Καθώς η μια μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επαναφέρουν σε ισχύ περιοριστικά μέτρα προκειμένου να ελεγχθεί η πανδημία, η εύλογη ερώτηση είναι κατά πόσο τα νέα lockdowns θα ανακόψουν την οικονομική ανάκαμψη.
To γεγονός ότι η Αυστρία προχώρησε σε καθολικό lockdown 20 ημερών και ενδεχομένως να ακολουθήσει την ίδια πολιτική η Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες σοκάρει τον κόσμο του εμπορίου, καθώς από τις τέσσερις εβδομάδες μεταξύ της Black Friday και των Χριστουγέννων προέρχεται το 20-50% των ετήσιων εσόδων των καταστημάτων του λιανεμπορίου, σύμφωνα με την Eurocommerce.
Αλλά και στον κλάδο του τουρισμού η ανησυχία κορυφώνεται καθώς διακυβεύονται πολλά τόσο όσον αφορά τις τις διακοπές των εορτών όσο και την περίοδο του σκι. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι οι χριστουγεννιάτικές υπαίθριες αγορές στην Ευρώπη ήδη έχουν στηθεί από τα μέσα του Νοεμβρίου, ενώ οι εορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αποτελούν τη δεύτερη σημαντικότερη τουριστική περίοδο μετά από εκείνη του καλοκαιριού.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η «βιομηχανία» των Χριστουγέννων συνιστά μία ιδιαίτερα προσοδοφόρα τουριστική και οικονομική δραστηριότητα με τζίρο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ και για άλλη μια φορά βρίσκεται υπό ομηρία, παρά το γεγονός ότι φέτος λόγω της ύπαρξης των εμβολίων υπήρχε η εκτίμηση ότι θα αποφεύγαμε το μελαγχολικό σκηνικό των εορτών του 2020.
Τα νέα lockdowns αποτελούν επιπλέον άλλο ένα χαστούκι στις εφοδιαστικές αλυσίδες, πριν προλάβουν να αναρρώσουν από την αποδιοργάνωση που προκάλεσαν τα προηγούμενα κύματα της πανδημίας, επωάζοντας όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω νέες αυξήσεις τιμών για τους καταναλωτές.
H αντίδραση των αγορών
Oι ευρωπαϊκές μετοχές την Παρασκευή υποχώρησαν από τα υψηλά επίπεδα ρεκόρ, οι αμερικανικές εν τέλει σφύριξαν αδιάφορα, ενώ οι τιμές του πετρελαίου και του ευρώ κατέγραψαν επίσης πτώση.
Στον αντίποδα, τα ομόλογα ενισχύθηκαν με τις αποδόσεις να αποκλιμακώνονται εντυπωσιακά.Οι επενδυτές ξέχασαν λόγω της αναζωπύρωσης της πανδημίας τις ανησυχίες για την αύξηση των επιτοκίων, με αποτέλεσμα όχι απλά να κινηθούν πτωτικά οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης, αλλά να κινηθεί σε αρνητικό έδαφος η συνολική καμπύλη των γερμανικών ομολόγων για πρώτη φορά από τον Αύγουστο.
Καθώς ο υπουργός Υγείας της Γερμανίας μίλησε ανοιχτά για το ενδεχόμενο ενός καθολικού lockdown, η απόδοση των γερμανικών 10ετών ομολόγων μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από τα μέσα Σεπτεμβρίου, στο -0,33%, και η απόδοση των 30ετών γερμανικών τίτλων- η οποία είχε αυξηθεί έως το 0,4% στα μέσα Οκτωβρίου- επανήλθε σε αρνητικό έδαφος. Η απόδοση των διετών ομολόγων μειώθηκε επίσης, προσεγγίζοντας το χαμηλότερο επίπεδο από τις αρχές του Αυγούστου στο -0,786%.
Εντυπωσιακή ήταν και η διακύμανση της απόδοσης του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου, ενώ εκτός από τα ομόλογα ενισχύθηκαν και τα επενδυτικά καταφύγια του γιεν και του ελβετικού φράγκου, το οποίο βρίσκεται πλέον σε υψηλά εξαετίας.
Μόνο ο χρυσός αδιαφόρησε -προς το παρόν- στην προοπτική του νέου κύματος lockdowns που ξεκίνησε μεν από την Αυστρία, αλλά το πιθανότερο είναι να φτάσει και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης. Μια προοπτική που εκ των πραγμάτων σκιάζει για άλλη μια φορά την παγκόσμια οικονομία.
Καθώς η μια μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επαναφέρουν σε ισχύ περιοριστικά μέτρα προκειμένου να ελεγχθεί η πανδημία, η εύλογη ερώτηση στον κόσμο των επενδύσεων είναι κατά πόσο τα νέα lockdowns θα μπορούσαν αυτή τη φορά να οδηγήσουν τις αγορές σε μια διόρθωση μεγαλύτερη από την κλασική πια ανάσα της τάξης του -3,5% έως -5% , στην οποία μας έχουν συνηθίσει μετά τη μεγάλη διόρθωση του Μαρτίου του 2020.
ΤΙΝΑ VS COVID 19
Καταρχήν να διευκρινίσουμε ότι οι αγορές τους τελευταίους μήνες έχουν επιδεικτικά αγνοήσει σοβαρότατες αιτίες για διόρθωση.
Από που να ξεκινήσουμε; Aπό τα μακροοικονομικά στοιχεία; Oι τιμές παραγωγού και καταναλωτή για παράδειγμα εδώ και εβδομάδες θα είχαν ήδη πλήξει τις αγορές σε έναν ορθολογικότερο επενδυτικό κόσμο.
Πριν λίγες ώρες μάλιστα ανακοινώθηκαν οι τιμές παραγωγού στη Γερμανία: έφτασαν τον Οκτώβριο στο υψηλότερο σημείο από τις αρχές της δεκαετίας του '60. Αν αυτό δεν είναι ένα σαφές δείγμα των επιπτώσεων που έχει ο αυξημένος πληθωρισμός στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης τότε τι είναι;
Και σκεφτείτε ότι το σόλο του πληθωρισμού συνεχίζεται χωρίς να έχουν τολμήσει οι Κεντρικές Τράπεζες μέχρι στιγμής να συσφίξουν τη νομισματική πολιτική προκειμένου να τον αντισταθμίσουν.
Να δούμε τα στοιχεία της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών στην ΕΕ; Tο 2020 κατέγραψε μείωση άνευ προηγουμένου, κατά 8%, σε σύγκριση με το 2019, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα. Οι αγορές ουδέποτε το συνυπολόγισαν.
Δεδομένου ότι η μείωση αυτή έχει τις ρίζες της στις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και συγκεκριμένα στα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, προφανώς τα νέα lockdowns θα επηρεάσουν σοβαρά εκ νέου τις καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών της Ευρώπης.
Αλλά και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι καταναλωτές αρχίζουν να «χάνουν τη φόρμα τους». Για μια οικονομία που στηρίζει την ανάπτυξη της κατά 70% στον καταναλωτή αυτά σίγουρα δεν είναι καλά νέα, ακόμα και αν η Wall Street αγνοεί προς το παρόν τα στοιχεία για την καταναλωτική εμπιστοσύνη που βρίσκεται πλέον στις 66,8 μονάδες, ήτοι κοντά στο χαμηλό των 57 μονάδων που σημείωσε αμέσως μετά την χρηματοοικονομική κρίση του 2008.
Περιμένουμε άραγε κάποια άμεση βελτίωση στα στοιχεία για πληθωρισμό, τιμές παραγωγού καταναλωτικής εμπιστοσύνης κ.ο.κ; Μάλλον όχι.
Αρκεί μια ματιά στις τιμές ενέργειας, στα μεταφορικά κόστη αλλά και στα συνεχιζόμενα προβλήματα των εφοδιαστικών αλυσίδων που το νέο κύμα των lockdowns θα τις αποδιοργανώσει εκ νέου.
Για παράδειγμα, το κόστος μεταφοράς των εμπορευματοκιβωτίων έχει αυξηθεί κατά επτά φορές τους τελευταίους 18 μήνες. Σύμφωνα με έκθεση της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη -UNCTAD- η παγκόσμια αύξηση των ναύλων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές καταναλωτή κατά 1,5% υψηλότερες τον επόμενο χρόνο(!). Υπολογιστές, ηλεκτρονικά προϊόντα, έπιπλα, υφάσματα, αναμένεται να καταγράψουν αύξηση στην τιμή τους περίπου 10%.
Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε πλήθος μακροοικονομικών στοιχείων που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια μεγάλη διόρθωση στις αγορές.
Όμως δεν θα άλλαζε την ουσία. Και η ουσία είναι ότι σε έναν κόσμο με αρνητικές αποδόσεις παντού-ακόμα και στις ΗΠΑ αν συνυπολογίσουμε τον πληθωρισμό- η μόνη διέξοδος που απομένει στους επενδυτές είτε αυτοί είναι δημόσια ή ιδιωτικά συνταξιοδοτικά funds, είτε απλά μέλη ενός νοικοκυριού, είναι οι μετοχές. Πρόκειται για τον γνωστό πλέον σε όλους όρο «Τhere is no alternative», δηλαδή «Δεν υπάρχει εναλλακτική», που συχνά περιγράφεται με το ακρωνύμιο «ΤΙΝΑ».
Πρόκειται για μια φράση που προέρχεται από τον βικτωριανό φιλόσοφο Χέρμπερτ Σπένσερ και αργότερα έγινε σύνθημα για την πρωθυπουργό της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ τη δεκαετία του 1980. Σήμερα όμως τη χρησιμοποιούμε για να δικαιολογήσουμε την απόκλιση από την ιδανική κατανομή χαρτοφυλακίου, συνήθως μετοχών, επειδή οι υπόλοιπες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων προσφέρουν χειρότερες αποδόσεις.
Ένα μεγάλο μέρος της τελευταίας bull market οφείλεται λοιπόν ακριβώς στο γεγονός ότι οι επενδυτές δεν έχουν βιώσιμη εναλλακτική λύση που να τους προσφέρει αποδόσεις. Δείτε το σαν τη μεγαλύτερη επίπτωση των 23 τρισεκατομμυρίων που έχουν «κόψει» οι Κεντρικές Τράπεζες τα τελευταία 13 χρόνια προκειμένου να αγοράζουν τίτλους στο πλαίσιο των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Αυτός είναι ο λόγος που οι αγορές πολλές φορούν αγνοούν επιδεικτικά τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία και πηδούν από το ένα υψηλό στο άλλο, σαν άλλες μαιμούδες που διεκδικούν την καλύτερη μπανάνα.
Θα αναρωτηθείτε λοιπόν, μέχρι να αυξηθούν τα επιτόκια, δεν πρόκειται να διορθώσουν οι αγορές; Ναι θα μπορούσαν. Για παράδειγμα μια διόρθωση θα μπορούσε να ξεκινήσει από ένα χρηματοοικονομικό γεγονός το οποίο θα είχε σοβαρές συστημικές συνέπειες.
Ένα τέτοιο γεγονός δεν πρέπει να θεωρείται απίθανο δεδομένου του αυξημένου ρίσκου που έχουν αναλάβει στα χαρτοφυλάκια τους ακόμα και κάποια συντηρητικά συνταξιοδοτικά ταμεία προκειμένου να ανεβάσουν τις αποδόσεις τους. Όμως ουδείς μπορεί να ξέρει πότε και αν θα «σκάσει».
Άλλος ένας παράγοντας θα ήταν το σοκ από μια αύξηση των επιτοκίων πολύ νωρίτερα από ό,τι αναμένεται λόγω κάθετης αύξησης του πληθωρισμού.
Κάτω από αυτό το πρίσμα η στήλη θα επαναλάβει αυτό που επαναλαμβάνει τα δύο τελευταία χρόνια: Δεδομένου ότι δεν μπορούμε να είμαστε μπροστά από την αγορά, ας είμαστε τουλάχιστον ένα μόνο βήμα πίσω της.
Τουτέστιν, ακολουθούμε την τάση, προσέχουμε τα κρίσιμα τεχνικά σημεία που μπορεί να σηματοδοτήσουν την αναστροφή της τάσης και φροντίζουμε να διατρέχουν το χαρτοφυλάκιο μας δύο αρετές: Ποιότητα ισολογισμών, λογική μόχλευση και οπισθοφυλακές αντιστάθμισης ή και επενδυτικών καταφυγίων.
Όσο για τις μετοχικές επιλογές τώρα που η πανδημία μας ξαναδείχνει τα δόντια της μπορείτε να πάρετε μια ιδέα από τις εταιρείες –οι περισσότερες εισηγμένες στο Νasdaq- που την Παρασκευή όχι μόνο δεν διόρθωσαν αλλά κατέγραψαν και άνοδο.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
