Η ελληνική κεφαλαιαγορά έχει μπει κυριολεκτικά σε νέα εποχή. Δεν είναι μόνο όσα συμβαίνουν μπροστά, αλλά κυρίως πίσω από το ταμπλό. Στη χώρα μας που το άκουσμα της λέξης «fund» κάποτε προκαλούσε ανατριχίλα, σήμερα όχι μόνο απομυθοποιήθηκε αλλά κυρίως νομιμοποιήθηκε. Το νέο θεσμικό πλαίσιο επιτρέπει πλέον την ίδρυση και λειτουργία hedge funds, Funds of Funds, Private Equity Funds κ.α, λειτουργώντας όχι μόνο ως ασπίδα στη φυγή κεφαλαίων, αλλά σαν μαγνήτης για την εγκατάστασή τους εδώ σε συνδυασμό με την άρση σημαντικών φορολογικών αντικινήτρων.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κινείται δραστήρια στην κατεύθυνση άρσης σημαντικών περιορισμών και αντικινήτρων στις κινήσεις επενδυτικών κεφαλαίων που πλέον μπορούν μέσω νέων νομοθεσιών να έρθουν ή να παραμείνουν στη χώρα, κινώντας την αγορά. Ήδη η Επιτροπή , έχει προχωρήσει σε δύο παρεμβάσεις στην αγορά των οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων ενώ για το επόμενο διάστημα δρομολογεί και περαιτέρω παρεμβάσεις μέσω της δημιουργίας νέων προϊόντων για την Ελληνική αγορά.
Η εκμετάλλευση της κεφαλαιαγοράς ως μοχλού ανάπτυξης της οικονομίας και η διαμόρφωση εξειδικευμένων εργαλείων για την αποτελεσματική χρηματοδότηση των εταιρειών μέσα από ένα ασφαλές θεσμικό πλαίσιο, είναι ένα αντικείμενο που βρίσκεται από ετών στην ατζέντα της προέδρου της Επιτροπής, Βασιλικής Λαζαράκου, η οποία το τελευταίο διάστημα κινήθηκε και στην κατεύθυνση της εφαρμογής.
Η πρώτη αφορά στον νέου τύπου Οργανισμό Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ ή απλά fund) με τη μορφή αμοιβαίου κεφαλαίου (πέρασε με τον νόμου 4706/2020) το οποίο δεν υπήρχε μέχρι σήμερα στη νομοθεσία.
Μέχρι τώρα, εάν κάποιος διαχειριστής Οργανισμού Εναλλακτικών Επενδύσεων ήθελε να δημιουργήσει ένα τέτοιο fund, συνήθως θα επέλεγε να το δημιουργήσει σε κάποια άλλη χώρα της ΕΕ (π.χ Λουξεμβούργο, Κύπρο, Ιρλανδία στις οποίες υπάρχουν πολλές μορφές κεφαλαίων) ή να επιλέξει ένα από τα υφιστάμενα κεφάλαια ειδικού τύπου (όπως ΑΚΕΣ, ΕΚΕΣ, και ΑΕΕΑΠ) τα οποία όμως έχουν εξειδικευμένη λειτουργία.
Πλέον όμως οι διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων μπορούν να συστήσουν στην Ελλάδα ΟΕΕ (fund) με βάση τις προϋποθέσεις του νέου νόμου (4706/20).
Μέσω αυτού, δίνεται η δυνατότητα να λαμβάνουν άδεια σύστασης και να διατίθενται στη ελληνική αγορά ΟΕΕ με την μορφή επενδυτικών αμοιβαίων κεφαλαίων υψηλού κινδύνου όπως αυτά της αντιστάθμισης κινδύνου (Hedge Funds), των ιδιωτικών συμμετοχών (Private Equity Funds) που εξαντλούν όμως το φάσμα επιλογών επενδυτικών στρατηγικών (mezzanine capital, growth capital, multi strategy κλπ) και τα κεφάλαια που επενδύουν σε άλλα κεφάλαια (Funds of Funds).
Έτσι, με το νέο νόμο προβλέπεται η σύσταση και λειτουργία όλων των κυρίως τύπων επενδυτικών κεφαλαίων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που επενδύουν σε άλλα κεφάλαια (funds of funds), εκτός από τα κεφάλαια που δύνανται να χορηγούν δάνεια (loan originating funds) τα οποία συνιστούν ειδική κατηγορία και απαιτούν ειδικό πλαίσιο ρύθμισης.
Τo άμεσo βασικό όφελος στο οποίο προσδοκά η Επιτροπή (που εισηγήθηκε τις διατάξεις αυτές) από την εφαρμογή του νέου νόμου είναι να δίνεται η δυνατότητα να παραμείνουν στην Ελλάδα τα επενδυτικά κεφάλαια που στο παρελθόν συστήνονταν σε άλλα κράτη μέλη (κυρίως Λουξεμβούργο, δευτερευόντως Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία ή αλλού,) προκειμένου να χρηματοδοτήσουν συλλογικά επενδυτικά σχήματα, όπως είναι οι από το νέο νόμο προβλεπόμενοι ΟΕΕ.
Επιπλέον, για αυτούς τους ΟΕΕ, έχουν θεσπιστεί και φορολογικά πλεονεκτήματα, μια και οι ίδιοι δεν είναι πλέον υποκείμενοι οποιουδήποτε φόρου (όπως συμβαίνει και με τα ΑΚΕΣ, άρθρο 7 ν.2992/2002 κ άρθρο 56 ν 4706/2020).
Πρέπει να επισημανθεί ότι με το ν. 4209/2013 ο οποίος ενσωμάτωσε την οδηγία 2011/61/ΕΕ διαμορφώθηκε ένα εναρμονισμένο ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο με το οποίο αδειοδοτούνται και δραστηριοποιούνται οι Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ) και παράλληλα, διασφαλίζεται η προστασία των επενδυτών μέσω των κανόνων διαφάνειας, λειτουργικών και οργανωτικών απαιτήσεων που πρέπει πλέον να τηρούν οι ΔΟΕΕ.
Τέλος, οι εταιρίες διαχείρισης (ΑΕΔΟΕΕ) που συστήνουν ΟΕΕ στην Ελλάδα διαθέτουν υψηλού επιστημονικού επιπέδου διαχειριστές και έμπειρο προσωπικό. Επισημαίνεται επίσης ότι οι διαχειριστές, αναλυτές και πωλητές οι οποίοι με το ευρωπαϊκό διαβατήριο της διαχειρίστριας εταιρείας μπορούν συγχρόνως να τα διαθέτουν σε όλα τα κράτη μέλη.
Άρση φορολογικών αντικινήτρων
Η δεύτερη παρέμβαση της Επιτροπής, αφορά τη γενικευμένη άρση των φορολογικών αντικινήτρων που υπήρχαν (προβλέπεται επίσης στον ν. 4706/2020, άρθρο 56) με τρόπο αντίστοιχο αυτού που εφαρμόζεται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Πλέον ένας διαχειριστής κεφαλαίων μπορεί να είναι εγκατεστημένος στην Ελλάδα και η έδρα του fund (ΟΕΕ) να βρίσκεται σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς υποστήριξε την προσπάθεια για άρση των φορολογικών αντικινήτρων που υπάρχουν για την σύσταση ΑΕΔΟΕΕ στην Ελλάδα που διαχειρίζονται ΟΕΕ που έχουν συσταθεί σε άλλα κράτη μέλη καθώς αυτό μπορεί να βοηθήσει στην μεγέθυνση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς.
Η υπόθεση της ενίσχυσης της κεφαλαιαγοράς, υφίσταται με διαφορετική ένταση και τρόπο, και σε Ευρωπαϊκό πλαίσιο καθώς ο τραπεζικός δανεισμός έχει μειωθεί σημαντικά. Στην Ευρώπη, ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, γίνεται μία συντονισμένη προσπάθεια στο πλαίσιο, ιδίως, της Ένωσης Κεφαλαιαγορών (Capital Market Union) ώστε να προωθηθούν πρωτοβουλίες που θα επιτρέψουν την ενίσχυση των κεφαλαιαγορών με το σκεπτικό ότι "περισσότερο ολοκληρωμένες κεφαλαιαγορές θα οδηγήσουν σε βελτίωση της αποτελεσματικότητας και θα στηρίξουν την ικανότητα της Ευρώπης να χρηματοδοτεί την ανάπτυξη".
Σε αυτό το περιβάλλον, όπως έχει ήδη σημειώσει η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα σημαντικό όχι απλά να συμμετέχει στις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά να αναλαμβάνει δράσεις ώστε να αποτρέψει την "Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων" στο χώρο της κεφαλαιαγοράς. Και παράλληλα, να αναπτύξει προϊόντα τα οποία θα μπορούσαν να κάνουν την Ελλάδα κόμβο επενδύσεων και να συμβάλλουν, στην ανάπτυξη της οικονομίας.
