Συνηθίζουμε να λέμε ότι οι χρηματιστηριακές αγορές είναι «news driven». Δηλαδή, ότι την πορεία των μετοχών, των ομολόγων και των υπόλοιπων χρηματοοικονομικών εργαλείων, την καθορίζουν τα νέα και οι ειδήσεις. Τα νέα και οι ειδήσεις από το μακροοικονομικό περιβάλλον, όπως είναι για παράδειγμα η πορεία του ΑΕΠ, των επιτοκίων, του πληθωρισμού, της ανεργίας, αλλά και τα νέα και οι ειδήσεις από το οικοσύστημα των εταιρειών, των οποίων οι μετοχές είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια. Όπως είναι για παράδειγμα τα οικονομικά μεγέθη, δηλαδή οι τζίροι, τα κέρδη, τα μερίσματα, οι δείκτες κερδοφορίας, καθώς και οι προοπτικές ανάπτυξης.
Επίσης, αρκετές φορές διαβάζουμε ότι την πορεία των χρηματιστηρίων την επηρεάζουν και οι «μαύροι κύκνοι» οι οποίοι εμφανίζονται κατά καιρούς. Οι «μαύροι κύκνοι» είναι τα σπάνια και απρόβλεπτα γεγονότα, τα οποία μεταβάλουν άρδην τις χρηματιστηριακές ισορροπίες. Ανατρέποντας μέσα σε μια στιγμή όλα τα δεδομένα, όλες τις προβλέψεις και όλες τις εκτιμήσεις. Ως μαύρους κύκνους μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης, το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid, την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και άλλα. Δηλαδή κάποια μη αναμενόμενα γεγονότα των οποίων οι εμφανίσεις διαταράσσουν όλα όσα γνωρίζουμε και των οποίων οι συνέπειες είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπολογιστούν.
Όλα τα προαναφερθέντα είναι μέρος του χρηματιστηριακού παιχνιδιού. Τι άλλο είναι μέρος του χρηματιστηριακού παιχνιδιού; Η ακραία κερδοσκοπία, η χειραγώγηση των μετοχών, η χρήση εσωτερικής και εμπιστευτικής πληροφόρησης, οι fake λογιστικές καταστάσεις των εισηγμένων εταιρειών, καθώς και άλλα που κρατούν την επενδυτική κοινότητα σε ένα διαρκές «alert», σε μια διαρκή εγρήγορση.
Τις τελευταίες εβδομάδες οι βασικοί κανόνες του χρηματιστηριακού παιχνιδιού δείχνουν να κλονίζονται. Κάτι δεν πάει καλά. Γέρνει το τραπέζι; Δεν κερδίζει πια το φλος; Οι μάρκες πάνω στο τραπέζι αλλάζουν θέση με μεγαλύτερη ταχύτητα; Έχει χάσει την ισχύ του το καρέ; Όχι. Τίποτα από όλα αυτά δεν έχει συμβεί. Εκείνο που έχει αλλάξει είναι η τράπουλα. Η καινούργια τράπουλα είναι σημαδεμένη.
Και όχι μόνο είναι σημαδεμένη, αλλά αλλάζει εν ριπή οφθαλμού οι μορφές των χαρτιών που έχουν οι επενδυτές στα χέρια τους. Εκεί που έχουν ρηγάδες, ξαφνικά έχουν πεντάρια και εκεί που έχουν τριάρια ξαφνικά βρίσκονται με άσσους. Και το γενικό πρόσταγμα σε αυτήν τη σημαδεμένη τράπουλα των διαρκών αλλαγών το έχει ο ισχυρότερος άνθρωπος στον πλανήτη. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ.
Μα καλά δε γνώριζαν οι επενδυτές ότι ο ένοικος του Λευκού Οίκου θα επέβαλε δασμούς; Δεν γνώριζαν ότι οι προεκλογικές του εξαγγελίες ήταν γεμάτες από οικονομικές παραδοξότητες; Φυσικά και το γνώριζαν. Γι’ αυτόν τον λόγο παρακολουθούσαμε μεγάλα παραδοσιακά χαρτοφυλάκια όπως του Γουόρεν Μπάφετ να έχουν μειώσει σε θεαματικό βαθμό τη έκθεση τους σε μετοχές. Γι’ αυτό βλέπαμε τις υψηλές πτήσεις των τιμών του χρυσού, ως καταφύγιου ασφάλειας. Γι’ αυτόν τον λόγο βλέπαμε τους δείκτες και τις μετοχές στη Wall Street να έχουν υποχωρήσει από τα ιστορικά υψηλά τους και να βρίσκονται με κατάσταση αναμονής.
Αυτά ήταν όλα λογικά και αναμενόμενα. Εκείνο που δεν ήταν αναμενόμενο, είναι το πρωτοφανές γεγονός της χειραγώγησης των χρηματιστηρίων από την πλευρά του Αμερικανού προέδρου μέσω των δηλώσεων του. Τα πρώτα δείγματα γραφής είχαν δοθεί ήδη με τις ανακοινώσεις του για τον τερματισμό μέσα σε μια μέρα των μαχών στα Ουκρανικά σύνορα. Οι επενδυτές είχαν παγιδευτεί περισσότερες από τρεις φορές στις ακραίες μεταβολές των τιμών των μετοχών, εν αναμονή της εκεχειρίας. Ακολούθησε η «επίλυση» μέσα σε μια μόλις ημέρα της κατάστασης της Γάζας. Κάτι που δεν έχει συμβεί, με αποτέλεσμα και εδώ οι επενδυτές να έχουν βγει χαμένοι.
Και φτάνουμε στο σήριαλ της αρχικής επιβολής των δασμών, της αύξησης των δασμών, της αναβολής των δασμών, της οριζόντιας επιβολής δασμών, της εξαίρεσης συγκεκριμένων προϊόντων από τους δασμούς και μιας σειράς από δηλώσεις που ταρακουνούν και εν πολλοίς κατευθύνουν τις αγορές. Τα χρηματιστήρια, οι αγορές ομολόγων και οι αγορές συναλλάγματος, δεν κινούνται με βάση τα νέα, τις ειδήσεις και τις εκτιμήσεις των αναλυτών. Κινούνται με βάση τις δηλώσεις και τις αναρτήσεις ενός ανθρώπου. Του προέδρου της πιο ισχυρής οικονομικής δύναμης του κόσμου. Τόσο στα πάνω, όσο και στα κάτω. Και μάλιστα ακολουθώντας κατά γράμμα τις αναρτήσεις του.Δισεκατομμύρια χάθηκαν, ασφαλιστικά ταμεία κλονίστηκαν, συνταξιοδοτικά προγράμματα επλήγησαν, συντηρητικά ομολογιακά funds κατέρρευσαν, συναλλαγματικές θέσεις ανατράπηκαν.
Όμως στο τραπέζι, δίπλα στους χαμένους στέκονται οι κερδισμένοι. Και ποιοι είναι οι κερδισμένοι; Η κλειστή ομάδα ανθρώπων, που γνωρίζει εκ των προτέρων τις αποφάσεις και τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Του ανθρώπου που έχει σημαδέψει την τράπουλα του παιχνιδιού. Την τράπουλα, που οδηγεί τη μια μέρα σε μαζικό sell-off μετοχών και ομολόγων και την επομένη σε πρωτοφανείς ανοδικές αντιδράσεις.
Το αφήγημα των θαυμαστών του Αμερικανού προέδρου είναι ότι όλα αυτά αποτελούν μέρος ενός τέλειου σχεδίου που θα οδηγήσει σε «παζάρια» και θα ολοκληρωθεί με την υποταγή των πάντων στις επιταγές του Λευκού Οίκου. Και ότι ο πανικός είναι αδικαιολόγητος. Το αφήγημα αυτό «μπάζει από παντού». Αφού ενστάσεις στις παλινωδίες Τραμπ εκφράζονται από όλους τους επιφανείς τραπεζίτες και διαχειριστές κεφαλαίων της Wall Street. Ακόμα και από αυτούς που είχαν στηρίξει προεκλογικά τον σημερινό πρόεδρο.
Διότι πλέον ο μεγάλος προβληματισμός δε σχετίζεται με το ποιες θα είναι τελικά οι άμεσες συνέπειες των δασμών του Τραμπ. Αντιθέτως, οι επενδυτές προσπαθούν να καταλάβουν το μέγεθος της ζημιάς που έχει ήδη γίνει ή και που θα συνεχίσει να γίνεται, εξαιτίας του γεγονότος ότι η ακραία αβεβαιότητα αποτελεί τη νέα νόρμα, όπως έγραφε χθες ο Κωνσταντίνος Μαριόλης.
Μια διάχυτη αβεβαιότητα που έχει έναν και μόνο έναν διαχειριστή. Αυτόν που έχει μοιράσει μια σημαδεμένη τράπουλα. Αφού μόνον αυτός γνωρίζει τους νέους κανόνες και τα νέα ισχυρά χαρτιά. Οπότε όποιος νομίζει ότι μπορεί να κερδίσει σε αυτό το παιχνίδι, είναι γελασμένος.
Βεβαίως, κάθε βύθιση της αγοράς που είναι αποτέλεσμα των καταστροφικών αποφάσεων Τραμπ, ίσως και να αποτελεί μια ευκαιρία για τοποθετήσεις. Όπως άλλωστε υποστηρίζει ο Γουόρεν Μπάφετ: «Τα κακά νέα είναι ο καλύτερος φίλος του επενδυτή διότι σου επιτρέπουν να αγοράσεις ένα μερίδιο του μέλλοντος της Αμερικής σε τιμή έκπτωσης». Αυτά ισχύουν βέβαια υπό κανονικές συνθήκες. Διότι σήμερα όλοι οι επενδυτές, έχουν απέναντι τους, αυτόν που χειραγωγεί τις μετοχές και τα ομόλογα, αφού ξέρει τι θα πει, πότε θα το πει, γιατί θα το πει, προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο κέρδη στο δικό του περιβάλλον, αδιαφορώντας για τις ζημίες που επωμίζεται το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα. Ένα σύστημα, από το λεξιλόγιο του οποίου έχει διαγραφεί η λέξη «εμπιστοσύνη».
