Καλό το ράλι και η ευφορία γύρω από τη νέα θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, όμως όσο εκκρεμεί το ζήτημα των δασμών, τόσο οι επενδυτές θα πρέπει να είναι προσεχτικοί, έτσι ώστε να μειώσουν την έκθεσή τους σε risky assets, την κατάλληλη στιγμή μέσα στο 2025. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουν κορυφαίοι αναλυτές επενδυτικών οίκων, διατηρώντας παρ’ όλα αυτά, την εκτίμηση ότι η μακροπρόθεσμη τάση παραμένει ανοδική.
Έχουμε αναφερθεί ουκ ολίγες φορές στους κινδύνους που υπάρχουν για τις αγορές, στους παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν μία σοβαρή διόρθωση και στις εστίες αβεβαιότητας που δεν δικαιολογούν απόλυτα την ευφορία, που παρατηρείται στα παγκόσμια χρηματιστήρια.
Όμως, υπάρχει και η άλλη πλευρά. Ένα αισιόδοξο σενάριο που θέλει τις μετοχές να εισέρχονται σε μία νέα εποχή, η οποία δεν ακολουθεί τα μοτίβα που είχαμε συνηθίσει. Όταν, μάλιστα, το σενάριο αυτό προέρχεται από τον μεγαλύτερο διαχειριστή κεφαλαίων του κόσμου, μία εταιρεία που ελέγχει assets αξίας 11,5 τρισ. δολαρίων, με αποτέλεσμα να κινεί τα νήματα στις αγορές, μάλλον θα πρέπει να του δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή.
Ας δούμε πρώτα εν τάχει τι ακριβώς συνέβη μέσα στο 2024. Η κατά 8,5% διόρθωση του S&P 500, στο δεύτερο μισό του Ιουλίου και έως τις 5 Αυγούστου, αποτέλεσε την πιο σοβαρή «απειλή» για το φετινό ράλι των χρηματιστηρίων. Από τότε μέχρι σήμερα, ο κορυφαίος δείκτης των αγορών καταγράφει άνοδο 17,43%, ανεβάζοντας τα κέρδη του 2024 στο άκρως εντυπωσιακό 27,7%. Σύμφωνα με τη Citi, το καλό κλίμα θα συνεχιστεί στους πρώτους μήνες του 2025, αλλά θα δοκιμαστεί όσο θα πλησιάζει η επιβολή των δασμών που έχει υποσχεθεί ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ. Το θέμα είναι αν μπορούν οι δασμοί να ανατρέψουν το σκηνικό…
Όπως αναφέρει η BlackRock, στην έκθεση για τις Παγκόσμιες Προοπτικές του 2025, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στην παρούσα συγκυρία σε φάση «ολικής αναδιαμόρφωσης», καθώς αναδεικνύονται οι εξής πέντε μεγάλες δυνάμεις: Η μετάβαση στις μηδενικές εκπομπές ρύπων ή πράσινη μετάβαση, ο γεωπολιτικός κατακερματισμός, οι δημογραφικές τάσεις, η ψηφιοποίηση του finance και φυσικά η Τεχνητή Νοημοσύνη. Εξαιτίας αυτών των δυνάμεων, η BlackRock πιστεύει ότι η παγκόσμια οικονομία δεν ακολουθεί πλέον την… πεπατημένη, ούτε τις μακροχρόνιες τάσεις. Δεν ακολουθεί δηλαδή τον γνωστό κύκλο που θέλει μία περίοδο μεγάλης ευημερίας ή/και ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης, να διακόπτεται απότομα από μία περίοδο ύφεσης.
Αυτό που βλέπουμε σήμερα δεν είναι ένα συγκεκριμένο σημείο στον παραδοσιακό οικονομικό κύκλο, σημειώνει η BlackRock. Η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί τον μεγάλο καταλύτη των αγορών, ο πληθωρισμός υποχώρησε χωρίς να προκληθεί μεγάλη οικονομική επιβράδυνση και όλες οι ενδείξεις για ύφεση διαψεύστηκαν, με τη Fed και την ΕΚΤ να επιτυγχάνουν τη λεγόμενη ομαλή προσγείωση. Πλέον, δεν είναι οι βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις στην οικονομική δραστηριότητα που οδηγούν σε ανάπτυξη ή ύφεση, αλλά κυριαρχούν οι μεγάλες δυνάμεις που προαναφέρθηκαν.
Γενικότερα, τα τεράστια κεφάλαια που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, η γήρανση του πληθυσμού και η εξέλιξη της AI, θα συνεχίσουν να δίνουν ώθηση στα χρηματιστήρια, δημιουργώντας μία καθαρά ανοδική τάση, με μικρά διαστήματα διόρθωσης. Είναι τέτοια η ανάγκη για επενδύσεις σε όλα τα επίπεδα, που η BlackRock παρομοιάζει τη σημερινή εποχή με τη Βιομηχανική Επανάσταση του 19ου και 20ου αιώνα. Γι’ αυτό θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε στην απαρχή μίας νέας χρυσής εποχής για τις αγορές.
Σύμφωνα με τη Vanguard, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων, με assets 9,3 τρισ. δολάρια, η Τεχνητή Νοημοσύνη εμφανίζει πιθανότητες 60%-65% να αποδειχθεί πιο επιδραστική από την ανακάλυψη των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Όμως οι εκτιμήσεις των BlackRock και Vanguard δεν συνεπάγονται κατ’ ανάγκη ότι αποκλείεται να δούμε μία μεγάλη διόρθωση στην πορεία. Και αυτό γιατί η Wall Street σήμερα, προεξοφλεί 90% πιθανότητα να αποδειχθεί πιο επιδραστική η AI.
Η Bank of America, από την πλευρά της, κάνει λόγο για «άνιση ανάπτυξη» το 2025, με τις ΗΠΑ να υπεραποδίδουν τόσο της Κίνας, όσο και της Ευρωζώνης, ενώ η Deutsche Bank δεν αποκλείει ένα νέο ράλι, αλλά την ίδια ώρα εκτιμά ότι οι επιδόσεις του 2025 δεν θα είναι το ίδιο εντυπωσιακές με φέτος.
Πρόσφατη μελέτη του Columbia Business School, έδειξε ότι η τεχνητή νοημοσύνη και οι τεχνολογίες big data ενδέχεται να αποδειχθούν το ίδιο επιδραστικές για την οικονομία με τη Βιομηχανική Επανάσταση. Για τις επενδύσεις, η υιοθέτηση της AI και άλλων τεχνολογιών big data, θα οδηγήσει σε 5% μείωση του μεριδίου της εργασίας στο εισόδημα, πυροδοτώντας σημαντικές οικονομικές ανισότητες. Παρ’ όλα αυτά, η AI δεν θα είναι συνώνυμη της απώλειας θέσεων εργασίας, καθώς θα αναδειχθούν νέοι ρόλοι και κλάδοι, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι η AI θα τονώσει την παραγωγικότητα.
Εν κατακλείδι, εστίες αβεβαιότητας και προβληματισμού υπάρχουν και μάλιστα πολλές, ωστόσο το momentum παραμένει θετικό για τα χρηματιστήρια, κυρίως λόγω της νέας βιομηχανικής επανάστασης που συντελείται. Όπως λέει και το γνωστό ρητό των αγορών, όπου υπάρχουν κίνδυνοι υπάρχουν και ευκαιρίες για τους επενδυτές.
Ορισμένοι, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι οι φιλοαναπτυξιακές πολιτικές, που αναμένεται να εφαρμόσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, θα προσφέρουν στήριξη, απέναντι στην απειλή του προστατευτισμού. Βέβαια, οι προβλέψεις δεν πέφτουν και πολύ μέσα τα τελευταία χρόνια και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο πράγμα που πρέπει να έχουν κατά νου οι επενδυτές για το νέο έτος. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι πέρσι τέτοια εποχή κάποιοι προέβλεπαν, ότι ο S&P 500 θα ολοκλήρωνε το 2024, κάτω από τις 5.000 μονάδες και σήμερα ξεπερνάει τις 6.000 μονάδες.
