Αν κάτι καταλάβαμε αυτή την εβδομάδα είναι ότι υπάρχουν χρονικές περίοδοι που είναι τόσο ανεβασμένη η διάθεση της επενδυτικής κοινότητας, ώστε γίνονται αντιληπτές μόνο οι καλές ειδήσεις. Εν ολίγοις διανύουμε μια περίοδο που οι επενδυτές «ακούν» μόνο τα καλά νέα.
Το μεγάλο καλό νέο λοιπόν των ημερών είναι ότι το τελικό επιτόκιο είναι κατά πάσα πιθανότητα γεγονός και αν συνεχίσει η πτωτική πορεία του πληθωρισμού, είμαστε μόλις λίγους μήνες μακριά από τις πρώτες μειώσεις επιτοκίων και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Οι αγορές χαιρέτησαν το σήμα των Κεντρικών Τραπεζών για μειώσεις επιτοκίων το 2024 με νέα υψηλά. Για κάποιες μάλιστα, πρόκειται για ιστορικά υψηλά - βλέπε Dax - παρά το γεγονός ότι η νέα χρονιά που έρχεται αναμένεται να κάνει ποδαρικό με ισχνούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Πάγια άποψη μας είναι ότι ακολουθούμε την τάση των αγορών - άλλωστε αυτές έχουν πάντα τον πρώτο λόγο - αλλά όταν διακρίνουμε υπερβολική αισιοδοξία, καλό είναι οι επενδυτικές μας επιλογές να είναι φιλτραρισμένες μέσα από κριτήρια ποιότητας και ανθεκτικότητας στις συνθήκες που αναμένεται να δούμε μπροστά μας.
Αυτή την εβδομάδα λοιπόν, τόσο ο Πάουελ όσο και η Λαγκάρντ μας έδωσαν μια καλή πρώτη εικόνα αυτών των συνθηκών, παρά το γεγονός ότι ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωροι και χρησιμοποίησαν την «περιστερίσια» ρητορική για την οποία αδημονούσε η επενδυτική κοινότητα.
Οι κεκαλυμμένες ανησυχίες του Πάουελ
Ο Πάουελ μπορεί να έδωσε το σήμα τριών τουλάχιστον μειώσεων επιτοκίων για το 2024, όμως δεν έκρυψε τον προβληματισμό της Επιτροπής για τα εξής:
-Παρά τη βελτίωση στην αποκλιμάκωση των τιμών, ο πληθωρισμός παραμένει αυξημένος.
Η αλήθεια είναι ότι υπήρξε μια μικρή απογοήτευση στα επιμέρους στοιχεία για τον δείκτη Τιμών Καταναλωτή στις ΗΠΑ. Παρά την οριακή πτώση στο 3,1% από 3,2% έναν μήνα πριν, ο πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Νοέμβριο σε μηνιαία βάση ενισχύθηκε κατά 0,1%.
Και στο δομικό κομμάτι όμως -εξαιρουμένων των ευμετάβλητων τιμών τροφίμων και ενέργειας- ο δομικός πληθωρισμός αυξήθηκε 0,3% σε μηνιαία βάση και 4% σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Παρά ταύτα, ο πληθωρισμός παραγωγού που ανακοινώθηκε την επόμενη ημέρα μειώθηκε περισσότερο των εκτιμήσεων το Νοέμβριο, ενδυναμώνοντας το αφήγημα για πτωτική δυναμική του πληθωρισμού.
Κάπως έτσι, η Fed κατέθεσε την Τετάρτη την άποψη ότι o πληθωρισμός στις ΗΠΑ έχει περιοριστεί, ωστόσο παραμένει σε υψηλά επίπεδα, με τις εκτιμήσεις της όμως για τον δομικό πληθωρισμό την επόμενη διετία να αναθεωρούνται πτωτικά.
Επίσης πρέπει να υπογραμμιστεί ότι παρά την επίσημη μείωση της πρόβλεψης για τον ρυθμό του πληθωρισμού το 2024 στο 2,4% από το 2,6%, η Επιτροπή τόνισε ότι οφείλει να παραμείνει ιδιαίτερα προσεκτική όσον αφορά τους κινδύνους για πιθανή επάνοδο του.
-Η αύξηση της απασχόλησης έχει μετριαστεί μεν από τις αρχές του έτους, παραμένει όμως ισχυρή και το ποσοστό ανεργίας χαμηλό. Μια επίμονα δυνατή αγορά εργασίας δεν συνεπικουρεί στις προσπάθειες της Κεντρικής Τράπεζας για έλεγχο των τιμών. (σ.σ:Το πρόβλημα δε όπως θα δούμε παρακάτω, είναι ακόμα μεγαλύτερο για την Ευρωζώνη).
-Το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ είναι υγιές και ανθεκτικό, αλλά οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές και πιστωτικές συνθήκες για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι πιθανό να επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα.
Έτσι οι εκτιμήσεις της Fed για την ανάπτυξη μειώθηκαν στο 1,4% για το 2024 από 1,5% προηγουμένως και παρέμειναν αμετάβλητες στο 1,8% για το 2025.
Αν και οι επενδυτές αυτή την εκτίμηση δεν την «άκουσαν» καν, εντούτοις οφείλουμε να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι ο Πάουελ φάνηκε μάλλον ανήσυχος δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι «η οικονομική ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί σημαντικά το δ' τρίμηνο του έτους».
Οι ξεκάθαρες ανησυχίες της Λαγκάρντ
H Ευρώπη έχει τελείως διαφορετικό σημείο εκκίνησης από τις ΗΠΑ όσον αφορά την κατάσταση της οικονομίας και τις πληθωριστικές πιέσεις, γεγονός που φάνηκε τόσο στο χθεσινό ανακοινωθέν της ΕΚΤ, όσο και στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας της συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου, όπου αποφασίστηκε να παραμείνουν τα επιτόκια αμετάβλητα.
Καταρχάς, σε πλήρη αντίθεση με τον Πάουελ, η Λαγκάρντ ξεκαθάρισε ότι τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου δεν συζήτησαν μειώσεις επιτοκίων. Τόνισε μάλιστα ότι η ΕΚΤ θα λάβει τις επόμενες αποφάσεις στηριζόμενη στα οικονομικά δεδομένα και όχι σε κάποιο χρονοδιάγραμμα.
Ας δούμε λοιπόν όσα δεν άκουσαν οι αγορές, αλλά μας είπε αναλυτικά η Λαγκάρντ:
-Ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει τους δύο τελευταίους μήνες -επιβράδυνε στο 2,4% τον Νοέμβριο από ένα ανώτατο όριο άνω του 10% πέρυσι- αλλά αναμένεται να ενισχυθεί προσωρινά κατά το επόμενο διάστημα.
Eιδικότερα, τον Δεκέμβριο αναμένεται μικρή άνοδος, λόγω υψηλότερων αποτελεσμάτων βάσης από το κόστος της ενέργειας.
Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις των οικονομολόγων της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει σταδιακά κατά την επόμενη χρονιά, ενώ θα προσεγγίσει τον στόχο του 2% το 2025.
Πιο συγκεκριμένα, οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ προβλέπουν ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί κατά μέσο όρο στο 5,4% το 2023, στο 2,7% το 2024, στο 2,1% το 2025 και στο 1,9% το 2026.
Παρά το γεγονός ότι οι προβλέψεις αυτές συνιστούν μια καθοδική αναθεώρηση σε σχέση με τις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου για το 2023 και το 2024, εντούτοις η κα Λαγκάρντ τόνισε ότι οι πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές, κυρίως λόγω του μοναδιαίου κόστους εργασίας, ενώ την ίδια στιγμή οι γεωπολιτικές εντάσεις αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνεχίζουν να αποτελούν ρίσκο για τον πληθωρισμό, ειδικά όσον αφορά τα τρόφιμα.
Οι μισθοί πάντως, παραμένουν ο σημαντικότερος παράγοντας. Το κόστος εργασίας ανά ώρα στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 6,8% το τρίτο τρίμηνο σε σύγκριση με πέρυσι. Πρόκειται για τον ταχύτερο ρυθμό από τότε που ξεκίνησαν τα αρχεία της Eurostat το 1995. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η άνοδος αυτή αντανακλά μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας - ισχυρή απασχόληση και αδύναμη παραγωγή - και υψηλή αύξηση μισθών.
Πριν τον «λίθο βαλλέτω», να αναφέρουμε ότι οι μισθοί αποτελούν βασικό στοιχείο για τις τιμές σε υπηρεσίες έντασης εργασίας, οι οποίες αποτελούν το 44% του καλαθιού του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ και εξακολουθούν να αυξάνονται με ετήσιο ρυθμό 4%.
Δεδομένης αυτής της συνισταμένης είναι λογικό για την ΕΚΤ να θέλει να δει τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας στις αρχές του 2024 και μια περαιτέρω συμπίεση των περιθωρίων κέρδους, προτού αποφανθεί για το αν πράγματι οι τιμές των υπηρεσιών θα συνεχίσουν να επιβραδύνονται. Αυτή είναι μια παρατήρηση που καλό είναι οι συναλλασσόμενοι στις αγορές να την κρατήσουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους.
-Ο ρυθμός ανάπτυξης αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη ανησυχία της ΕΚΤ, με τη Λαγκάρντ να δηλώνει απερίφραστα ότι οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη παραμένουν καθοδικοί.
Εδώ ακριβώς κρύβεται σύμφωνα με την άποψη της στήλης και η πιθανότητα το 2024 να δούμε περισσότερες μειώσεις επιτοκίων στην Ευρώπη απ’ ό,τι στις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι η Λαγκάρντ δεν μίλησε καν προχθές ανοιχτά για μειώσεις επιτοκίων.
Προειδοποίησε όμως ότι η ανάπτυξη θα μπορούσε να κινηθεί χαμηλότερα, αν η νομισματική πολιτική αποδειχθεί πιο περιοριστική από το αναμενόμενο.
Στο σημείο αυτό ίσως κάποιοι αναρωτηθούν γιατί η πρόεδρος της ΕΚΤ δήλωσε ότι δεν έγινε συζήτηση για μειώσεις επιτοκίων, με αποτέλεσμα μάλιστα οι traders να κατεβάσουν τον πήχη για το πόσο θα μειώσει τα επιτόκια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το επόμενο έτος. (σ.σ: σύμφωνα με το Bloomberg, οι traders στοιχηματίζουν τώρα ότι η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια κατά λιγότερο από 150 μονάδες βάσης το επόμενο έτος, από 165 μονάδες βάσης που ανέμεναν πριν τη συνεδρίαση, σύμφωνα με swaps).
Η απάντηση είναι ότι η ΕΚΤ παρά την ανυπομονησία των επενδυτών για τη μείωση των επιτοκίων, θα προσπαθήσει να κρατήσει κλειστά τα χαρτιά της, ακριβώς για να συγκρατήσει τις προσδοκίες, που από μόνες τους μπορεί να αποτελέσουν τροχοπέδη στην προσπάθεια της να ελέγξει τις τιμές.
Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο η Λαγκάρντ, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ υποχώρησε στο 2,4% τον Νοέμβριο, ήτοι πολύ χαμηλότερα από το αναμενόμενο, δελεαστικά κοντά στον στόχο και περισσότερο απ’ ό,τι στις ΗΠΑ, εντούτοις σε αντίθεση με τον Πάουελ και πολύ σωστά κατά τη γνώμη μας, προτίμησε να κρατήσει την εστίαση στους ανοδικούς κινδύνους στις τιμές, ιδιαίτερα από την αύξηση των μισθών.
Αν κάτι άλλωστε γνωρίζει καλά η κα Λαγκάρντ, είναι ότι αν εκτοξεύσεις την αισιοδοξία, αυτή με τη σειρά της μπορεί να ακυρώσει την όποια σημαντική πρόοδο έχει σημειώσει ο ΔΤΚ.
Εν ολίγοις, μια πρόωρη κήρυξη της νίκης κατά του πληθωρισμού μπορεί να υπομονεύσει αυτή τη νίκη, τη στιγμή μάλιστα που οι «στενές» αγορές εργασίας μπορεί να προκαλέσουν νέα πληθωριστική άνοδο.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η ΕΚΤ αποφάσισε την Πέμπτη να πει λίγα όσον αφορά τις μειώσεις επιτοκίων. Το πιο πιθανό όμως είναι να κάνει πολλά περισσότερα, οδηγούμενη από την επιτακτική ανάγκη να προασπίσει τους ρυθμούς ανάπτυξης, κάτι που πιστεύουμε ότι θα είναι και το μεγάλο ζητούμενο για το 2024.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
