Το βράδυ της Τετάρτης είχαμε ένα νέο επεισόδιο, πιθανότατα όχι το τελευταίο, στην υπόθεση που απασχολεί εδώ και πολύ καιρό πλέον τις χρηματιστηριακές αγορές, δηλαδή των «δασμών Τραμπ», καθώς ξεκαθάρισε κατά πολύ η εικόνα στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Παρά το ότι η ασάφεια και οι συνεχείς αλλαγές σε αυτόν τον τομέα έχουν επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία των επενδυτών τις τελευταίες εβδομάδες, δεν χάρηκαν και πολύ με το ξεκαθάρισμα της εικόνας, ίσως γιατί μέχρι την τελευταία στιγμή ήλπιζαν πως θα μπορούσε να αποφευχθεί το χειρότερο σενάριο.
Αυτό όμως δεν έγινε. Οι δασμοί ύψους 25% για όλα τα αυτοκίνητα που εισάγονται στις ΗΠΑ όπως και για ορισμένα εισαγόμενα εξαρτήματα ήρθαν πολύ κοντά στο πιο απαισιόδοξο σενάριο. Όπως ανέφερε σχετικό άρθρο του Barron’s, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν περιλαμβάνουν ένα ευρύτερο φάσμα προϊόντων από αυτό που υπέθεταν πολλοί αναλυτές και επενδυτές.
Πάνω από 7 εκατομμύρια αυτοκίνητα ετησίως εισάγονται στη χώρα ενώ πάνω από το 50% των εξαρτημάτων στα δημοφιλή μοντέλα αυτοκινήτων που κατασκευάζονται σε αμερικανικά εργοστάσια προέρχονται από ξένες χώρες, κυρίως το Μεξικό και τον Καναδά. Οι δασμοί θα τεθούν σε εφαρμογή από την προσεχή Πέμπτη 3η Απριλίου, μία ημέρα αφού ο πρόεδρος θα ανακοινώσει τις αποφάσεις του για το θέμα των δασμών που θα επιβληθούν σε πολλά άλλα προϊόντα σαν απάντηση σε αντίστοιχους δασμούς που είναι ήδη σε ισχύ σε διάφορα κράτη στον κόσμο.
Βέβαια, υπάρχουν ακόμα αρκετές ασάφειες, όπως για παράδειγμα το τι ακριβώς θα ισχύσει τελικά για ένα πλήθος εξαρτημάτων για αυτοκίνητα που παράγονται στο Μεξικό και τον Καναδά και αυτή τη στιγμή αποφεύγουν τους δασμούς καθώς θεωρείται πως είναι συμβατά με τις προβλέψεις της τριμερούς συμφωνίας μεταξύ των δύο αυτών χωρών και των ΗΠΑ. Τα εξαρτήματα αυτά θα είναι ελεύθερα δασμών μέχρι να γνωστοποιηθούν οι κατευθυντήριες γραμμές του υπουργείου εμπορίου.
Η ταραχή των χρηματιστηριακών αγορών μπορεί να φαίνεται παράλογη, καθώς εδώ και αρκετές εβδομάδες φαινόταν πως οι δασμοί ήταν αναπόφευκτοι. Δεν είναι όμως. Όπως μόλις αναφέραμε, τα μέτρα είναι πιο αυστηρά από αυτά που περίμεναν οι αγορές και δημιουργούν πρόσθετη ανησυχία σχετικά με το τι θα γίνει και σε κάποιους άλλους κρίσιμους τομείς της οικονομίας.
Ένας τέτοιος τομέας είναι αυτός των μικροεπεξεργαστών. Μπορεί οι ανώτατοι αξιωματούχοι των τεχνολογικών εταιρειών να προσπαθούν εδώ και αρκετές εβδομάδες να πείσουν τον πρόεδρο και τους συνεργάτες του πως η επιβολή δασμών στα microchips δεν είναι καθόλου καλή ιδέα και θα κάνει σημαντική ζημιά στις αμερικανικές εταιρείες αλλά και στη θέση των ΗΠΑ στο παγκόσμιο τεχνολογικό στερέωμα, αλλά ο πρόεδρος δεν δείχνει να πείθεται. Ένας άλλος τομέας που μπορεί να πληγεί είναι αυτός της φαρμακοβιομηχανίας, καθώς ο πρόεδρος έχει δηλώσει πως πρέπει να επιβληθούν δασμοί στα φάρμακα που εισάγονται από την Ιρλανδία, ακόμα και αν η φαρμακευτική εταιρεία είναι αμερικανική. Όσο για τον τομέα των μετάλλων, η αναστάτωση στην παγκόσμια αγορά χαλκού μας δίνει ένα σαφές δείγμα για το πόσο μπερδεμένα μπορούν να γίνουν τα πράγματα και πόσο μπορούν να ανεβούν οι τιμές (Το μεγάλο ράλι του χαλκού, οι δασμοί και τα χρηματιστηριακά παράδοξα | Liberal.gr).
Οι δασμοί εκτιμάται πως θα προκαλέσουν προβλήματα σε πολλά επίπεδα. Στην περίπτωση της αυτοκινητοβιομηχανίας, θεωρείται βέβαιο πως θα υποστούν ισχυρό πλήγμα όλες οι εταιρείες που φέρνουν αυτοκίνητα στις ΗΠΑ, ακόμα και αν είναι αμερικανικές και έχουν πολλά εργοστάσια και στις ΗΠΑ.
Οι σχετικοί υπολογισμοί δεν είναι ακόμα εύκολο να γίνουν με ακρίβεια αλλά η ζημιά μπορεί να είναι πολύ μεγάλη. Ο Joseph Spak της UBS, είχε αναφέρει, λίγο πριν τις επίσημες ανακοινώσεις, πως δασμοί 25% χωρίς κάποια μέτρα ανακούφισης των αυτοκινητοβιομηχανιών και χωρίς αυξήσεις στις τιμές των αυτοκινήτων θα εξαφανίσουν το σύνολο της κερδοφορίας των δύο μεγαλύτερων αμερικανικών εταιρειών, της General Motors (GM NYSE) και της Ford (F NYSE), οι οποίες έχουν πολλά εργοστάσια στο Μεξικό και τον Καναδά.
Ίσως, τα πράγματα να μην είναι τόσο άσχημα αλλά σίγουρα δεν θα είναι καλά. Ούτε για αυτές τις εταιρείες, ούτε για τις αντίστοιχες γερμανικές που, σύμφωνα με αναλυτές, βρίσκονται αντιμέτωπες με ζημιές αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων η κάθε μία. Αυτά χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα πόσο περισσότερο θα αναστατωθεί η εφοδιαστική αλυσίδα της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας και πως θα αντιδράσουν οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ που πλήττονται από τους δασμούς.
Δεν είναι εύκολο να πει κανείς αν οι εκτιμήσεις των αναλυτών της JPMorgan για ζημιές ύψους 82 δισεκατομμυρίων στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία (JP Morgan: Στα 82 δισ. δολάρια εκτιμούν τις ετήσιες απώλειες στις αυτοκινητοβιομηχανίες | Liberal.gr) είναι υπερβολικές ή όχι αλλά σίγουρα μας δίνουν μία καλή εικόνα των κινδύνων. Οι ανησυχίες των αναλυτών και των επενδυτών δεν περιορίζονται βέβαια στα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις αλλά και στην πιθανές συνέπειες των δασμών στην εξέλιξη του πληθωρισμού, της οικονομικής ανάπτυξης και της αγοράς εργασίας.
Μπορεί η αμερικανική κυβέρνηση να παραδέχεται πως, σαν συνέπεια της επιβολής δασμών, είναι πολύ πιθανόν να αυξηθεί ο πληθωρισμός, να μειωθεί η οικονομική ανάπτυξη και να πληγεί η αγορά εργασίας αλλά τονίζει πως αυτά θα είναι προσωρινά φαινόμενα που γρήγορα θα δώσουν τη θέση τους σε μία πολύ καλύτερη κατάσταση.
Όπως όμως επισήμανε προχθές ο Αλμπέρτο Μουσάλεμ, επικεφαλής του παραρτήματος της Fed στην Ατλάντα, δεν μπορεί να είμαστε βέβαιοι πως αυτά τα φαινόμενα θα είναι προσωρινά. Αν δεν είναι, προσθέτουμε εμείς, τότε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μία μεγάλη διεθνή και αμερικανική οικονομική αναταραχή, με προφανείς συνέπειες και στα παγκόσμια χρηματιστήρια.
Μέχρι στιγμής πάντως, η ανησυχία των επενδυτών φαίνεται κυρίως στις μετοχές κάποιων αυτοκινητοβιομηχανιών. Λίγο πριν το κλείσιμο της χθεσινής χρηματιστηριακής συνεδρίασης, η μετοχή της General Motors έχανε σχεδόν 7%,ενώ αυτή της Ford περίπου 3.5%. Στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, η πτώση δεν ήταν τόσο έντονη, ίσως γιατί οι επενδυτές είχαν ήδη προεξοφλήσει μέρος των πιθανών προβλημάτων.
Η μετοχή της Mercedes Benz Group (MBG XETRA) έχασε 2,69%, αυτή της BMW (BMW XETRA) 2.55%, της Porsche (P911 XETRA) 2.62%. Μεγάλη ήταν η πτώση στη Volvo Cars (VOLCAR-B STOCKHOLM), η οποία πουλάει πολλά αυτοκίνητα στις ΗΠΑ και είναι υπό κινεζικό έλεγχο, ένας συνδυασμός μάλλον κακός για αυτή την περίοδο.
Σημαντικές απώλειες υπέστησαν και οι μετοχές επιχειρήσεων που παράγουν εξαρτήματα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων, όπως η Aptiv (APTV NYSE) κατά 4,50%, η Lear Corporation (LEA NYSE), κατά περίπου στο 7%, η Visteon (VC NASDAQ) κατά 6%. Μεγάλες απώλειες που σχετίζονται προφανώς με το γεγονός πως διαθέτουν παραγωγικές εγκαταστάσεις και εκτός ΗΠΑ.
Από την άλλη μεριά, η μετοχή της Tesla (TSLA NASDAQ) ανέβαινε λίγο πριν το κλείσιμο κατά 2%, καθώς τα αυτοκίνητα που πουλά στις ΗΠΑ παράγονται εκεί, ενώ αυτή της Rivian (RIVN NASDAQ) ανέβαινε κατά σχεδόν 10%, μάλλον για τον ίδιο λόγο. Εντύπωση κάνει η άνοδος της Ferrari (RACE NYSE, MILANO) κατά 2,5% περίπου, ίσως γιατί οι πελάτες της δεν πρόκειται να στενοχωρηθούν πολύ αν η τιμή του αυτοκινήτου που έχουν παραγγείλει αυξηθεί λίγο ακόμα.
Χωρίς να αποκλείουμε το ενδεχόμενο κάποιας υπαναχώρησης της αμερικανικής ηγεσίας σε αυτό το φλέγον θέμα, το πιθανότερο είναι πως για αρκετούς μήνες πολλοί τομείς του παγκόσμιου εμπορίου θα περάσουν τη δοκιμασία των αμερικανικών δασμών και των «απαντήσεων» σε αυτούς. Καθώς θα μαθαίνουμε σταδιακά τις λεπτομέρειες των μέτρων του Αμερικανού προέδρου, είναι πολύ πιθανόν να δούμε αρκετές δύσκολες χρηματιστηριακές ημέρες και για άλλους κλάδους και τους διεθνείς επενδυτές να στύβουν ακόμα περισσότερο το μυαλό τους προσπαθώντας να καταλάβουν που θα οδηγήσουν τελικά όλα αυτά.
