Ο Χάρολντ Χαμ είναι ένας πρωτοπόρος της αμερικανικής πετρελαϊκής βιομηχανίας. Γεννημένος πριν από εβδομήντα έξι χρόνια στην Οκλαχόμα των ΗΠΑ, ασχολήθηκε από πολύ μικρός με την πετρελαϊκή βιομηχανία. Το 1967 έφτιαξε την πρώτη του εταιρεία, η οποία μετεξελίχθηκε στην Continental Resources (CLR NYSE) και μπήκε το 2007 στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Όπως οι περισσότεροι Αμερικανοί ανεξάρτητοι «πετρελαιάδες», έτσι και ο Χαμ δεν έχει διστάσει να προχωρήσει σε ριψοκίνδυνες επιχειρηματικές κινήσεις. Μία από αυτές, που τελικά τον δικαίωσε, ήταν η απόφασή του να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία εξόρυξης πετρελαίου από σχιστολιθικά πετρώματα με την μέθοδο fracking (hydraulic fracturing), κατά την οποία μεγάλες ποσότητες νερού διοχετεύονται μέσα σε υπόγειες κοιλότητες και ελευθερώνουν το πετρέλαιο που βρίσκεται μέσα τους.
Η μέθοδος αυτή έφερε επανάσταση στην αμερικανική αγορά πετρελαίου, αυξάνοντας κατά πολύ την παραγωγή πετρελαίου στην χώρα, η οποία έγινε η μεγαλύτερη παραγωγός στον κόσμο, ξεπερνώντας την Σαουδική Αραβία και την Ρωσία. Σαν πρωτοπόρος του fracking, ο Χαμ και η εταιρεία του ανταμείφθηκαν πλουσιοπάροχα και άντεξαν όλες τις μεγάλες και απότομες διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου, διακυμάνσεις που οδήγησαν πολλές άλλες επιχειρήσεις στην χρεωκοπία ή τις έστειλαν στην αγκαλιά μεγαλύτερων επιχειρήσεων.
Η Continental Resources, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας συμμετέχουν ο Χαμ και τα παιδιά του με συνολικό ποσοστό 83%, ανακοίνωσε πως ο μεγαλύτερος μέτοχός της προσφέρει 70 δολάρια ανά μετοχή στους υπόλοιπους μετόχους για να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της επιχείρησης και να την βγάλει από το χρηματιστήριο, δίνοντάς τους δηλαδή 4,30 δισεκατομμύρια δολάρια. Η τιμή αυτή ήταν κατά 9% ανώτερη της τιμής κλεισίματος της προηγούμενης ημέρας. Η αγορά αντέδρασε αρκετά θετικά στην ανακοίνωση των προθέσεων του Χαμ και της οικογένειάς του και η μετοχή ανέβηκε αρκετά, ξεπερνώντας τα 70 δολάρια, και φθάνοντας μέχρι και τα 75,49.
Η άνοδος πέρα από την τιμή της προσφοράς οφείλεται σε εκτιμήσεις πολλών επενδυτών πως η τιμή είναι χαμηλή και πως υπάρχει περίπτωση να εμφανιστεί και άλλος αγοραστής που θα προσφέρει ακόμα υψηλότερη τιμή ανά μετοχή για να αγοράσει αυτός την εταιρεία, αφήνοντας την οικογένεια Χαμ εκτός Continental. Το σενάριο αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί, ειδικά αν η τιμή του πετρελαίου παραμείνει για καιρό ακόμα στην περιοχή των 110 - 120 δολαρίων/βαρέλι ή ανεβεί ακόμα περισσότερο. Πρέπει όμως να επισημάνουμε πως από την Τρίτη μέχρι και την Παρασκευή (τη Δευτέρα η αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά δεν λειτούργησε), ο ενθουσιασμός υποχώρησε, καθώς ολόκληρος ο χρηματιστηριακός κλάδος της ενέργειας και των πετρελαϊκών εταιρειών σημείωσε σημαντική υποχώρηση. Έτσι, την Παρασκευή η μετοχή της Continental Resources έκλεισε στα 65,83 δολάρια αρκετά κάτω από την προσφορά του Χαμ προς τους υπόλοιπους μετόχους.
Όμως, αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο δεν είναι το αν θα εμφανιστεί άλλος αγοραστής που να ανταγωνιστεί την οικογένεια Χαμ, αλλά τα κίνητρα για αυτή την κίνηση του πολύπειρου επιχειρηματία, όπως τουλάχιστον τα παρουσίασε ο ίδιος. Σύμφωνα με τον Χαμ, η περαιτέρω παρουσία της εταιρείας του στο Χρηματιστήριο δεν της προσφέρει κάποιο σημαντικό όφελος. Συγκεκριμένα, θύμισε στους επενδυτές αυτό που έχει πει πολλές φορές, πως δηλαδή η εταιρεία θα παραμένει στο χρηματιστήριο όσο η αγορά της δίνει την αξία που πρέπει και όσο οι επιχειρηματικές ευκαιρίες δεν περιορίζονται από την παραμονή της.
Συνέχισε λέγοντας πως αυτή την στιγμή η παρουσία της σε μία δημόσια αγορά όπως είναι το χρηματιστήριο περιορίζει την ελευθερία κινήσεων της επιχείρησης και κατά συνέπεια αυτό που συμφέρει περισσότερο είναι η επιστροφή της στον εκτός χρηματιστηρίου χώρο, να φύγει δηλαδή από τα public markets και να πάει στα private markets. Τι εννοεί όμως ο Χαμ όταν αναφέρεται σε περιορισμό της ελευθερίας κινήσεων; Με βάση αυτά που είπε και τα σχόλια δημοσιογράφων και χρηματιστηριακών αναλυτών, είμαστε βέβαιοι πως ο Χαμ πιστεύει πως αν η Continental Resources βγει από το χρηματιστήριο θα μπορέσει να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου για να εκμεταλλευθεί τις υψηλές τιμές της εποχής.
Όπως έχει γίνει ξεκάθαρο την τελευταία διετία, οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές δεν επιθυμούν τις μεγάλες επενδύσεις για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου. Προτιμούν να βλέπουν τις εταιρείες των οποίων είναι μέτοχοι να εισπράττουν τις αυξημένες ταμειακές ροές και να αυξάνουν τα μερίσματα που διανέμουν, παρά να επενδύσουν μέρος των εσόδων τους για αύξηση των δραστηριοτήτων, πράγμα που μπορεί να φέρει μεγαλύτερες αποδόσεις αλλά είναι και σχετικά επικίνδυνο. Οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές είναι σχεδόν οι ίδιοι σε κάθε εισηγμένη εταιρεία που έχει σχέση με το πετρέλαιο και την ενέργεια, καθώς πολλοί από αυτούς, κυρίως όσοι ακολουθούν το μοντέλο της παθητικής διαχείρισης, στην ουσία ακολουθούν την σύνθεση διάφορων δεικτών.
Εκτός από το ζήτημα της πίεσης των θεσμικών επενδυτών για την ανάληψη μειωμένων επιχειρηματικών κινδύνων, ένα άλλο ζήτημα που σίγουρα δυσκολεύει τις προσπάθειες μίας εισηγμένης εταιρείας σαν την Continental Resources είναι η απαίτηση αυτών των επενδυτών, αλλά σύντομα και των εποπτικών αρχών, για αυστηρή προσαρμογή στα προβλεπόμενα από την επενδυτική φιλοσοφία E.S.G. (σεβασμός στο περιβάλλον, κοινωνική υπευθυνότητα και σωστή εταιρική διακυβέρνηση). Εφ’ όσον ο Χαμ και η οικογένειά του όντως θέλουν να αντλήσουν σημαντικά περισσότερο πετρέλαιο, και όχι απλά να πάρουν την υπόλοιπη εταιρεία σε φθηνή τιμή, η αιτιολόγηση της κίνησής τους είναι αρκετά λογική.
Αυτή την στιγμή, η παρουσία στην χρηματιστηριακή αγορά αποτελεί τροχοπέδη για μία επιχείρηση που θέλει να αυξήσει την παραγωγή της και η απόσυρσή της είναι μία πολύ λογική κίνηση για την οικογένεια Χαμ την στιγμή που ήδη κατέχει το 83% της εταιρείας. Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίμηση: σε σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg είδαμε πως από την αρχή του χρόνου μέχρι τώρα ο αριθμός των ενεργών γεωτρήσεων των πετρελαϊκών εταιρειών που είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο έχει ανεβεί κατά περίπου 27%, ενώ σε αυτές που είναι εκτός χρηματιστηρίου η αύξηση είναι 68%.
Φαίνεται λοιπόν πως η κίνηση που προσπαθεί να κάνει η οικογένεια Χαμ είναι μονόδρομος, εφόσον θέλουν να αυξήσουν την παραγωγή της Continental Resources. Με βάση το επιχειρηματικό παρελθόν του Χάρολντ Χαμ, υποθέτουμε πως αυτό είναι όντως το πραγματικό κίνητρο του. Είναι ένθερμος θιασώτης της θεωρίας που υποστηρίζει και ο πρώην πρόεδρος Τραμπ για την αναγκαιότητα της ενεργειακής ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, η οποία συνεπάγεται την συνεχή αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου και έχει καταφερθεί κατ’ επανάληψη εναντίον του ΟΠΕΚ και της Σαουδικής Αραβίας που αυτή την στιγμή «αλωνίζουν» στην διεθνή πετρελαϊκή αγορά και απολαμβάνουν τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Τι πιο φυσιολογικό για έναν τέτοιο άνθρωπο από το να θέλει να αυξήσει την παραγωγή της εταιρείας του;
Είναι πρόωρο να επιχειρήσουμε να προβλέψουμε το αν η προσφορά του Χαμ προς τους υπόλοιπους μετόχους θα γίνει δεκτή, αν θα αποφασίσει να ανεβάσει την τιμή της προσφοράς ή αν θα εμφανιστεί κάποιος άλλος μνηστήρας. Αν συνεχιστεί η χρηματιστηριακή ταλαιπωρία και το πετρέλαιο δεν κάνει νέο άλμα, το πιθανότερο είναι να πετύχει με την τωρινή τιμή των 70 δολαρίων ανά μετοχή. Το ενδιαφέρον για μας είναι τι θα γίνει στην περίπτωση που η Continental Resources βγει τελικά από το χρηματιστήριο. Αν αυξήσει την παραγωγή, αν αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για άλλες τέτοιες εταιρείες.
Από τη δική μας σκοπιά, θα προτιμούσαμε να δούμε το εγχείρημα να πετυχαίνει και την παραγωγή να αυξάνεται, ελπίζοντας πως αυτό θα οδηγήσει τελικά και σε ουσιαστική πτώση των τιμών του πετρελαίου. Αν γίνει αυτό βέβαια, τα κέρδη της - ιδιωτικής πλέον - Continental Resources μάλλον θα μειωθούν. Για να είμαστε ειλικρινείς, αυτό δεν θα μας πειράξει και πολύ. Ίσως στενοχωρήσει την Σαουδική Αραβία και τις άλλες χώρες που πλουτίζουν στην πλάτη μας. Το τελευταίο ενδεχόμενο σίγουρα δεν θα μας πειράξει καθόλου, για μην πούμε πως θα μας κάνει αρκετά χαρούμενους!
