Το 2023 ήταν η χρονιά που η αύξηση των επιτοκίων απείλησε να φέρει μια ύφεση που δεν ήρθε τελικά ποτέ. Μπορεί για ένα διάστημα να εκτροχίασε τις αγορές, σύντομα όμως κατάφεραν να ξαναβρούν τον ανοδικό βηματισμό τους.
Κάνοντας την ανασκόπηση του 2023, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το στοίχημα της χρονιάς που μόλις ολοκληρώθηκε μάλλον κερδήθηκε.
Η νομισματική σύσφιξη των Κεντρικών Τραπεζών έπιασε τόπο και σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο, ο πληθωρισμός υποχώρησε από τα επίπεδα του 8% πέριξ του 3,2%.
Αυτό ομολογουμένως είναι πολύ μεγάλη πρόοδος.
Απέχουμε όμως ακόμα από τον στόχο των Κεντρικών Τραπεζών για πληθωρισμό της τάξης του 2%.
Το στοίχημα λοιπόν για το 2024 είναι ακριβώς πόσο σύντομα θα φτάσουμε στο χρονικό ορόσημο που θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος, ώστε η χρονιά να εξελιχθεί σε ένα έτος σταθεροποίησης και ομαλοποίησης.
Όπως και να έχει, η πρόοδος είναι μεγάλη και σε συνδυασμό με το σήμα που έδωσαν οι Κεντρικές Τράπεζες στη τελευταία συνεδρίαση του 2023 για μειώσεις επιτοκίων το 2024, πυροδότησε ένα δυνατό ράλι στα περιουσιακά στοιχεία κινδύνου.
Θα συνεχίσει αυτό το ράλι και το 2024;
Πολλά θα εξαρτηθούν από το χρονικό ορόσημο της μείωσης των επιτοκίων
Η αλήθεια είναι ότι η χρηματιστηριακή αγορά έχει υψηλές προσδοκίες για τη νέα χρονιά, οι οποίες εδράζονται ακριβώς στην πεποίθηση ότι η Fed θα χαλαρώσει τη νομισματική πολιτική και οι αποδόσεις των ομολόγων θα σταθεροποιηθούν.
Την ίδια στιγμή, αναμένεται τα εταιρικά κέρδη να εκτιναχθούν σε επίπεδο ρεκόρ σε ονομαστική βάση.
Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Οι αποτιμήσεις σε ένα μεγάλο εύρος είναι ήδη υψηλές με βάση τα ιστορικά πρότυπα.
Ωστόσο, όπως τόσο εύγλωττα παρατήρησε και ο Caleb Silver, αυτό που θεωρείται σταθερό και φυσιολογικό έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια.
Από την άλλη, ζούμε σε έναν κόσμο που πραγματικά κάθε πρωί δεν ξέρεις τι ειδήσεις θα διαβάσεις.
Για παράδειγμα, οι περισσότεροι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ θα αποφύγουν μια ύφεση και θα επιτύχουν τη λεγόμενη «ήπια προσγείωση».
Η αλήθεια όμως είναι ότι η εντυπωσιακή αύξηση του ΑΕΠ κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023 τροφοδοτήθηκε από τις καταναλωτικές δαπάνες που βασίζονταν στο χρέος.
Τα νοικοκυριά έχουν εξαντλήσει πλέον την κυβερνητική στήριξη που έλαβαν από τα μέσα του 2020 έως τα τέλη του 2021. Έτσι, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Fed of Philadelphia, η αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ πιθανότατα θα αποδυναμωθεί στο 1,3% το 2024, καθώς οι αυξήσεις επιτοκίων του περασμένου έτους και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες έχουν αρχίσει να επιβαρύνουν τον Αμερικανό καταναλωτή.
Έχει λοιπόν σημασία το χρονικό ορόσημο μείωσης των επιτοκίων.
Η Fed έδωσε σήμα για τρεις τουλάχιστον μειώσεις επιτοκίων το 2024 όμως δεν έδωσε κανένα χρονοδιάγραμμα.
Αν και για τον Αμερικανό καταναλωτή και τις επιχειρήσεις με αναχρηματοδοτήσεις το 2024 το χρονοδιάγραμμα αυτό έχει τεράστια σημασία, παρά ταύτα η Wall πανηγύρισε ήδη την περιστερίσια ρητορική της Fed στέλνοντας τον Dow σε νέο υψηλό και τον S&P500 μια ανάσα από τις 4800 μονάδες.
Η αγορά, πλέον, δίνει πιθανότητες 37,6% το επιτόκιο αναφοράς να είναι κατά 150 μονάδες βάσης χαμηλότερο, τον Δεκέμβριο του 2024, παρά το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι της Fed μίλησαν για μείωση μόνο κατά 75 μονάδες βάσης!
Το αν βιάζεται η αγορά ή όχι να προεξοφλήσει τα καλύτερα, μένει να το δούμε. Αυτό όμως που μπορούμε να πούμε με μια σχετική σιγουριά είναι:
1.Ότι το τελικό επιτόκιο κατά πάσα πιθανότητα το είδαμε το 2023.
2. Ο πληθωρισμός είναι πιθανόν να εγκατασταθεί σε υψηλότερο επίπεδο από εκείνο της τελευταίας δεκαετίας.
Πρώτον, γιατί η βιομηχανική πολιτική και η ενεργειακή μετάβαση τείνουν να ωθήσουν σε υψηλότερο επίπεδο στις τιμές των εμπορευμάτων, δεύτερον γιατί η διαδικασία του «nearshoring» και οι παγκόσμιες προσαρμογές της εφοδιαστικής αλυσίδας τείνουν να περιορίσουν το εύρος της πτώσης των τιμών των αγαθών και τρίτον γιατί οι προσδοκίες των καταναλωτών και των επενδυτών για τον πληθωρισμό είναι ένας ακόμη παράγοντας που μπορεί να ωθήσει τον πληθωρισμό υψηλότερα.
Συμπερασματικά λοιπόν αναμένεται η πρόοδος στη μείωση του πληθωρισμού να συνεχιστεί, αλλά το σημείο προσγείωσης πιθανότατα να είναι υψηλότερο σε σύγκριση με το παρελθόν.
Ως εκ τούτου, αν και μπορεί να μη χρειαστούν πράγματι νέες αυξήσεις, οι μειώσεις των επιτοκίων μπορεί να μην έρθουν τόσο σύντομα και τα επιτόκια να παραμείνουν για κάποιο χρονικό διάστημα σε αυτά τα υψηλά επίπεδα.
Βέβαια, μπορεί να συμβεί και το εξής σενάριο: Nα έρθουν οι πολυπόθητες μειώσεις, αλλά με διαφορετικό έναυσμα. Όχι εκείνο του πληθωρισμού, αλλά εκείνο της επιδείνωσης ανάπτυξης.
Μια απότομη αύξηση της ανεργίας για παράδειγμα, εάν συμβεί, θα μπορούσε να πλήξει την αντοχή των καταναλωτικών δαπανών, που οδηγεί τα 2/3 του ΑΕΠ των ΗΠΑ.
Υπόψιν ότι από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι μειώσεις επιτοκίων είναι πιο πιθανόν να έρθουν συντομότερα, ακριβώς εξαιτίας των φόβων για σοβαρή υποχώρηση των ρυθμών ανάπτυξης.
Μια τέτοια αιτιολογία μείωσης των επιτοκίων όμως, μάλλον δεν θα είναι λόγος πανηγυρισμών για τις αγορές.
Έχοντας αυτά υπόψη, ας δούμε λοιπόν ποιες είναι οι προσδοκίες για τις μετοχές και τα ομόλογα.
Μετοχές: Θετικές προσδοκίες, αλλά με προϋποθέσεις
Το περυσινό ράλι πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό στις πλάτες των τεχνολογικών μετοχών και οι επενδυτές μπόρεσαν τελικά να απολαύσουν προς τα τέλη του έτους καλά κέρδη έπειτα από μια δύσκολη περίοδο ζημιών.
Σύμφωνα με στοιχεία της FactSet, oι αναλυτές αναμένουν επί του παρόντος τα συνολικά κέρδη των εταιρειών του S&P 500 να φτάσουν σε υψηλό ρεκόρ το 2024. Η προοπτική αυτή αν ευοδοθεί, θέτει έναν στόχο για τον S&P 500 πέριξ των 5000-5050 μονάδων.
Τι θα μπορούσε να κάνει την ανατροπή;
-Μια «σκληρή προσγείωση» για την οικονομία όπου η ανεργία εκτοξεύεται και οι καταναλωτικές δαπάνες στερεύουν, οδηγώντας σε ύφεση.
-Ασθενέστερα από τα αναμενόμενα εταιρικά κέρδη.
Εάν οι εταιρείες διαπιστώσουν ότι οι πωλήσεις τους επιβραδύνονται και τα περιθώρια κέρδους συμπιέζονται, θα μπορούσαν να μειώσουν τις προβλέψεις για τα κέρδη, να μειώσουν τις επαναγορές μετοχών, να μειώσουν τα μερίσματά τους και να απολύσουν περισσότερους εργαζομένους.
Οποιαδήποτε οικονομική νωθρότητα λοιπόν σε ένα περιβάλλον υψηλών αποτιμήσεων θα μπορούσε να εκτροχιάσει την άνοδο.
Ας μην ξεχνάμε ότι η αναλογία P/E για τον S&P 500 είναι 22x και ο προθεσμιακός λόγος P/E είναι 20X, σύμφωνα με τη Fidelity. Αυτό δεν είναι φθηνό και τοποθετεί το τρέχον ασφάλιστρο κινδύνου στο 3,9% , ένα επίπεδο που θα κάνει τους προσεκτικούς επενδυτές ακόμα ποιο προσεκτικούς.
Αν δε συνυπολογίσουμε και την γεωπολιτική ένταση σε πολλά κομβικά σημεία του πλανήτη για το εμπόριο και τις εφοδιαστικές αλυσίδες, τότε αυτή η προσοχή θα υψωθεί στον «κύβο».
Βέβαια το 2024 είναι έτος προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τη First Trust, παρά το γεγονός ότι η κοινή γνώμη φοβάται ότι ένα έτος εκλογών φέρνει αστάθεια στις κεφαλαιαγορές, εντούτοις η Wall έδωσε θετικές αποδόσεις στα 19 από τα τελευταία 23 εκλογικά έτη, ήτοι στο 83% των περιπτώσεων.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τα στατιστικά, όταν ένας Δημοκρατικός ήταν στην εξουσία και ένας νέος Δημοκρατικός εξελέγη, η συνολική απόδοση για το έτος ήταν κατά μέσο όρο 11%, ενώ όταν ένας Δημοκρατικός ήταν στην εξουσία και ένας Ρεπουμπλικανός εξελέγη, η συνολική απόδοση για το έτος ήταν κατά μέσο όρο 12,9%.
Συμπερασματικά, το 2024 ξεκινά με υψηλές αποτιμήσεις, υψηλή προσδοκία μείωσης των επιτοκίων, υψηλή γεωπολιτική ένταση σε κομβικά για το εμπόριο σημεία του πλανήτη και υψηλές εκτιμήσεις για τα εταιρικά κέρδη.
Όπου όμως υπάρχουν υψηλές προσδοκίες, μπορούν να υπάρξουν εύκολα και ανατροπές.
Συμμετέχουμε, λοιπόν, στην τάση, με σωστή γεωγραφική και κλαδική διασπορά και με την αυστηρή προϋπόθεση της ποιότητας ισολογισμού, ενώ είμαστε «με το δάκτυλο στην σκανδάλη» αν εντοπίσουμε μια από τις τρεις ανατροπές που περιγράψαμε πιο πάνω.
Ομόλογα:Ελκυστικά μετά από τρια ολόκληρα χρόνια
Τα ομόλογα επέστρεψαν.
Μετά από μια τριετή πτωτική αγορά που οδήγησε τα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα κάτω από 25%, η αναμενόμενη παύση στις αυξήσεις των επιτοκίων φαίνεται ότι οδηγεί την αγορά των ομολόγων σε σταθεροποίηση.
Αν και αυτό δεν σημαίνει ότι οι αποδόσεις των ομολόγων θα υποχωρήσουν ξανά στα επίπεδα του 2021- η απόδοση κινείται αντίστροφα της τιμής- πιστεύουμε ότι το 2024 θα είναι μια καλή χρονιά.
Δεδομένου ότι η αγορά των ΗΠΑ δίνει το στίγμα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου τους ξεπέρασε το 5% στα τέλη Οκτωβρίου του 2023. Μετά την τελευταία συνεδρίαση της Fed η απόδοση του 10ετούς κινείται πέριξ του 3,87%.
Ο ισολογισμός των ΗΠΑ εξακολουθεί βέβαια να είναι ένα χάος. Πριν λίγες εβδομάδες η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε έλλειμμα ύψους 1,695 τρισ. δολαρίων για το οικονομικό έτος 2023. Πρόκειται για μια αύξηση κατά 23% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καθώς τα έσοδα μειώθηκαν και οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση, τη Medicare και το υψηλότατο κόστος τόκων για το ομοσπονδιακό χρέος αυξήθηκαν.
Οι ΗΠΑ λοιπόν επέστρεψαν στη διόγκωση των ελλειμμάτων μετά από διαδοχικές μειώσεις κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών της θητείας του προέδρου Τζο Μπάιντεν, γεγονός που υποδεικνύει ότι η δημοσιονομική στάση των ΗΠΑ έχει επιδεινωθεί.
Έχει μειωθεί επίσης και η καθαρή διεθνή επενδυτική τους θέση, καθώς οι παραδοσιακοί ξένοι αγοραστές Treasurys, όπως για παράδειγμα η Τράπεζα της Ιαπωνίας και η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, έχουν περιορίσει τις αγορές αμερικανικών ομολόγων.
Αν και η όρεξη για το αμερικανικό treasury έχει μειωθεί, εντούτοις εξακολουθεί να κυριαρχεί στις κεφαλαιαγορές, με 21 τρισ. δολάρια σε έκδοση το 2023, ήτοι αύξηση 34% σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Επιπλέον ναι μεν τα ελλείμματα αυξάνονται, όμως μέχρι στιγμής οι αγορές δίνουν περισσότερη σημασία στο ότι η οικονομία των ΗΠΑ φαίνεται να σταθεροποιείται και τα επιτόκια αναμένεται να πέσουν.
Επομένως, οι προοπτικές για τα κρατικά ομόλογα έχουν βελτιωθεί και οι επενδυτές σταθερού εισοδήματος απολαμβάνουν ονομαστικές αποδόσεις πολύ παραπάνω από το 1,5%-2,5% της περασμένης 10ετίας.
Με την προϋπόθεση λοιπόν ότι δεν θα εμφανιστεί ένας «μαύρος κύκνος» το 2024 και ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μειώνεται, οι αποδόσεις των ομολόγων θα σταθεροποιηθούν, αν και σε υψηλότερα επίπεδα από τα τελευταία δέκα χρόνια, δίνοντας στους επενδυτές μια αξιόλογη εναλλακτική έναντι των μετοχών, οι οποίες όπως αναφέραμε πιο πάνω ενίοτε θα υφίστανται πιέσεις λόγω των πλούσιων αποτιμήσεων.
Πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο σε μετοχές ή ομόλογα;
Και στα δύο, με στάθμιση ανάλογα το επενδυτικό προφίλ μας.
Παραδοσιακά, οι μετοχές προσφέρουν μια ευκαιρία για υψηλότερες μακροπρόθεσμες αποδόσεις σε σύγκριση με τα ομόλογα, αλλά συνοδεύονται από μεγαλύτερο κίνδυνο. Τα ομόλογα από την άλλη είναι γενικά πιο σταθερά από τις μετοχές, αλλά έχουν χαμηλότερες μακροπρόθεσμες αποδόσεις.
Αν λοιπόν επιθυμείτε χαμηλότερη μεταβλητότητα στο χαρτοφυλάκιο σας από εκείνες των μετοχών και εκτιμάτε το γεγονός ότι οι πληρωμές των τοκομεριδίων δημιουργούν τακτικό εισόδημα, τότε είναι μια καλή περίοδος να ασχοληθείτε με την αγορά των ομολόγων, καθώς οι τιμές τους αυξάνονται όταν η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται και τα επιτόκια πέφτουν.
Για την ακρίβεια, μετά από μια ολόκληρη δεκαετία που η ασφάλεια της αγοράς των ομολόγων είχε μεγάλο κόστος -μην ξεχνάμε ότι πριν από την πανδημία, το 1/4 του συνόλου του κρατικού χρέους σε όλο τον κόσμο είχε αρνητική απόδοση- η περίοδος αυτή μοιάζει ιδανική.
Πλέον το χρέος με αρνητικές αποδόσεις έχει σχεδόν εκλείψει από τον χάρτη, εκτός από τον «τελευταίο των Μοϊκανών», την αγορά της Ιαπωνίας, ενώ η γενική παραδοχή ότι οι αυξήσεις επιτοκίων έχουν ολοκληρωθεί έχει οριοθετήσει ήδη ένα ταβάνι στις αποδόσεις.
Σήμερα, σχεδόν το 60% του παγκόσμιου δημόσιου χρέους προσφέρει πλέον αποδόσεις άνω του 3%.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν, πιστεύουμε ότι σε αυτό το σημείο του οικονομικού κύκλου τα ομόλογα δικαιούνται μια καλή στάθμιση στα χαρτοφυλάκια, πόσω μάλλον από τη στιγμή που τα σημερινά υψηλά επίπεδα απόδοσης μπορεί να μην διαρκέσουν πολύ.
Ήδη οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων έχουν υποχωρήσει πάνω από 100 μονάδες βάσης από την κορύφωσή τους στα μέσα Οκτωβρίου. Ιστορικά δε έχουν την τάση να υποχωρούν περισσότερες από 200 μονάδες βάσης τα δύο χρόνια μετά την τελική αύξηση των επιτοκίων της Fed.
Αυτό δε σημαίνει ότι ένα καλά επιλεγμένο μετοχικό χαρτοφυλάκιο δεν πρέπει να έχει την τιμητική του το 2024.
Τα ομόλογα έχουν σίγουρα μεγαλύτερο ρόλο να διαδραματίσουν στα χαρτοφυλάκια σήμερα, αλλά υπενθυμίζουμε επίσης ότι οι μετοχές υπεραποδίδουν των ομολόγων κατά 85% των περιπτώσεων σε κυλιόμενη 10ετή βάση από το 1950.
Φυσικά, υπάρχουν πάντα κίνδυνοι, από τη γεωπολιτική έως τις εκλογές και από την εξέλιξη των ρυθμών ανάπτυξης εως την επιμονή των τιμών. Γι’ αυτό ο κάθε επενδυτής ανάλογα το προφίλ και τους στόχους του, οφείλει να κατανείμει τα δύο αυτά περουσιακά στοιχεία κατά την στάθμιση που του ταιριάζει.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
