίου.
Χθες δημιουργήθηκε η ελπίδα ότι ίσως ο Ντράγκι τον Σεπτέμβριο να κατάφερε πράγματι να αφυπνίσει τους Ευρωπαίους ηγέτες, με την ΕΕ να βάζει επιτέλους την έκθεση του για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης ως πυξίδα και βάση της πορείας της εφεξής, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής.
Τι μάθαμε λοιπόν για τις προθέσεις της ηγεσίας της ΕΕ χθες το βράδυ;
-Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ, ειδικά σε τομείς όπως το εμπόριο και η ασφάλεια, αλλά και για την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα υπερθεματίσαμε με δύο αναλύσεις για τη σημασία που έχει ο διάλογος μεταξύ των δύο μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων να παραμείνει ανοικτός. Μόνο έτσι υπάρχουν πιθανότητες να καταστεί γόνιμος και αποδοτικός, ακόμα και σε δύσκολα θέματα όπως το ουκρανικό, όπου η υποστήριξη της Ευρώπης πρέπει να θεωρείται δεδομένη όπως ανακοινώθηκε χθες, καθώς αποδεικνύει τη διαρκή δέσμευση στους διεθνείς κανόνες.
Η δέσμευση αυτή βέβαια για να καταστεί λειτουργική, προϋποθέτει την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ετοιμότητας και την υποστήριξη της αμυντικής βιομηχανικής βάσης, γι’αυτό και η Ύπατη Εκπρόσωπος και η Επιτροπή θα παρουσιάσουν σε εύλογο χρονικό διάστημα αναλυτικές επιλογές για δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση, καθώς και για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας.
-Πρέπει να μειωθεί ο κατακερματισμός στην εσωτερική αγορά της ΕΕ και να καλυφθεί το χάσμα καινοτομίας και παραγωγικότητας τόσο με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές όσο και εντός της ΕΕ, μέσα σε ένα πλαίσιο ενότητας και αλληλεγγύης προς όφελος όλων των πολιτών, των επιχειρήσεων και των κρατών μελών της ΕΕ.
Η επισήμανση αυτή θα συνοδευτεί σύντομα με αποφασιστική μείωση της γραφειοκρατίας και ουσιαστικό συντονισμό των ευρωπαϊκών οργάνων ώστε η λήψη των αποφάσεων να γίνεται επιτέλους έγκαιρα.
Υπενθυμίζουμε ότι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια της Ευρώπης είναι η περίπλοκη και αργή διαδικασία χάραξης πολιτικής, η οποία διαρκεί κατά μέσο όρο 19 μήνες για να συμφωνηθούν νέοι νόμοι και υπόκειται σε πολλαπλά βέτο στην πορεία.
Δε γίνεται να συνεχίσουμε έτσι.
Από το 2019, η ΕΕ έχει περάσει περίπου 13.000 νομοθετήματα, ενώ οι ΗΠΑ έχουν ψηφίσει 3.000 και 2.000 ψηφίσματα.
Η Ευρώπη λοιπόν δε στερείται καινοτόμων ιδεών, αλλά η καινοτομία μπλοκάρεται στο «επόμενο» στάδιο με αποτέλεσμα να αποτυγχάνουμε να μεταφράσουμε την καινοτομία σε εμπορευματοποίηση.
Απόδειξη ότι το 30% των μονόκερων της Ευρώπης έχουν εγκαταλείψει το μπλοκ από το 2008 (σ.σ: Μονόκερο ονομάζουμε μια ιδιωτική νεοσύστατη εταιρεία αξίας άνω του 1 δισ.εκατομμυρίου δολαρίων).
Η ΕΕ χρειάζεται λοιπόν επειγόντως μια επανάσταση «απλούστευσης», ήτοι ένα απλό, ρυθμιστικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις που θα μειώνει τον διοικητικό φόρτο και δε θα εξαντλεί τις επιχειρήσεις με υπερβολικές ρυθμίσεις.
Χθες ορίστηκε το πρώτο εξάμηνο του 2025 έως το χρονικό σημείο υποβολής συγκεκριμένων προτάσεων για τη μείωση των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων κατά τουλάχιστον 25%.
Επιπλέον, η Επιτροπή θα παρουσιάσει έως τον Ιούνιο του 2025 τη συνολική και οριζόντια στρατηγική για την ενιαία αγορά, ενώ έως το 2026 θα καθοριστεί ο οδικός χάρτης
προς μια Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων και την επίτευξη της Ένωσης των Κεφαλαιαγορών, εξέλιξη που θα εξασφαλίσει ότι όλες οι επιχειρήσεις, ιδίως οι ΜμΕ και οι νεοσύστατες θα έχουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν.
Η Τραπεζική Ένωση είναι άλλη μια απαίτηση που θα πρέπει να ολοκληρωθεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
- Η ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική πρέπει να γίνει επίσης ενιαία, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε την ανάπτυξη των βασικών τεχνολογιών του αύριο, φροντίζοντας όμως και για την ομαλή μετάβαση των παραδοσιακών βιομηχανιών.
Επίσης, ο στόχος της ενεργειακής ανεξαρτησίας που θα εξασφαλίσει προσιτή ενέργεια για όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 απαιτεί την Ενεργειακή Ένωση, που θα χαρακτηρίζεται από μια πλήρως ολοκληρωμένη και διασυνδεδεμένη ενεργειακή αγορά.
Τα έχει πει άλλωστε και ο κ. Μυτιληναίος. Η Ε.Ε χωρίς ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής θα χάνει συνεχώς έδαφος. Την ίδια στιγμή, για να προχωρήσουν οι ΑΠΕ και τα υπόλοιπα σχέδια πράσινης μετάβασης, χρειάζονται σοβαρές επενδύσεις στην καινοτομία και τα δίκτυα ενέργειας.
Επιπλέον, για μια οικονομία πιο κυκλική και αποδοτική απαιτείται η εξασφάλιση πόρων και η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης αγοράς για δευτερογενή υλικά, ιδιαίτερα για κρίσιμες πρώτες ύλες.
Ειδικά η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία για να σταθεί ξανά στα πόδια της χρειάζεται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα καλύπτει όλα τα στάδια της παραγωγής, από την έρευνα και την εξόρυξη μέχρι τα δεδομένα, την κατασκευή και την ανακύκλωση. (σ.σ: Η Επιτροπή θα παρουσιάσει στο μέλλον τον νόμο περί κυκλικής οικονομίας).
-Ο στόχος δαπανών 3% του ΑΕΠ για Έρευνα και Ανάπτυξη έως το 2030 είναι ίσως η ελάχιστη προϋπόθεση αν θέλουμε η Ευρώπη να έλθει στην πρώτη γραμμή της έρευνας και καινοτομίας παγκοσμίως, κατακτώντας την «πέμπτη ελευθερία» του Ενρίκο Λέτα.
Οι προτάσεις για την ενίσχυση των τεχνολογικών δυνατοτήτων της ΕΕ και την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού μεταξύ των βιομηχανιών θα υποβληθούν έως τον Ιούνιο του 2025.
Την ίδια στιγμή ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων θα εξασφαλίσει την αξιοποίηση των ταλέντων της Ευρώπης και την προώθηση θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας σε ολόκληρη την Ένωση.
-Ειδική μνεία έγινε χθες και για την ανάγκη παροχής ενός σταθερού και προβλέψιμου πλαισίου για τους αγρότες μας, την ενίσχυση της θέσης τους στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και τη διασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού παγκοσμίως και στην εσωτερική αγορά. Ελπίζουμε σύντομα να ακούσουμε πολύ συγκεκριμένες προτάσεις με «σφικτό» χρονοδιάγραμμα.
-Ως ανοικτή οικονομία η Ευρώπη πρέπει να επικεντρωθεί σε μια βιώσιμη εμπορική πολιτική με πυρήνα τον ΠΟΕ και στόχο όσο γίνεται περισσότερες διεθνείς συνεργασίες.
Το κοινό χρέος είναι ο μόνος δρόμος για τη χρηματοδότηση των αναγκών της Ευρώπης
Όλα τα παραπάνω μέτρα πολιτικής θα απαιτήσουν σημαντικές επενδύσεις και την κινητοποίηση τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής χρηματοδότησης.
Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η Ένωση Κεφαλαιαγορών για την κινητοποίηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης και η αυξημένη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων είναι κάποια από τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι χθες ακούστηκε επανειλημμένα η ανάγκη για μια ενιαία απάντηση χρηματοδότησης.
Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με την έκθεση Ντράγκι η Ευρώπη πρέπει να κινητοποιήσει τουλάχιστον 750 έως 800 δισ. ευρώ ετησίως για να συμβαδίσει με ανταγωνιστές όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Η επίτευξη αυτής της αύξησης θα απαιτούσε το επενδυτικό μερίδιο της ΕΕ να εκτιναχθεί από περίπου 22% του ΑΕΠ σήμερα σε περίπου 27%, αντιστρέφοντας μια πτώση πολλών δεκαετιών στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες της ΕΕ.
Τι είναι εφικτό να γίνει λοιπόν; H κοινή χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της κινητοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων.
Ο κοινός δανεισμός της ΕΕ είναι απαραίτητος για να ικανοποιηθούν οι φιλοδοξίες του μπλοκ για ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό, καθώς και για την τόσο αναγκαία ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων.
Ο Ντράγκι τον Σεπτέμβριο πρότεινε η ΕΕ βασιζόμενη στο μοντέλο του NGEU -ταμεία επόμενης γενιάς- να εκδίδει κοινά χρεόγραφα, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση κοινών επενδυτικών σχεδίων που θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια της ΕΕ.
Εάν δημόσια αγαθά όπως τα δίκτυα και οι διασυνδέσεις, οι μπαταρίες, ο αμυντικός εξοπλισμός και η Έρευνα και Ανάπτυξη δε χρηματοδοτούνται και δεν προγραμματίζονται από κοινού, τότε κινδυνεύουν να αποτύχουν στον εφοδιασμό τους.
Οι κινητήριες δυνάμεις της ΕΕ με πρώτη πρώτη τη Γερμανία πρέπει να το συνειδητοποιήσουν αυτό. Άλλωστε η Γερμανία ίσως έχει ανάγκη περισσότερο από όλους την επιτυχία της Νέας Ευρωπαϊκής Συμφωνίας Ανταγωνιστικότητας.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
Μαίρη Βενέτη
