Την προηγούμενη Πέμπτη, το Bloomberg δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με την πορεία των διάφορων παγκόσμιων νομισμάτων απέναντι στο αμερικανικό δολάριο μέσα στο 2024, ή μάλλον μέσα στους τελευταίους τρεις μήνες. Από τις 148 ισοτιμίες απέναντι στο δολάριο που μέτρησε σε αυτό το διάστημα το διεθνές πρακτορείο, πολύ λίγες ήταν θετικές απέναντί του. Στον πίνακα που είδαμε, η δεύτερη μεγαλύτερη άνοδος απέναντι στο αμερικανικό νόμισμα ήταν αυτή του σελινίου της Κένυας (Kenyan Shilling), το οποίο ανέβηκε κατά 21,1%.
Εντύπωση έκανε και η άνοδος τριών νομισμάτων της Λατινικής Αμερικής, έστω κατά πολύ μικρά ποσοστά. Το μεξικανικό πέσο ανέβηκε κατά 0,6%, το σολ του Περού κατά 1% και το πέσο της Ουρουγουάης κατά 1,4%. Από την άλλη μεριά, η ρουπία της Ινδίας έπεσε κατά 0,2% παρά την πολύ καλή πορεία της οικονομίας της χώρας και τη μεγάλη άνοδο του τοπικού χρηματιστηρίου. Το κινεζικό ρενμίμπι σημείωσε πτώση κατά 1,50%, το ευρώ κατά 1,80%, η αγγλική λίρα κατά 2,30%, το ιαπωνικό γιέν συνέχισε την πτώση του με απώλειες κατά 4,90% και το ελβετικό φράγκο έχασε 5,60% ενώ απώλειες κατά 3,80% σημείωσε το ρωσικό ρούβλι παρά τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Από τις αναδυόμενες οικονομίες, το ρεάλ της Βραζιλίας έπεσε κατά 4,40%, το πέσο της Χιλής κατά 4,70% ενώ τη χειρότερη επίδοση είχε η λίρα της Τουρκίας με πτώση κατά 7%. Διαβάζοντας ένα άλλο άρθρο του Bloomberg από τις 16 Απριλίου, βλέπουμε πως το δολάριο ΗΠΑ έχει κατατροπώσει σχεδόν όλα τα νομίσματα του κόσμου εξαιτίας του συνδυασμού των σχετικά υψηλών επιτοκίων με την καλή πορεία της οικονομίας της.
Αυτό έχει πλήξει ιδιαίτερα τα ασιατικά νομίσματα, καθώς πολλές χώρες της περιοχής διατηρούν αρκετά χαμηλά επιτόκια και η ανάπτυξή τους είναι σχετικά αναιμική σαν συνέπεια και των δυσκολιών της κινεζικής οικονομίας. Από την άλλη μεριά, χώρες με πολύ υψηλά επιτόκια, όπως η Βραζιλία, η Χιλή και η Ουγγαρία, οι οποίες ξεκίνησαν τη χρονιά με επιτόκια αρκετά πάνω από το 10%, έχουν προχωρήσει σε ουσιαστικές μειώσεις επιτοκίων με αποτέλεσμα σημαντικές πιέσεις στα νομίσματά τους ανεξάρτητα από τη δύναμη των οικονομιών τους.
Επιστρέφοντας τώρα στις επιδόσεις των διαφόρων νομισμάτων απέναντι στο δολάριο ΗΠΑ, και αφού πήραμε μία γενική εικόνα της κατάστασης στον χώρο των παγκόσμιων ισοτιμιών, ήρθε η ώρα να αποκαλύψουμε το νόμισμα με την καλύτερη επίδοση έναντι του δολαρίου ΗΠΑ το τελευταίο τρίμηνο. Σύμφωνα λοιπόν με το Bloomberg, το νόμισμα που ανέβηκε κατά 24,40% απέναντι στο δολάριο είναι το πέσο της Αργεντινής.
Πριν προχωρήσουμε, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η άνοδος αυτή δεν αφορά την επίσημη ισοτιμία των δύο νομισμάτων αλλά την ισοτιμία μεταξύ του δολαρίου και του «παράλληλου» πέσο. Είναι γνωστό πως σε χώρες με υψηλό πληθωρισμό και σημαντικά δημοσιονομικά προβλήματα, όπως δηλαδή εδώ και πολλές δεκαετίες η Αργεντινή, η επιβολή διαφόρων περιορισμών στην αγορά συναλλάγματος έχει ως αποτέλεσμα και την ανάπτυξη ανεπίσημων καναλιών ανταλλαγής του τοπικού νομίσματος με κάποια από τα διεθνή ισχυρά νομίσματα, όπως και την εμφάνιση ανεπίσημων, αλλά πραγματικών, ισοτιμιών εντελώς διαφορετικών από την επίσημη.
Στην περίπτωση του πέσο, όπως μας πληροφορεί το Bloomberg, αυτή την περίοδο υπάρχουν αρκετές τέτοιες ανεπίσημες ισοτιμίες. Αυτή που σημείωσε την άνοδο στην οποία αναφερόμαστε αφορά το συναλλαγματικό κανάλι που ονομάζεται blue chip swap και χρησιμοποιείται από πλήθος επενδυτών και επιχειρήσεων.
Αν δούμε την πορεία της επίσημης ισοτιμίας σε αυτό το διάστημα, αυτή είναι πτωτική κατά 5,80% απέναντι στο δολάριο. Η εξήγηση αυτού του φαινομένου είναι αρκετά απλή. Η επίσημη ισοτιμία δεν αντιπροσωπεύει πλήρως την επικρατούσα κατάσταση και στην πραγματικότητα οι ανεπίσημες ισοτιμίες ήταν εδώ και πολύ καιρό πολύ χαμηλότερες από αυτήν για το πέσο. Στην πραγματικότητα το πέσο ήταν, και είναι ακόμα αλλά σε μικρότερο βαθμό, πολύ πιο υποτιμημένο απέναντι στο δολάριο από όσο έδειχνε η επίσημη ισοτιμία.
Το τελευταίο τρίμηνο φαίνεται πως τα ανεπίσημα «κανάλια» ανταλλαγής νομισμάτων έχουν αρχίσει να γίνονται πολύ πιο αισιόδοξα για τις προοπτικές του πέσο και έτσι η διαφορά τους από την επίσημη ισοτιμία έχει μικρύνει πολύ, καθώς η κεντρική τράπεζα της χώρας εξακολουθεί να υποτιμά το πέσο κάθε εβδομάδα κατά ένα πολύ μικρό ποσοστό. Σε άλλο άρθρο του Bloomberg, από τις 5 Απριλίου, βλέπουμε πως αυτές τις μέρες η παράλληλη ισοτιμία του πέσο απέναντι στο δολάριο είναι περίπου 23% χαμηλότερη από την επίσημη, ενώ πριν την ανάληψη των καθηκόντων του νέου προέδρου ήταν τουλάχιστον 50% χαμηλότερη της επίσημης (αυτό σημαίνει πως ένα πέσο άξιζε στην πραγματικότητα τα μισά δολάρια ΗΠΑ από όσο έδειχνε η επίσημη ισοτιμία).
Όλα αυτά μάλλον ακούγονται λίγο περίπλοκα, πράγμα εντελώς φυσιολογικό αφού η κατάσταση είναι όντως περίπλοκη, δεν είναι όμως παράλογα. Αυτό που συμβαίνει είναι πως οι διεθνείς αγορές έχουν αλλάξει τη στάση τους απέναντι στη χώρα από τη στιγμή που ο Χαβιέ Μιλέι ανέλαβε τη διακυβέρνησή της στις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου. Μπορεί ο νέος πρόεδρος να είναι κάπως ιδιόρρυθμος και να μην ενθουσιάζει πάρα πολλούς, πολιτικούς κυρίως, παρατηρητές στη χώρα μας και γενικά στη Δύση, αλλά οι μέχρι τώρα κινήσεις του έχουν δημιουργήσει μία ελπίδα πως μπορεί τελικά να ξέρει τι κάνει.
Οι δραστικές περικοπές των δημοσίων δαπανών που ξεκίνησε μόλις ανέλαβε την εξουσία μπορεί να είναι από τις πιο σκληρές που έχουν καταγραφεί στις παγκόσμιες οικονομίες εδώ και πολλές δεκαετίες αλλά έχουν ήδη φέρει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πλεονασμάτων στον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι τελευταίοι τρεις μήνες είχαν καθαρό πρωτογενές πλεόνασμα, κάτι που είχε να συμβεί από το 2008. Όπως διαβάζουμε στο Reuters, τότε ήταν η τελευταία φορά που επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα σε ένα ολόκληρο ημερολογιακό τρίμηνο. Τουλάχιστον αυτό ανέφερε σε λόγο του πριν μερικές μέρες ο πρόεδρος Μιλέι, ο οποίος τόνισε πως τα δημοσιονομικά πλεονάσματα θα αποτελέσουν τη βάση της νέας εποχής ευημερίας για την Αργεντινή, θυμίζοντας μάλιστα πως για τα 113 από τα τελευταία 123 χρόνια η χώρα του έχει εμφανίσει ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα.
Τα δημοσιονομικά πλεονάσματα έχουν προκαλέσει, εκτός από την άνοδο της παράλληλης ισοτιμίας του πέσο, σημαντική άνοδο στις αγορές μετοχών και εντυπωσιακή βελτίωση των τιμών των κρατικών ομολόγων της χώρας. Στο Reuters διαβάζουμε πως ενώ πριν το τέλος του χρόνου στις διεθνείς αγορές τα ομόλογα της Αργεντινής διαπραγματεύονταν στο 20% της ονομαστικής τους αξίας, τώρα έχουν φτάσει στο 60% αυτής. Παράλληλα, όπως αναφέρεται στον διεθνή Τύπο, σημαντική άνοδο έχουν σημειώσει και τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας.
Είναι φανερό πως αυτή τη στιγμή οι αγορές και οι επενδυτές έχουν τη διάθεση να δώσουν πίστωση χρόνου στον Χαβιέ Μιλέι για να προσπαθήσει να πετύχει το φαινομενικά ακατόρθωτο, δηλαδή να εξυγιάνει τη δημοσιονομική κατάσταση, να απαλλάξει την οικονομία από πλήθος περιορισμών, να απελευθερώσει πλήρως την ισοτιμία του πέσο, να προχωρήσει τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί και στο τέλος να φέρει την οικονομική ανάπτυξη που θα φέρει και την πολυπόθητη αύξηση των εισοδημάτων των Αργεντινών πολιτών.
Και βέβαια, όλα αυτά θα πρέπει να συνοδευτούν από την τιθάσευση του πληθωρισμού και την αντιμετώπιση σημαντικών δυσκολιών, καθώς ο πρόεδρος δεν διαθέτει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την προώθηση του προγράμματος μεταρρυθμίσεων και φιλελευθεροποίησης της οικονομίας και στους δρόμους των πόλεων σημαντικό μέρος των πολιτών έχει αρχίσει να εκφράζει τις έντονες διαμαρτυρίες για τις μεγάλες περικοπές των δημοσίων δαπανών και την έντονη οικονομική ύφεση που έχουν προκαλέσει.
Το συμπέρασμα που βγαίνει διαβάζοντας τις αναλύσεις και τις εκτιμήσεις του διεθνούς Τύπου είναι πως το έργο του Μιλέι δεν είναι εύκολο. Για να τα καταφέρει θα πρέπει οπωσδήποτε να μην χάσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των διεθνών αγορών. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να πείσει τους συμπατριώτες του πως υπάρχει πραγματική ελπίδα επιτυχίας της οικονομικής του πολιτικής.
Αυτό μπορεί να απαιτεί ταχυδακτυλουργικές ικανότητες, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων τον επέλεξε προκειμένου να κάνει «τρελά πράγματα» και όχι για να μιμηθεί κάποιον από τους προκατόχους του. Ίσως αυτό να είναι τελικά το μεγαλύτερο «ατού» που κρατά στα χέρια του ο άνθρωπος που υποσχέθηκε να βγάλει την Αργεντινή από τον βούρκο στον οποίο βρίσκεται εδώ και πολλές δεκαετίες. Ας ελπίσουμε πως, όσο αμφιλεγόμενος και αν είναι, ο Αργεντινός πρόεδρος θα δώσει μία ανάσα στους συμπολίτες του που υποφέρουν επί τόσα χρόνια.
