Σήμερα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη μέτρηση του δείκτη για τις δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης στις ΗΠΑ, καθ'ότι είναι ο προτιμώμενος δείκτης της Fed για τον πληθωρισμό. Μια μέτρηση κατώτερη των εκτιμήσεων θα μπορούσε δημιουργήσει ένα πιο «γενναιόδωρο» τοπίο προσδοκιών για τις φετινές μειώσεις επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ.
Όποτε μιλάμε για τις δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης και τη δύναμη του Αμερικανού καταναλωτή τον τελευταίο καιρό, μας έρχονται στο μυαλό δύο αρκετά αντίθετες μεταξύ τους εικόνες.
Η πρώτη αποδίδεται στις δηλώσεις του Διευθύνοντα Συμβούλου της JP Morgan Chase, Jamie Dimon, σύμφωνα με την οποία ο Αμερικανός καταναλωτής είναι σε «αρκετά καλή κατάσταση» ενώ η οικονομία «ανθεί» ή του Διευθύνοντα Συμβούλου της Bank of America, Brian Moynihan, ο οποίος ενθάρρυνε τον Jerome Powell να βασίζεται στο ότι οι καταναλωτές είναι σε θέση να στηρίξουν την οικονομία.
Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα στελέχη της αγοράς βάσει των μακροοικονομικών μετρήσεων είναι πεπεισμένα ότι η οικονομική υγεία του καταναλωτή των ΗΠΑ είναι αξιοσημείωτα καλύτερη από ό,τι αναμενόταν μετά την πανδημία της Covid 19.
Όμως υπάρχει και μια δεύτερη ανάγνωση. Κάποιες φωνές στη Wall Street αρχίζουν να επισημαίνουν ότι υπάρχει ένα «κενό» στην παραπάνω εικόνα. Το κενό αυτό είναι ο αριθμός των δανείων «Αγοράστε τώρα-Πληρώστε αργότερα».
Πρόκειται για το χρέος-φάντασμα –ο όρος ανήκει στον οικονομολόγο της Wells Fargo, Tim Quinlan– που συσσωρεύουν τα νοικοκυριά πραγματοποιώντας αγορές μέσω των πλατφορμών «Αγοράστε τώρα - Πληρώστε αργότερα», οι οποίες έγιναν πολύ δημοφιλείς στη διάρκεια της πανδημίας αλλά και μετά.
Αυτό που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι ότι το χρέος αυτό δεν καταγράφεται στο ιδιωτικό χρέος και έτσι το πραγματικό του ύψος στην ουσία «αγνοείται», με αποτέλεσμα να μην έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα για τον αληθινό βαθμό υπερχρέωσης των νοικοκυριών και επομένως για τον πραγματικό κίνδυνο χρεοκοπίας του πιο ευάλωτου τμήματος αυτού του χρέους.
Εν ολίγοις δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια ούτε πόσο χρέος συσσωρεύεται από αυτά τα δάνεια στους καταναλωτές, ούτε πόσο καλά εξυπηρετείται.
Πρόσφατα αναλυτές της Juniper Research σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη στο CNBC News ανέφεραν ότι το συγκεκριμένο κομμάτι χρέους θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μεγάλο πρόβλημα για την οικονομία των ΗΠΑ.
Ο αριθμός των δανείων «Αγοράστε τώρα, Πληρώστε αργότερα» αυξήθηκε σχεδόν 1.100% μεταξύ 2019 και 2021, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας των Καταναλωτών. Η Juniper Research όπως θα δούμε παρακάτω, εκτιμά ότι αυτές οι συναλλαγές θα μπορούσαν να φτάσουν σχεδόν τα 700 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2028.
Πώς στρεβλώνεται όλο το τοπίο της κατανάλωσης
Ένα χαρακτηριστικό των νέων δεδομένων της προσωπικής κατανάλωσης που προς το παρόν παραβλέπεται σε μεγάλο βαθμό από τον κλάδο, αλλά και τις μακροοικονομικές μετρήσεις είναι ότι οι καταναλωτές πλέον αγοράζουν ένα μεγάλο αριθμό προϊόντων χωρίς να πληρώνουν ολόκληρο το ποσό κατά τη στιγμή της αγοραπωλησίας. Στον τζίρο της εκάστοτε εταιρείας όμως καταγράφεται ολόκληρο το ποσό.
Η πληρωμή για αυτά τα προϊόντα πραγματοποιείται σε δόσεις για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και πολλές φορές συνοδεύονται από χρεώσεις υπηρεσιών και κυμαινόμενες επιλογές αποπληρωμής ανάλογα με την πιστοληπτική αξιοπιστία του ατόμου.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι μεγαλύτερες πλατφόρμες «Αγοράστε τώρα-Πληρώστε αργότερα», όπως η Αfterpay, ή η Κlarna κ.α, συχνά αρνούνται να μοιραστούν όλα τα στοιχεία των αγορών των πελατών τους με τα πιστωτικά γραφεία, με επίσημη δικαιολογία τα προσωπικά δεδομένα. Στην ουσία όμως ο αληθινός λόγος είναι ότι ανησυχούν μήπως εν τέλει μειωθεί το πιστωτικό αποτέλεσμά τους.
Αυτό το κενό πληροφοριών μεταξύ των πλατφορμών αυτών και των πιστωτικών γραφείων είναι ο λόγος για τον οποίο αρκετοί αναλυτές έχουν αρχίσει να ανησυχούν «για το πού τελικά βρίσκονται οι καταναλωτές», δεδομένου ότι οι εξαρτώνται όλο και περισσότερο από αυτές τις πλατφόρμες, με έναν στους πέντε πελάτες να τις χρησιμοποιεί για να αγοράσει βασικά αγαθά.
Τουτέστιν, μιλάμε για ένα κενό πληροφοριών που αντιπροσωπεύει εκατοντάδες δισ. δολάρια καταναλωτικών δαπανών.
Το πρόβλημα αυτό ξεπερνά κατά πολύ τις τράπεζες, καθώς ακουμπά και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής δεδομένου ότι στην ουσία βλέπουν λάθος δεδομένα.
Σύμφωνα με τη Juniper Research, μόνο το 2024 οι συναλλαγές στις πλατφόρμες «Αγοράστε τώρα - Πληρώστε αργότερα» θα ανέλθουν στα 334 δισεκατομμύρια δολάρια, φθάνοντας στα 687 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2028.
Ας δούμε τώρα κάποια στοιχεία όσον αφορά στη συνέπεια πληρωμών από το Ηνωμένο Βασίλειο.(σ.σ: Επικαλούμαστε στοιχεία του Ηνωμένου Βασιλείου καθότι είναι διαθέσιμα). Σύμφωνα με την έρευνα της Citizens Advice του Ηνωμένου Βασιλείου που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο, το 21% των πελατών των πλατφορμών «Αγοράστε τώρα -Πληρώστε αργότερα» είτε έχασαν, είτε έχουν καθυστερήσει τις πληρωμές τους. Το 10% εξ’αυτών μάλιστα δέχθηκαν την επίσκεψη δικαστικών επιμελητών.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το στοιχείο ότι σχεδόν το ένα τρίτο των πελατών των πλατφορμών αυτών ανταποκρίνονται στις δόσεις τους μέσω άλλου δανείου, επιβαρύνοντας το χρέος με ακόμη μεγαλύτερο χρέος.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης έχει επίσης προειδοποιήσει ότι πολλά από τα άτομα που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες «Αγοράστε τώρα - Πληρώστε αργότερα» είναι «οικονομικά εύθραυστα», δηλαδή ανήκουν σε εκείνο το ποσοστό πολιτών που αν τους προκύψει μια έκτακτη ανάγκη τον επόμενο μήνα της τάξης των 2000 δολαρίων, δεν θα μπορέσουν εύκολα να ανταποκριθούν.
Γίνεται κατανοητό ότι τα ερωτήματα σχετικά με την ανθεκτικότητα της εξυπηρέτησης των δανείων των πλατφορμών «Αγοράστε τώρα - Πληρώστε αργότερα» σε περίπτωση ενός οικονομικού σοκ είναι πάρα πολλά. Ως εκ τούτου, η καλύτερη εποπτεία τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη πρέπει να καταστεί άμεσο ζητούμενο και προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία αυτών των πλατφόρμων.
Αυτό άλλωστε αρχίζει να γίνεται αίτημα και μερικών από τα μεγαλύτερα ονόματα του χώρου.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Fortune, τον φετινό Μάρτιο η Klarna ζήτησε κανόνες «υπό την ομπρέλα μιας νέας και αναλογικής ρύθμισης».
H δήλωση της εταιρείας είναι αποκαλυπτική: «Αυτή τη στιγμή η Klarna δεν αναφέρει θετικές ή αρνητικές πληροφορίες στα πιστωτικά γραφεία των ΗΠΑ. Υποστηρίξαμε την αρχή της κοινής χρήσης δεδομένων με τα γραφεία για κάποιο χρονικό διάστημα ως τρόπο να βοηθήσουμε τους παρόχους να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις δανεισμού και να διασφαλίσουμε την οικονομική ασφάλεια και προστασία των καταναλωτών.
Δυστυχώς, τα τρέχοντα μοντέλα που χρησιμοποιούν ή δημιουργούν τα γραφεία εξακολουθούν να μην μπορούν να διασφαλίσουν ότι η υπεύθυνη χρήση BNPL –bye now pay later– υπολογίζεται στη βαθμολογία πιστώσεων και πιστεύουμε ότι πρέπει να αναπτυχθεί ένα μοντέλο που να λειτουργεί για διαφορετικές μορφές πίστωσης».
Είναι προφανές ότι οι εταιρείες ΒΝPL προσπαθούν να βρουν την ισορροπία μεταξύ των προσωπικών δεδομένων των πελατών τους, της διατήρησης της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος τους και την επαρκή πληροφόρηση των πιστωτικών γραφείων προκειμένου να διασφαλιστεί η ευστάθεια του συστήματος.
Άμεση η ανάγκη για διαύγεια
Η ισορροπία αυτή πρέπει να βρεθεί όσο το δυνατόν συντομότερα. Σύμφωνα με το Bloomberg η Generation Z χαρακτηρίζεται ολοένα και από υψηλότερα επίπεδα χρέους και «παραβατικότητας».
Σε σχέση με τη γενιά των millennials χαρακτηρίζεται από αλόγιστη ανάληψη ρίσκου όσον αφορά στη χρήση σχεδόν όλων των πιστωτικών προϊόντων, είτε αυτά είναι πιστωτικές κάρτες και στεγαστικά δάνεια, είτε φοιτητικά δάνεια και λογαριασμοί στις πλατφόρμες ΒΝPL.
Αν τώρα στο «χρέος φάντασμα» που συσσωρεύεται στις πλατφόρμες BNPL προσθέσουμε και μια άλλη κατηγορία μη καταγεγραμμένου χρέους, εκείνο των επενδύσεων στα ακίνητα που σχετίζεται με το «σκιώδες» τραπεζικό σύστημα, γίνεται κατανοητό ότι οι «ακάλυπτες» αυτές δαπάνες όταν προκύψουν, είτε θα βαρύνουν το δημόσιο χρέος, δηλαδή θα καλυφθούν με δανεισμό είτε θα μείνουν ακάλυπτες, προκαλώντας μεγάλα ωστικά κύματα στην οικονομία.
Η μέριμνα λοιπόν για το μάζεμα αυτών των «κενών» αρχίζει και αποκτά επιτακτικό χαρακτήρα.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
