Οι σιίτες Χούθι, σκέλος του «άξονα της αντίστασης» των Αγιατολάχ και βασικοί πρωταγωνιστές του εμφυλίου της Υεμένης, κάθε άλλο παρά περιφερειακό πρόβλημα αποδεικνύονται.
Το Ιράν έχει επενδύσει στους Χούθι με έναν στόχο: να ελέγξει δύο εκ των πιο σημαντικών οδών της ναυσιπλοΐας για την παγκόσμια οικονομία, τα Στενά του Ορμούζ και τα Στενά Μπαμπ ελ Μαντέμπ, που οδηγούν από τον Ινδικό Ωκεανό στην Ερυθρά Θάλασσα και από εκεί βόρεια στη Μεσόγειο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, από την οποία διέρχονται 20.000 περίπου πλοία κάθε χρόνο.
Κατά τον πολυετή εμφύλιο στην Υεμένη, η ναυσιπλοΐα στα Στενά κατά καιρούς απειλήθηκε συστηματικά. Ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας ανανέωσε αυτή την απειλή,
Οι αντάρτες Χούθι έχουν εξαπολύσει εβδομάδες τώρα, σειρά επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους εναντίον πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, ως απάντηση στους ισραηλινούς βομβαρδισμούς της Λωρίδας της Γάζας.
Τη Δευτέρα, ανέλαβαν την ευθύνη για δύο εκ των τελευταίων επιθέσεων, την επίθεση σε δύο πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, μεταξύ των οποίων το νορβηγικό M/T Swan Atlantic.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να αντιδράσουν έναντι των προκλήσεων που πηγάζουν από την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, ανακοινώνοντας μια νέα συμμαχία για την προστασία της ναυσιπλοΐας, με το όνομα Prosperity Guardian -Φύλακας Ευημερίας- στην οποία συμμετέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Μπαχρέιν, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, οι Σεϋχέλλες και η Ισπανία. (σ.σ:Σημειωτέον ότι το Ισραήλ δεν συγκαταλέγεται στα κράτη που αναφέρθηκαν από τον επικεφαλή του Πενταγώνου όταν ανακοίνωσε τη συμμαχία στην Ερυθρά Θάλασσα).
Το σκεπτικό της συμμαχίας προφανώς είναι ότι αν η Δύση δεν αντιδράσει, ελλοχεύει ο κίνδυνος κλιμάκωσης που δεν θα αφορά μόνο τη διεθνή ναυσιπλοΐα, αλλά μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για μια περιφερειακή σύγκρουση.
Παρά το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν τη συμμαχία στην Ερυθρά Θάλασσα, οι Χούθι δήλωσαν πως δεν έχουν καμιά πρόθεση να σταματήσουν τις επιθέσεις τους και θα βάζουν πλέον στο στόχαστρο οποιοδήποτε εμπορικό πλοίο έχει σχέση με το Ισραήλ και διέρχεται από τα ανοικτά της χώρας.
Μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού Υπουργού Άμυνας, Λόιντ Όστιν, για τη δημιουργία του συνασπισμού των δέκα χωρών προκειμένου να μπει τέλος στις επιθέσεις εναντίον των πλοίων που διαπλέουν την Ερυθρά Θάλασσα, η απάντηση μέσω της πλατφόρμας X ενός εκ των αξιωματούχων των ανταρτών, του Μοχάμεντ Αλ-Μπουχάιτι, ήταν η εξής: «Ακόμα κι αν η Αμερική καταφέρει να κινητοποιήσει τον κόσμο ολόκληρο, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις μας δεν θα σταματήσουν (...) όποιες κι αν είναι οι θυσίες που αυτό θα μας κοστίσει».
Πόσο διαφορετικό κλίμα από το 2019, όταν η Ουάσιγκτον ανακοίνωνε τη σύμπηξη ναυτικού συνασπισμού για την προστασία της ναυσιπλοΐας στα ύδατα του Κόλπου, έπειτα από σειρά επιθέσεων που οι ΗΠΑ απέδωσαν στο Ιράν, το οποίο όμως αποποιήθηκε τότε κάθε ευθύνη.
Όπως και να έχει, δηλώσεις τέτοιου τύπου δεν προμηνύουν καλές εξελίξεις.
Θα έχει ενδιαφέρον τις επόμενες ημέρες να δούμε πώς θα τοποθετηθούν η Σαουδική Αραβία, η οποία είχε κάνει πρόοδο για μια συμφωνία ειρήνης με την Υεμένη, αλλά και η Κίνα καθώς οι εξελίξεις δεν αφορούν απλά το εξωτερικό της εμπόριο, αλλά και τη μοναδική στρατιωτική της βάση εκτός συνόρων, στο Τζιμπουτί στα στενά του Μπαμπ ελ Μαντέμπ.
Ο αντίκτυπος στο εμπόριο, στον πληθωρισμό και στα επιτόκια
Η μια μετά την άλλη, οι μεγαλύτερες εταιρείες διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο έχουν ανακοινώσει τις τελευταίες ημέρες ότι θα αναστείλουν προσωρινά τα δρομολόγια των πλοίων τους μέσω του συγκεκριμένου θαλάσσιου διαδρόμου, ως απόρροια του κύματος επιθέσεων.
Αρκετοί ιδιοκτήτες δεξαμενοπλοίων δήλωσαν επίσης ότι επέμειναν σε ρήτρες που τους δίνουν το δικαίωμα να αποφύγουν την περιοχή.
Έτσι ο βρετανικός κολοσσός των υδρογονανθράκων BP και ο γίγαντας των θαλάσσιων μεταφορών Evergreen της Ταϊβάν έκαναν γνωστό αυτή την εβδομάδα πως αναστέλλουν κάθε δρομολόγιο μέσω Ερυθράς Θάλασσας, ενώ την ίδια ανακοίνωση είχαν κάνει στα τέλη της περασμένης εβδομάδας η δανέζικη Maersk, η γερμανική Hapag-Lloyd, η γαλλική CMA CGM και η MSC Mediterranean Shipping Co, η μεγαλύτερη στον κόσμο εταιρία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Η συγκεκριμένη διαδρομή όμως είναι η μόνη εναλλακτική του περίπλου της Αφρικής, επιτρέποντας στο εμπόριο Ανατολής-Δύσης να χρησιμοποιεί τη διώρυγα του Σουέζ προκειμένου να αποφύγει επιπλέον χρόνο και έξοδα.
Η αποφυγή της Ερυθράς Θάλασσας λοιπόν σημαίνει ότι τα πλοία δεν θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη Διώρυγα του Σουέζ της Αιγύπτου και ως εκ τούτου θα αναγκάζονται να διανύσουν μια πολύ μεγαλύτερη διαδρομή, γύρω από την Αφρική.
Το γεγονός αυτό θα επιμηκύνει τα ταξίδια κατά 3000-3500 ναυτικά μίλια περίπου. Για παράδειγμα, για τη σύνδεση Ρότερνταμ και Σιγκαπούρης, η παράκαμψη αυτή επιμηκύνει το ταξίδι κατά 40%, από τα περίπου 8.400 ναυτικά μίλια στα 11.720 μίλια σύμφωνα με την S&P Global. Αυτό με τη σειρά του συνεπάγεται επιπλέον 1000 τόνους καυσίμου και χρονική καθυστέρηση από 9 εως 12 ημέρες.
Τα νούμερα αυτά για το 12% περίπου του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου και για το 9% του εμπορίου πετρελαίου που «χάνουν» τη συντομότερη ναυτιλιακή διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Ασίας «πονάνε», καθώς μεταφράζονται σε σοβαρές καθυστερήσεις στις παραδόσεις των φορτίων, αυξημένο κόστος καυσίμων, ενώ εντείνει τη ζήτηση διαθέσιμων πλοίων.
Ο αντίκτυπος στο παγκόσμιο εμπόριο θα εξαρτηθεί από το χρονικό διάστημα που θα διαρκέσει η κρίση, αν και τα ασφάλιστρα και η επιμήκυνση των δρομολογίων θα έχουν άμεσες επιβαρύνσεις.
Για παράδειγμα, η τιμή ενός πλοίου Suezmax για τη μεταφορά αργού από τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 25% μέσα σε μια εβδομάδα.
Αν η ένταση όμως στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας δεν αποκλιμακωθεί άμεσα και σηματοδοτήσει μια νέα περίοδο διαταραχής του διεθνούς εμπορίου εφάμιλλη της πανδημίας Covid 19, τότε οι οικονομικές επιπτώσεις δεν θα αργήσουν να φανούν και στους καταναλωτές.
Προς το παρόν, οι τιμές του Brent εμφάνισαν χθες άνοδο εως τα 79,70 δολάρια/βαρέλι. Παρά το γεγονός ότι δημιουργούνται προβλήματα για το αργό πετρέλαιο και τα καύσιμα από τον Κόλπο που κατευθύνονται δυτικά για τη Μεσόγειο μέσω της διώρυγας του Σουέζ ή του κοντινού αγωγού SUMED, καθώς και για τα εμπορεύματα που κατευθύνονται ανατολικά για την Ασία, περιλαμβανομένου του ρωσικού πετρελαίου, οι αγορές διατηρούν την ψυχραμία τους ποντάροντας στην σύντομη αποκλιμάκωση της κατάστασης.
Ενδεικτική όσον αφορά το γεγονός ότι οι περισσότεροι αναλυτές ποντάρουν στο καλό σενάριο, είναι η εκτίμηση της Goldman Sachs ότι η διακοπή των ενεργειακών ροών στην Ερυθρά Θάλασσα είναι απίθανο να έχει μεγάλες επιπτώσεις στις τιμές του αργού και του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), καθώς τα πλοία μπορούν να αλλάξουν κατεύθυνση.
«Εκτιμούμε ότι μια υποθετική παρατεταμένη ανακατεύθυνση και των 7 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως των ακαθάριστων (προς Βορρά και Νότο) ροών πετρελαίου θα αύξανε τις τιμές του αργού spot σε σχέση με τις τιμές των μακροπρόθεσμων τιμών κατά 3 με 4 δολάρια ανά βαρέλι», ανέφερε για την ακρίβεια η επενδυτική τράπεζα.
Κατά την άποψη μας, ο μεγαλύτερος παράγοντας που αυτή τη στιγμή διατηρεί μια σχετική ψυχραιμία στην αγορά του πετρελαίου είναι η ασθενής ζήτηση από τη Βόρεια Ασία. (σ.σ: Είναι ενδεικτικό ότι οι δείκτες του αργού πετρελαίου της Μέσης Ανατολής στο Ντουμπάι και το Ομάν εμβάθυναν τις εκπτώσεις στα swaps του Ντουμπάι αυτή την εβδομάδα στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2020 εν μέσω περιορισμένου εμπορίου, ρευστότητας και ασθενούς ζήτησης).
Δεν είναι όμως μόνο το κόστος του πετρελαίου με το οποίο θα πρέπει να έρθουν αντιμέτωποι οι καταναλωτές αν διαρκέσει η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται από τη διώρυγα του Σουέζ, αντιπροσωπεύοντας το 30% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων και εμπορευμάτων αξίας άνω του 1 τρις δολαρίων ετησίως.
Οι ναύλοι στη θαλάσσια διαδρομή Ασίας-Μεσογείου έχουν σχεδόν διπλασιαστεί μέσα σε δύο μήνες και ανήλθαν στις 16 Δεκεμβρίου σε 2.552 δολάρια ανά ισοδύναμη μονάδα σαράντα ποδών (feu). Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο, σύμφωνα με τον δείκτη Freightos Baltic Index.
Οι καθυστερήσεις είναι ένα άλλο κεφάλαιο που «σπάνε» τον κύκλο της τροφοδοσίας, μπλοκάρουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες και ανεβάζoυν τα τελικά κόστη.
Όλα αυτά αποτελούν λυπηρά νέα για τις Κεντρικές Τράπεζες, θέτοντας στην ουσία επί «ομηρία» των εξελίξεων ,την «περιστερίσια» ρητορική τους την προηγούμενη εβδομάδα, που σηματοδότησε μειώσεις επιτοκίων εντός του 2024.
Αν η κρίση στην Ερυθρά θάλασσα εξελιχθεί σε μια νέα περίοδο διαταραχής του διεθνούς εμπορίου εφάμιλλη της πανδημίας Covid 19, κινδυνεύουμε με ανατροπή της προόδου στον έλεγχο των τιμών και πλήρη ανατροπή των αποτελεσμάτων της νομισματικής σύσφιξης.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
