Η επένδυση κεφαλαίων με τρόπο συμβατό προς τα κριτήρια ESG γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη. Με βάση στοιχεία του Bloomberg, το ύψος των κεφαλαίων που επενδύονται με βάση τα τρία κριτήρια του ESG (E= Σεβασμός στο περιβάλλον, S= Υπεύθυνη συμπεριφορά απέναντι στην κοινωνία, G= Εταιρική διακυβέρνηση υψηλής ποιότητας) πλησίασε στο τέλος του 2020 τα 38 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2019 ήταν λίγο κάτω από τα 23 τρισεκατομμύρια.
Εκτιμώντας πως η αύξηση των κεφαλαίων θα συνεχιστεί με ρυθμούς που θα τείνουν προς το 15%, το πρακτορείο υπολογίζει πως το 2025 θα έχουν φθάσει ή ξεπεράσει τα 50 τρις δολάρια και θα αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 των συνολικών επενδύσεων ανά τον κόσμο.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των επενδύσεων γίνεται μέσω των εταιρειών διαχείρισης όπως η Blackrock, η Fidelity και άλλες παρόμοιες, ενώ οι επενδυτές που διαλέγουν αυτό την επενδυτική φιλοσοφία είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό θεσμικοί, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες.
Θα περίμενε κανείς πως το κλίμα ανάμεσα σε όσους ασχολούνται με τις επενδύσεις που πληρούν τα τρία παραπάνω κριτήρια θα ήταν γεμάτο ενθουσιασμό. Αυτό όμως δεν συμβαίνει, εξαιτίας του Greenwashing.
Το Greenwashing, περιληπτικά, είναι αυτό που συμβαίνει όταν ένας διαχειριστής κεφαλαίων δηλώνει πως μία επένδυσή του πληροί τα κριτήρια ESG, ενώ στην πραγματικότητα αυτό δεν συμβαίνει. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Δεν είναι πολύ δύσκολο, καθώς ακόμα δεν έχουν υιοθετηθεί από όλη τη βιομηχανία διαχείρισης κεφαλαίων και τις εποπτικές αρχές, ενιαίοι και συγκεκριμένοι κανόνες με βάση τους οποίους μπορεί να βαθμολογηθεί η επίδοση μίας επένδυσης με βάση τα κριτήρια ESG.
Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής, η οποία δεν είναι καθόλου σπάνια, είναι στην ουσία ένα είδος εξαπάτησης των θεσμικών αλλά και των ιδιωτών επενδυτών, οι οποίοι νομίζουν πως έχουν στα χέρια τους επενδύσεις πλήρως συμβατές με τα κριτήρια ESG, χωρίς αυτές να είναι. Σύμφωνα με έρευνα της γνωστής εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων Schroders Plc, το 60% των θεσμικών επενδυτών θεωρεί το Greenwashing ως το μεγαλύτερο αγκάθι στις επενδύσεις τους με τα κριτήρια ESG.
Τους τελευταίους μήνες, το πρόβλημα έχει αρχίσει να έρχεται όλο και περισσότερο στη δημοσιότητα, λόγω και της σταδιακής εφαρμογής πιο αυστηρών εποπτικών κανόνων, οι οποίοι αφήνουν λιγότερα περιθώρια συγκάλυψης αυτής της πρακτικής. Σημαντικό ρόλο έχει παίξει ο νέος κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τέθηκε σε εφαρμογή τον Μάρτιο που μας πέρασε. Ο SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation) απαιτεί πολύ υψηλότερο επίπεδο διαφάνειας και πολύ λεπτομερείς αναφορές απ' όλους τους διαχειριστές κεφαλαίων και τους επενδυτικούς συμβούλους, με βασικό στόχο την καταπολέμηση του Greenwashing.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι από την έναρξη ισχύος του SFDR, τουλάχιστον δύο τρισεκατομμύρια δολάρια έπαψαν να πληρούν τα κριτήρια ESG, μόνο στην ευρωπαϊκή επενδυτική αγορά. Για παράδειγμα, όπως μαθαίνουμε πάλι από το Bloomberg, η εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων Amundi «αποχαρακτήρισε» τα 120 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 798 που δήλωνε ως συμβατά με το ESG, ενώ στην DWS, θυγατρική της Deutsche Bank, από τα 497 δισ. του τέλους του 2020 μόνο 87 δισ. χαρακτηρίζονταν πλέον ως συμβατά στο τέλος του φετινού Ιουνίου.
Μιλώντας για την DWS, φαίνεται πως έχει μπει στο στόχαστρο των εποπτικών αρχών για τη μεγάλη ευκολία με την οποία βάφτιζε ως συμβατές με το ESG, τις επενδύσεις που έκανε για τους πελάτες της. Την Πέμπτη που μας πέρασε, μάθαμε από ρεπορτάζ της Wall Street Journal πως η εταιρεία είναι υπό έρευνα από την τοπική εποπτική αρχή BaFin και αμερικανικές εισαγγελικές αρχές, ακριβώς για αυτόν τον λόγο.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες της εφημερίδας, τα στοιχεία που έχουν στα χέρια τους οι γερμανικές και αμερικανικές αρχές προέρχονται από τη μαρτυρία της Ντεζιρέ Φίξλερ, η οποία κατείχε τη θέση της υπεύθυνης του τομέα βιώσιμων επενδύσεων (sustainability officer) στην DWS από τον Σεπτέμβριο του 2020 μέχρι κάποια στιγμή μέσα στο 2021. Η Φίξλερ υποστηρίζει πως η DWS κατηγοριοποίησε ως συμβατές με τα κριτήρια ESG, πολύ περισσότερες επενδύσεις απ' όσες έπιαναν στην πραγματικότητα αυτά τα κριτήρια.
Ανεξάρτητα από το αν θα αποδειχθούν οι κατηγορίες κατά της εταιρείας, η υπόθεση της DWS θα αναγκάσει τις εποπτικές αρχές να εντείνουν τις προσπάθειές τους για γρήγορο ξεκαθάρισμα του τοπίου όσον αφορά τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις που σέβονται το περιβάλλον, σκέφτονται την κοινωνία και κυβερνώνται σωστά.
Όπως είπαμε και παραπάνω, το Greenwashing είναι πολύ διαδεδομένη πρακτική και δεν πρόκειται να εγκαταλειφθεί αν οι κανόνες δεν γίνουν πιο σαφείς και εύκολοι στην εφαρμογή τους και αν οι διαχειριστές κεφαλαίων δεν πεισθούν πως το Greenwashing θα τους κοστίζει όλο και ακριβότερα.
Σχετικά με τους κανόνες, είναι φανερό πως ο SFDR είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά μόνο από την Ευρώπη. Πρέπει να ακολουθήσουν και οι Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που φαίνεται αρκετά πιθανό να γίνει μετά την ανάληψη της ηγεσίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ από τον Gary Gensler.
Σχετικά με το πόσο θα κοστίζει σε κάθε «άτακτο» διαχειριστή κεφαλαίων το Greenwashing, το κόστος δεν έχει σχέση μόνο με τα πιθανά πρόστιμα, αλλά και με την αρνητική δημοσιότητα, η οποία εν τέλει κάνει μεγαλύτερο κακό σε μία επιχείρηση που διαχειρίζεται τα χρήματα των πελατών της. Όσοι διαχειριστές χρησιμοποιούν αυτή την πρακτική είναι βέβαιο πως αυτή τη στιγμή αναρωτιούνται αν κάποιος ή κάποια από μέσα από την εταιρεία δίνει τις σχετικές πληροφορίες στις αρχές, όπως φαίνεται πως έκανε η Φίξλερ της DWS.
Η αντιμετώπιση του Greenwashing είναι λογικά θέμα χρόνου. Η εφαρμογή πιο αυστηρών κανόνων και η στενότερη επιτήρηση από τις εποπτικές αρχές θα οδηγήσει τους διαχειριστές κεφαλαίων σε πολύ πιο επιλεκτική στάση όταν ψάχνουν για κατάλληλες επενδύσεις ανάμεσα στα ομόλογα και τις μετοχές χιλιάδων επιχειρήσεων.
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως για τις εταιρείες που είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια ή/και χρηματοδοτούνται μέσω εκδόσεων ομολόγων, η ανάγκη να πετυχαίνουν υψηλή βαθμολογία όταν εξετάζονται με βάση τα κριτήρια ESG θα γίνει σύντομα ακόμα πιο επιτακτική.
Με λίγα λόγια, όσο πιο «πράσινη», υπό μία πιο ευρεία έννοια, είναι μία επιχείρηση, τόσο πιο δημοφιλείς θα είναι οι μετοχές της και τόσο πιο χαμηλά επιτόκια θα πετυχαίνουν τα ομόλογά της. Φυσικά, σε ένα βαθμό αυτό ισχύει ήδη αλλά σύντομα το διαβατήριο ESG θα αποτελεί πλέον το σημαντικότερο επενδυτικό κριτήριο, καθώς η πλειοψηφία των νέων κεφαλαίων που θα μπαίνουν στις αγορές θα κατευθύνεται σε ESG επενδύσεις.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
