Μία από τις πιο εντυπωσιακές ανατροπές που προκάλεσε η πανδημία αλλά και η εναλλαγή των γενεών σημειώθηκε στα χρηματιστήρια και χωρίς αμφιβολία σχετίζεται με το τσουνάμι μικροεπενδυτών -ακόμη και με την ηλικιακή της σημασία- που κατέκλυσε τη Wall Street, τροφοδοτώντας το ράλι έως τα νέα ιστορικά υψηλά. Είναι από εκείνες τις ανατροπές που κάποιες φορές οδηγούν σε μεγάλες και μόνιμες αλλαγές στον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι των αγορών όμως άλλες φορές τελειώνουν με… δάκρυα και πόνο για τους «μικρούς».
Οι νεαροί σε ηλικία traders γεννημένοι… με το κινητό στο χέρι εκπαιδεύτηκαν πολύ γρήγορα να χρησιμοποιούν ψηφιακές εφαρμογές και πλατφόρμες όπως η Robinhood, η TD Ameritrade, η eToro και η Moomoo, μαθαίνοντας τα μυστικά του χρηματιστηρίου από μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Tik Tok. Έτσι, στις καλές ημέρες των αγορών, με τους παχυλούς τζίρους-ρεκόρ, το ποσοστό των μικροεπενδυτών φτάνει να ξεπερνά ακόμα και το 25% της συναλλακτικής δραστηριότητας, όταν το 2019 μετά βίας πλησίαζε στο 10%.
Πολλοί από αυτούς τους μικροεπενδυτές είναι πολύ νέοι και αντιλαμβάνονται τα χρηματιστήρια σαν videogame. Για παράδειγμα, ο ηλικιακός μέσος όρος των χρηστών της ιδιαίτερα δημοφιλούς πλατφόρμας Robinhood είναι τα 31 έτη, ενώ δεν λείπουν οι 20άρηδες ή ακόμα και οι 16άρηδες. Μερικές δεκαετίες πριν οι νέοι αυτών των ηλικιών ξόδευαν το χαρτζιλίκι στο pac man. Σήμερα, μαθητές, φοιτητές και άλλοι… απλοί άνθρωποι που έγιναν καθημερινοί traders έχοντας παρασυρθεί από τη μόδα της εποχής. Είτε γιατί θέλησαν να επενδύσουν τις επιταγές που μοίρασε ο Ντόναλντ Τραμπ, είτε γιατί κλεισμένοι στο σπίτι βρήκαν μία ενδιαφέρουσα ασχολία στις ψηφιακές πλατφόρμες που αφενός δεν χρεώνουν προμήθειες και αφετέρου κάνουν το trading να μοιάζει κυριολεκτικά με παιχνίδι. Κι εκεί αρχίζουν τα προβλήματα.
Χαρακτηριστική είναι η διαφήμιση της e-Toro, στην οποία πρωταγωνιστεί ο Αλεκ Μπάλντουιν. Ο ηθοποιός καλεί όσους παρακολουθούν να μη δώσουν σημασία στη διαφήμιση όπως έκαναν και με τις μετοχές των Apple, Google κλπ, και τώρα το έχουν μετανιώσει, ενώ δείχνει πόσο εύκολο είναι να επενδύσει κανείς από το κινητό του, χωρίς προμήθειες, με ένα κλικ, έχοντας μάλιστα τη δυνατότητα να αντιγράψει άλλους επενδυτές.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Princeton, Μπέρτον Μάλκιελ, προειδοποιεί ότι οι μικροεπενδυτές παραπλανούνται από τα εύκολα κέρδη του day trading. Οι «day traders» δεν είναι σοβαροί επενδυτές, σημειώνει.
Αν και η δύναμή τους δεν θεωρείται ακόμα ικανή να μετακινεί τις τεκτονικές πλάκες του συστήματος, στην περίπτωση που τα… μικρά ψάρια λειτουργήσουν ως κοπάδι μπορούν να δώσουν την τάση. Σύμφωνα με πρόσφατη ακαδημαϊκή μελέτη (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3715077) για τη συμπεριφορά των χρηστών της Robinhood, η οποία εξετάσει την περίοδο 2 Μαΐου 2018 έως 13 Αυγούστου 2020, έχουν καταγραφεί ορισμένα γεγονότα ακραίας συμπεριφοράς κοπαδιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι κορυφαίες σε απόδοση μετοχές που αγοράζονται μέσω της Robinhood εμφανίζουν αντιστροφή της απόδοσης έως και 9% τον αμέσως επόμενο μήνα. Το συμπέρασμα είναι ότι οι μεγάλες αυξήσεις στον αριθμό των χρηστών της Robinhood συνοδεύονται από αρνητικές αποδόσεις.
Οι επενδυτές αυτοί δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τα hedge funds, πόσω μάλλον με τους θεσμικούς. Επηρεάζονται πιο εύκολα από τις εξελίξεις, τις καθημερινές ειδήσεις και το κλίμα που επικρατεί στις αγορές. Επηρεάζονται πολλές φορές από τις διαφημίσεις ή τις επενδύσεις που κάνουν διάσημοι traders και με την ίδια ευκολία που μπορούν να επηρεαστούν στην άνοδο, επηρεάζονται και στην πτώση.
Κάπως έτσι επηρεάστηκε και ο 20χρονος Αλεξάντερ Κερνς, ο οποίος αυτοκτόνησε τον περασμένο Ιούνιο γιατί νόμιζε ότι ο λογαριασμός του στην πλατφόρμα Robinhood ήταν μείον κατά 730.000 δολάρια. «Πως γίνεται ένας 20χρονος χωρίς εισόδημα να μπορεί να απολαμβάνει μόχλευση 1 εκατ. δολαρίων;» ήταν το μήνυμα που άφησε ο νεαρός πριν δώσει τέλος στη ζωή του. Η θλιβερή ιστορία του Κερνς είχε αποτέλεσμα να ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για την επόμενη ημέρα των αγορών και το πώς λειτουργούν οι ψηφιακές πλατφόρμες.
Λέγεται πως 3 στους 4 μικροεπενδυτές που παθιάζονται τόσο με τις αγορές με αποτέλεσμα να επιλέγουν πιο σύνθετες επενδύσεις όπως τα CFDs, χάνουν τα χρήματά τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι στα αποτελέσματα γ’ τριμήνου του Nasdaq καταγράφηκε ρεκόρ όγκου συναλλαγών σε αμερικανικά options, καθώς διενεργήθηκαν συναλλαγές 660 εκατομμυρίων συμβολαίων. Πρόκειται για εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 52% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Σύμφωνα με τους ειδικούς αυτό μας δείχνει ότι οι μικροεπενδυτές όχι μόνο εισήλθαν στις αγορές αλλά άρχισαν να εξοικειώνονται και με πιο σύνθετα επενδυτικά προϊόντα από τις μετοχές, όπως είναι τα παράγωγα.
