Η OpenAI, η οποία έφερε την Τεχνητή Νοημοσύνη κοντά στο ευρύ κοινό με την κυκλοφορία του ChatGPT, ιδρύθηκε πριν από πολλά χρόνια από πολλούς επιχειρηματίες και επιστήμονες. Δύο από αυτούς ήταν ο πολύ γνωστοί Elon Musk και ο Sam Altman, οι σχέσεις των οποίων άρχισαν να χειροτερεύουν συνεχώς από τον Δεκέμβριο του 2015 που ιδρύθηκε η εταιρεία και μετά, με αποτέλεσμα την αποχώρηση του Musk από το διοικητικό συμβούλιο τον Φεβρουάριο του 2018.
Η «επίσημη» εκδοχή ανέφερε πως ο ιδρυτής της Tesla αποχώρησε για να μην μπορεί να κατηγορηθεί για σύγκρουση συμφερόντων, καθώς η αυτοκινητοβιομηχανία του είχε αρχίσει να ασχολείται και αυτή με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Όπως όμως φαίνεται, ο πραγματικός λόγος ήταν η διαφωνία του με τον τρόπο με τον οποίο διηύθυνε την εταιρεία ο Altman. Μετά την αποχώρηση του από το διοικητικό συμβούλιο συνέχισε να ενισχύει την OpenAI με τη μορφή δωρεών, αλλά σταδιακά απομακρύνθηκε από αυτήν.
Όταν το 2023 η OpenAI έγινε γνωστή ανά την υφήλιο, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου βρισκόταν ήδη «απέναντι» από αυτήν και ιδίως από τον Altman. Ο Musk, όπως και πολλοί από τους συνεργάτες του Altman στην OpenAI, διαφωνούσε με την κατεύθυνση που έδινε στην εταιρεία θεωρώντας πως μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους στο μέλλον από την ανεξέλεγκτη χρήση των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης. Καθώς ο Musk απέκτησε τη δική του εταιρεία στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, την xAI, η αντιπαλότητα μεταξύ τους μεγάλωσε ακόμα περισσότερο και η σύγκρουση μεταξύ τους απασχολεί συχνά τον διεθνή Τύπο και τη διεθνή τεχνολογική βιομηχανία.
Η τελευταία αφορμή δόθηκε την Πέμπτη 9η Ιανουαρίου, όταν οι Financial Times έκαναν μία πολύ ενδιαφέρουσα αποκάλυψη: Δικηγόρος που εκπροσωπεί τον Elon Musk ζήτησε από τους υπουργούς δικαιοσύνης των πολιτειών του Ντέλαγουερ και της Καλιφόρνιας να παρέμβουν στη λειτουργία της OpenAI και να την υποχρεώσουν να ακολουθήσει μία συγκεκριμένη μέθοδο στη διαδικασία εταιρικού μετασχηματισμού που έχει αποφασίσει να ακολουθήσει.
Πριν προχωρήσουμε περαιτέρω, πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η OpenAI ιδρύθηκε με τη μορφή μίας μη κερδοσκοπικής εταιρείας με σκοπό την εξασφάλιση ωφελημάτων για την ανθρωπότητα από την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (αυτό εξηγεί και την ανάγκη δωρεών προς αυτήν προκειμένου να μπορεί να προχωρήσει στις απαραίτητες έρευνες και μελέτες). Το 2019, έναν χρόνο μετά την αποχώρηση του Elon Musk, η OpenAI δημιούργησε μία θυγατρική κερδοσκοπική επιχείρηση προκειμένου να λάβει χρηματοδότηση από επενδυτές.
Τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια που έχει επενδύσει η Microsoft έχουν καταλήξει σε αυτή την εταιρική οντότητα, όπως και τα 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια που επένδυσαν τον Οκτώβριο του 2024 διάφοροι μεγάλοι επενδυτές. Όταν έλαβε τα 6,6 δις, η OpenAI δεσμεύτηκε πως μέσα σε δύο χρόνια θα αλλάξει τη φυσιογνωμία της και η θυγατρική κερδοσκοπική εταιρεία θα λάβει τη μορφή της Public Benefit Corporation (PBC), δηλαδή μίας κερδοσκοπικής εταιρείας με σκοπό τη βελτίωση της κοινωνίας. Η εταιρεία PBC θα «τρέχει» και θα ελέγχει όλες τις δραστηριότητες της OpenAI στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και η μητρική θα γίνει μέτοχος της PBC αλλά δεν θα παρεμβαίνει στη διοίκησή της, περιοριζόμενη σε δραστηριότητες φιλανθρωπικού χαρακτήρα.
Με την παρέμβασή του ο Musk ζήτησε το εξής: Τη διενέργεια ενός είδους ανοικτού διαγωνισμού με σκοπό τη διάθεση του ποσοστού της PBC, πιθανότατα αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, που θα έχει στην κατοχή της η μη κερδοσκοπική OpenAI, σε εξωτερικούς επενδυτές. Η νομική ομάδα του υποστηρίζει πως με αυτόν τον τρόπο θα αποτυπωθεί καλύτερα η αξία των μετοχών που κατέχει η μη κερδοσκοπική εταιρεία και δεν θα ζημιωθούν όσοι συμμετέχουν σε αυτήν από την απώλεια του ελέγχου του κερδοσκοπικού κομματιού της, καθώς με την τωρινή μορφή η OpenAI ελέγχει την κερδοσκοπική θυγατρική, ενώ με τη νέα μορφή δεν θα ελέγχει την PBC.
Σε μία τέτοια περίπτωση, είναι φανερό πως στο μετοχικό κεφάλαιο της PBC θα μπορεί να μπει ο οποιοσδήποτε επενδυτής, ακόμα και ο Musk, και κερδίζοντας τον διαγωνισμό/δημοπρασία να αποκτήσει σημαντικό μερίδιο της PBC και το δικαίωμα να ελέγξει τη διοίκησή της. Κατ’ επέκταση, αυτό θα σημάνει και την αποδυνάμωση του Sam Altman, ο οποίος αυτή τη στιγμή κρατά τα ηνία της επιχείρησης ανεξάρτητα από το ποσοστό της συμμετοχής του στη μητρική ή τη θυγατρική εταιρεία, αφού στηρίζεται από τους μετόχους που έχει επιλέξει ο ίδιος να χρηματοδοτήσουν την κερδοσκοπικού σκοπού θυγατρική.
Επίσης, η νομική ομάδα του Musk υποστηρίζει πως η μετατροπή της νομικής μορφής της OpenAI πρέπει να γίνει στην πολιτεία της Καλιφόρνια που είναι τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας και όχι σε αυτήν του Ντέλαγουερ που βρίσκεται η νομική της έδρα, καθώς η στάση των δικαστηρίων της μικρής πολιτείας στη διαμάχη κάποιων μετόχων της Tesla με τον Musk θεωρείται πως ήταν απόλυτα εχθρική απέναντι στον επιχειρηματία. Η νομική ομάδα του Musk προς τις δύο πολιτείες ισχυρίζεται και ότι «η OpenAI και η Microsoft από κοινού εκμεταλλεύονται τις δωρεές που έχει κάνει στην πρώτη ο Musk προκειμένου να δημιουργήσουν ένα κερδοσκοπικό μονοπώλιο το οποίο στοχεύει εναντίον της xAI (η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης του ιδρυτή της Tesla), και αυτό είναι απαράδεκτο».
Επίσης, τον Νοέμβριο ο μεγάλος επιχειρηματίας προσέφυγε στα δικαστήρια της Καλιφόρνια ζητώντας από αυτά να εκδώσουν προσωρινή διαταγή «παγώματος» του εταιρικού μετασχηματισμού της OpenAI. Το ενδιαφέρον εδώ είναι πως τη συγκεκριμένη προσφυή υποστήριξε και η Meta Platforms, η μητρική εταιρεία της Facebook.
Από τη μεριά του ο Altman έχει αποφύγει να εκδηλωθεί δημοσίως πάνω στο θέμα και αφήνει την OpenAI να κάνει τη σχετική δουλειά. Όπως διαβάζουμε στους FT, τον Δεκέμβριο είπε (η OpenAI) πως η δημιουργία της PBC θα δημιουργήσει μία από τις πιο καλά χρηματοδοτημένες μη κερδοσκοπικές εταιρείες στην ιστορία και πως θα πολλαπλασιάσει κατά πάρα πολλές φορές την αξία των δωρεών των αρχικών υποστηρικτών της.
Η δέσμευση για τη δημιουργία της PBC ήρθε, όπως είπαμε, τον Οκτώβριο όταν επενδυτές εισέφεραν περίπου 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια στο μετοχικό κεφάλαιο της κερδοσκοπικής θυγατρικής, αποτιμώντας τη στα περίπου 157 δισεκατομμύρια δολάρια και πιθανότατα έχει σχέση με την επιθυμία των επενδυτών να ξεκαθαρίσει όσο καλύτερα γίνεται η σχέση μεταξύ της μητρικής και της θυγατρικής. Απαντώντας στα ερωτήματα των FT, η OpenAI περιορίστηκε να δηλώσει πως: «Ο Elon καταφεύγει σε νομικό πόλεμο. Εμείς παραμένουμε αφοσιωμένοι στην αποστολή μας και το έργο μας».
Όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, τα υπουργεία δικαιοσύνης των δύο πολιτειών αρνήθηκαν να σχολιάσουν την υπόθεση όταν ερωτήθηκαν σχετικά από τους FT. Όπως όμως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Reuters της αμέσως επόμενης ημέρας (10 Ιανουαρίου), στο παιχνίδι μπήκαν ξαφνικά οι αντιμονοπωλιακές αρχές των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το διεθνές πρακτορείο, το Federal Trade Commission (FTC) και το ομοσπονδιακό υπουργείο δικαιοσύνης, παρενέβησαν την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου καταθέτοντας τις νομικές τους απόψεις σχετικά με κάποιους από
τους ισχυρισμούς του Musk στο δικαστήριο της Καλιφόρνια, ενόψει της σημερινής εκδίκασης της αίτησης προσωρινής διαταγής για το «πάγωμα» του εταιρικού μετασχηματισμού της OpenAI. Με την παρέμβασή τους, οι δύο υπηρεσίες στηρίζουν τον ισχυρισμό του επιχειρηματία πως η OpenAI και η Microsoft έδρασαν με τρόπο που βλάπτει τον ανταγωνισμό, χωρίς όμως να παίρνουν θέση πάνω στην υπόθεση. Ο Mark Toberoff, δικηγόρος του Musk, δήλωσε στο διεθνές πρακτορείο πως η συμμετοχή των δύο υπηρεσιών είναι μία ένδειξη του πόσο σοβαρά παίρνουν τη συμπεριφορά της OpenAI και της Microsoft. Ο Musk ισχυρίζεται πως η OpenAI παραβίασε την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία ζητώντας από όσους συμμετείχαν στη χρηματοδότησή της να μην επενδύσουν σε ανταγωνίστριές της στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και επειδή μέλη του Δ.Σ. της ήταν παράλληλα και μέλη του Δ.Σ. της Microsoft. Ο Musk ισχυρίζεται επίσης πως οι δύο εταιρείες στην ουσία οργάνωσαν μποϋκοτάζ των ανταγωνιστών τους.
Προφανώς, δεν έχουμε ιδέα για το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα στον ανοικτό δικαστικό πόλεμο μεταξύ Musk και Altman, έχουμε όμως μία μεγάλη περιέργεια για το τι τροπή μπορεί να πάρει η υπόθεση μετά την 20η Ιανουαρίου και την επίσημη ανάληψη της εξουσίας από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Δεν αποκλείεται την ίδια απορία να έχει και η πλευρά της OpenAI και του Altman, κάτι που μπορεί να εξηγεί τον δισταγμό τους να «απαντήσουν» σε όσα μαθαίνουμε τις τελευταίες μέρες σχετικά με τους σημαντικούς επιχειρηματίες που κάποτε είχαν ένα κοινό όραμα για την Τεχνητή Νοημοσύνη.
