Τον Μάρτιο του 2022, το χρηματιστήριο μετάλλων του Λονδίνου πέρασε μία πολύ μεγάλη δοκιμασία εξαιτίας της τεράστιας αύξησης της τιμής του νικελίου. Όπως είχαμε δει τότε (Η εκτόξευση του νικελίου, ο big long και ο big short | Liberal.gr), μία μάχη ανάμεσα σε μεγάλους παγκόσμιους παίκτες της αγοράς είχε ως παράπλευρη συνέπεια την εκτόξευση των τιμών του νικελίου από τις 20.000 δολάρια/τόνο προς τις 100.000 και μία αναστάτωση άνευ προηγουμένου.
Κάτι που θυμόμαστε πολύ καθαρά από εκείνο το επεισόδιο ήταν η πεποίθηση του Κινέζου επιχειρηματία που είχε πουλήσει μεγάλες ποσότητες νικελίου, πως η αναμενόμενη – τότε – σημαντική αύξηση της παραγωγής των ορυχείων της Ινδονησίας θα είχε πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην τιμή του μετάλλου (Η επόμενη μέρα για το νικέλιο θα είναι μακριά από την Ρωσία | Liberal.gr).
Διαβάζοντας τα ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου αντιλαμβανόμαστε πως ο Xian Guanda μάλλον είχε δίκιο. Το νικέλιο έχει υποχωρήσει προς τα 16.000 δολάρια/τόνο και βρίσκεται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδά του από το 2021. Βασικός υπεύθυνος για την πτώση της τιμής του μετάλλου που μπορεί να χρησιμοποιείται κατά 64% από την παγκόσμια χαλυβουργία αλλά το 17% κατευθύνεται προς τη βιομηχανία μπαταριών, είναι η σημαντική αύξηση της παραγωγής των ινδονησιακών ορυχείων.
Η αύξηση αυτή, όπως ανέμενε ο Xian Guanda, έχει φέρει το μερίδιο της Ινδονησίας στην παγκόσμια παραγωγή σε ποσοστό άνω του 50%, πράγμα που εξηγεί από μόνο του την πορεία της τιμής του μετάλλου. Ο συνδυασμός της με τους σχετικά χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας και με τη μείωση του ρυθμού αύξησης της ζήτησης από την βιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων έχει προκαλέσει πολύ μεγάλα προβλήματα στους παραγωγούς νικελίου εκτός Ινδονησίας. Δύο πρόσφατα ρεπορτάζ του Bloomberg είναι εξαιρετικά διαφωτιστικά.
Το πρώτο, από τις 22 Ιανουαρίου, αναφέρεται στην προσωρινή παύση της λειτουργίας ορυχείων στην Αυστραλία. Η Wyloo Metals Pty, η οποία ελέγχεται από τον δισεκατομμυριούχο Andrew Forrest, ανακοίνωσε την προσωρινή παύση λειτουργίας των ορυχείων νικελίου στη Δυτική Αυστραλία από την 31η του προσεχούς Μαΐου. Αυτό που έχει πολύ ενδιαφέρον είναι πως η Wyloo αγόρασε αυτά τα ορυχεία μόλις πριν έξι μήνες.
Με τη σειρά της, η μεγαλύτερη μη κρατική εξορυκτική εταιρεία στον κόσμο, η BHP (BHP LONDON, NYSE) ανακοίνωσε την μερική αναστολή λειτουργίας ενός εργοστασίου επεξεργασίας νικελίου, πιθανότατα γιατί προμηθεύεται νικέλιο από τα ορυχεία της Wyloo.
Αξίζει να αναφέρουμε πως η BHP είχε ήδη ενημερώσει τους μετόχους της λίγες ημέρες πριν για την πρόθεσή της να προβεί σε αναπροσαρμογή (προς τα κάτω) της αξίας των αποθεμάτων νικελίου που έχει στην κατοχή της. Πάλι στην Αυστραλία, νωρίτερα μέσα στον Ιανουάριο, είχαμε την ανακοίνωση της καναδικής First Quantum Minerals (FM TORONTO) για την αναστολή εξόρυξης νικελίου και κοβαλτίου από τα αυστραλιανά ορυχεία της.
Προχθές Δευτέρα είχαμε παρόμοιες ειδήσεις από τη Νέα Καληδονία, ένα πολύ μεγάλο νησί υπό γαλλικό έλεγχο που βρίσκεται πολύ κοντά στην Ινδονησία και όχι μακριά από την Αυστραλία. Η μεγάλη διεθνής εταιρεία εξόρυξης και εμπορίας μετάλλων Glencore (GLEN LONDON) ανακοίνωσε την απόφασή της να πουλήσει το μερίδιό της σε ορυχείο νικελίου στο νησί, όπως και στο παρακείμενο εργοστάσιο επεξεργασίας του μετάλλου.
Η ανακοίνωση ανέφερε επίσης πως οι εγκαταστάσεις ετοιμάζονται για τη διακοπή της λειτουργίας τους για όσο διάστημα θα αναζητείται αγοραστής για το 49% της Koniambo Nickel SAS, στην οποία η Glencore είναι μέτοχος κατά 49%. Η διοίκηση της Glencore δήλωσε μάλιστα πως ακόμα και αν υλοποιηθεί η πρόταση της Γαλλικής κυβέρνησης για επιδότηση του ενεργειακού κόστους του κλάδου εξόρυξης και επεξεργασίας νικελίου στη Νέα Καληδονία, η επιχείρηση θα παραμείνει ζημιογόνος.
Η κυβέρνηση της Γαλλίας έχει προτείνει την ενίσχυση του κλάδου με περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, καθώς προσπαθεί να τον κρατήσει ζωντανό. Η γαλλική πλευρά ετοιμάζεται και για την ενίσχυση άλλων δύο εταιρειών του κλάδου που δραστηριοποιούνται στο νησί. Της Prony Resource Nouvelle - Caledonie, στην οποία συμμετέχει η μεγάλη εταιρεία εμπορίας μετάλλων και πρώτων υλών Trafigura και της Societe Le Nickel, η οποία ελέγχεται από τη γαλλική επιχείρηση Eramet SA.
Οι ειδικοί που μίλησαν στο Bloomberg, όπως και οι αναλυτές των επενδυτικών τραπεζών, εκτιμούν πως η ανάκαμψη της τιμής του μετάλλου θα αργήσει, καθώς η παρουσία της Ινδονησίας είναι αυτή τη στιγμή καταλυτική για την πορεία του νικελίου. Το κόστος εξόρυξης για τους Ινδονήσιους παραγωγούς, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις συνεργάζονται με κινεζικές επιχειρήσεις, είναι πολύ πιο χαμηλό από τους υπόλοιπους ανά τον κόσμο.
Το πολύ χαμηλό εργατικό κόστος, το φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα, η αφθονία των πρώτων υλών και το γεγονός πως τα ορυχεία και τα εργοστάσια επεξεργασίας έχουν τεθεί πρόσφατα σε λειτουργία και θεωρούνται εξαιρετικά αποδοτικά, έχουν ήδη κάνει τη χώρα ένα παγκόσμιο κόμβο στον τομέα του νικελίου. Σύμφωνα με το BloombergNEF, ο ινδονησιακός τομέας νικελίου είναι πολύ ευέλικτος και μπορεί να απορροφήσει αρκετά εύκολα τους κραδασμούς από τις χαμηλότερες τιμές του νικελίου, τουλάχιστον κοντά στα τωρινά επίπεδα.
Οι περιπέτειες των ορυχείων νικελίου φέρνουν στο νου μας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες στον τομέα του λιθίου, όπου η πτώση των τιμών μέσα στο 2023 ήταν πάνω από 80%. Παρόμοια είναι η κατάσταση και στον τομέα του κοβαλτίου, ενός μετάλλου που είναι πολύ απαραίτητο για την κατασκευή μπαταριών, όπως το λίθιο και το νικέλιο.
Φέρνουν στο νου μας και την «αγωνία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το πώς θα καταφέρει να εξασφαλίσει την επάρκεια των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για τη στροφή προς την ηλεκτροκίνηση. Είναι γνωστές οι προσπάθειες της Ε.Ε. να συνάψει συμφωνίες προμήθειας με παραγωγούς από χώρες που είναι φιλικές προς αυτήν και αξιόπιστες, αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται να έχουν στεφθεί από μεγάλη επιτυχία.
Είναι άραγε δυνατόν να εκμεταλλευθεί προς όφελός της την τωρινή κατάσταση με τη σημαντική πτώση των τιμών αυτών των κρίσιμων μετάλλων. Ή μήπως η κατάσταση θα γίνει χειρότερη, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξουμε σε μία ακόμα μεγαλύτερη κυριαρχία της Κίνας στις σχετικές εφοδιαστικές αλυσίδες καθώς τα ορυχεία και τα εργοστάσια επεξεργασίας θα κλείνουν έξω από αυτήν και τις φιλικές της χώρες;
Στην περίπτωση του νικελίου αυτό δεν είναι καθόλου απίθανο όσο μεγαλώνει η παρουσία της Ινδονησίας, αφού η κινεζική παρουσία είναι ήδη πολύ ισχυρή και στον τομέα της εξόρυξης και στον τομέα της επεξεργασίας του μέσα στη χώρα. Μπορεί άραγε η Ε.Ε. να βοηθήσει επιχειρήσεις από τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε κοιτάσματα αυτών των μετάλλων τώρα που οι τιμές έχουν πέσει και οι εξαγορές θα είναι μάλλον πιο εύκολες; Δύσκολη η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, καθώς γνωρίζουμε την αδυναμία των αρχών της Ένωσης να κινηθούν αποφασιστικά σε τέτοια ζητήματα.
Από την άλλη μεριά βέβαια, η κατάρρευση των τιμών στην οποία αναφερόμαστε ίσως να είναι μία ένδειξη πως ο φόβος και η αγωνία για την επάρκεια αυτών των υλικών ίσως ήταν τελικά υπερβολικός. Ίσως είναι και μία απόδειξη πως οι αγορές βρίσκουν σχεδόν πάντα τη λύση αν λειτουργήσουν οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης.
Μπορεί να είναι και μία ένδειξη πως αυτά τα προβλήματα λύνονται και από την εξέλιξη της τεχνολογίας, καθώς το Bloomberg επισημαίνει την πρόοδο που επιτυγχάνεται στον τομέα των μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, για την κατασκευή των οποίων απαιτούνται όλο και μικρότερες ποσότητες αυτών των πολύτιμων ορυκτών και μετάλλων, κάτι που ίσως σημαίνει πως οι προ διετίας εκτιμήσεις για το ύψος της μελλοντικής ζήτησης ήταν υπερβολικές.
Οι απαντήσεις σε όλες αυτές τις απορίες θα έρθουν με το πέρασμα του χρόνου. Αυτό που κρατάμε εμείς είναι πως αυτή την στιγμή το κόστος αρκετών πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για τη βιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων έχει υποχωρήσει αρκετά από τα δυσθεώρητα ύψη του 2022. Ελπίζουμε η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι επιχειρήσεις των χωρών μελών της να ωφεληθούν από αυτή την εξέλιξη, ειδικά αυτή την περίοδο που ετοιμαζόμαστε να υποδεχθούμε τη θάλασσα των φθηνών κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων.
