Για να δυσκολέψει ακόμα την χρηματοδότηση του ρωσικού κράτους, η ομάδα των G7 αποφάσισε να απαγορεύσει τις εισαγωγές χρυσού που έρχεται από την Ρωσία, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να ακολουθήσει σύντομα. Μπορεί άραγε αυτή η κίνηση, η οποία σίγουρα θα μειώσει κατά τι την προσφορά χρυσού προς τις δυτικές χώρες, να δώσει ανοδική ώθηση στο κίτρινο μέταλλο που ταλαιπωρείται από τα ανοδικά επιτόκια και το ισχυρό δολάριο; Να ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα!
Ο πόλεμος συνεχίζεται, μαζί του και οι προσπάθειες της δυτικής συμμαχίας να περιορίσει όσο το δυνατόν περισσότερο την πρόσβαση της Ρωσίας σε κάθε μορφής χρηματοδότηση. Η πλέον πρόσφατη προσπάθεια έχει σχέση με τον χρυσό. Όπως μαθαίνουμε από τον διεθνή Τύπο, η ομάδα των G7, στην οποία συμμετέχουν όλες σχεδόν οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Καναδάς, Ιαπωνία), αποφάσισε την απαγόρευση της εισαγωγής χρυσού από την Ρωσία. Σύμφωνα με τις δηλώσεις των ηγετών των χωρών της ομάδας, αυτή η απαγόρευση θα στερήσει πολύτιμα κεφάλαια από την «ρωσική πολεμική μηχανή».
Η επίσημη ανακοίνωση αναμένεται αύριο Τρίτη, μαζί με τις απαραίτητες λεπτομέρειες για τον τρόπο εφαρμογής του εμπάργκο. Τα έσοδα της Ρωσίας από τις πωλήσεις χρυσού είναι πραγματικά εξαιρετικά υψηλά. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τα ρωσικά χρυσωρυχεία βγάζουν από το έδαφος περίπου το 9,5% της ετήσιας παγκόσμιας παραγωγής, φέρνοντας την χώρα στην δεύτερη θέση μετά την Κίνα, η οποία εξορύσσει το 10,6% και ελάχιστα πάνω από την Αυστραλία η οποία έχει το 9,4%. Αυτή είναι και η βασική τριάδα στην παγκόσμια εξόρυξη χρυσού, αφού οι ΗΠΑ βρίσκονται στην τέταρτη θέση με 5,5%.
Η αξία αυτής της ετήσιας παραγωγής χρυσού είναι, με τις σημερινές τιμές του χρυσού, κοντά στα είκοσι δισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων τα 15 δισεκατομμύρια περίπου εξάγονται. Οι εξαγωγές περνούν (ή μάλλον περνούσαν μέχρι πριν μερικούς μήνες) κυρίως από το Λονδίνο και δευτερευόντως από την Νέα Υόρκη. Ο στόχος λοιπόν της κίνησης της ομάδας G7, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα ακολουθήσει σύντομα και αυτή, είναι να στερήσει την Ρωσία, και την κυβέρνησή της βέβαια, από το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εσόδων. Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι τόσο απλό.
Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να πούμε πως η απόφαση της G7 απλά επισημοποιεί κάτι που είναι γνωστό από τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Πως δηλαδή η αγορά του Λονδίνου, όπως και αυτή της Νέας Υόρκης, είναι στην ουσία κλειστή για τον ρωσικό χρυσό. Οι έμποροι χρυσού του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν σταματήσει τις δοσοληψίες με τον ρωσικό χρυσό από τον Μάρτιο και οι αμερικανικές αρχές έχουν απαγορεύσει αυτή την δραστηριότητα σε αμερικανούς πολίτες από τα μέσα Απριλίου.
Όταν αναφερόμαστε στις πωλήσεις ρωσικού χρυσού που θα απαγορευθούν επισήμως, εννοούμε χρυσό που φεύγει από την Ρωσία σε ακατέργαστη μορφή και καταλήγει σε εργαστήρια της Δύσης για περαιτέρω επεξεργασία του. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Reuters και του Bloomberg, η απόφαση θα αναφέρεται σε χρυσό που «φεύγει από την Ρωσία για πρώτη φορά», και όπως μαθαίνουμε από τα διεθνή πρακτορεία, το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρυσού είναι στην μορφή που μόλις αναφέραμε.
Το πόσο μεγάλο ποσοστό των εσόδων από τον χρυσό θα χάσει η Ρωσία είναι πολύ δύσκολο να πούμε. Είναι όμως αλήθεια πως, όπως έχει γίνει και με το πετρέλαιο, η χώρα έχει αρχίσει να ψάχνει για εναλλακτικούς τρόπους πώλησης του χρυσού της, κυρίως προς την Ασία, δηλαδή την Κίνα και τις χώρες του Περσικού Κόλπου.
Αυτό αναφερόταν σε ρεπορτάζ του Bloomberg από την 1η Απριλίου, στο οποίο όμως αναφερόταν επίσης πως αυτό δεν πρόκειται να αποδειχθεί πολύ εύκολο, και κατά πάσα πιθανότητα θα δούμε την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας να αγοράζει εκ νέου χρυσό, όπως έκανε σε μεγάλο βαθμό μέχρι το 2019. Στο ίδιο ρεπορτάζ, αλλά και σε μεταγενέστερα, είδαμε πως αγοραστές χρυσού είναι και αρκετοί ιδιώτες, κυρίως μεγάλης οικονομικής επιφάνειας, εντός Ρωσίας.
Δεδομένου του ότι το παγκόσμιο εμπόριο χρυσού δεν είναι και τόσο διαφανής δραστηριότητα, είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε μία σαφή εκτίμηση για το τι ποσοστό της ετήσιας ρωσικής παραγωγής θα μένει μέσα στην χώρα σαν συνέπεια των δυτικών αποφάσεων, παρά το γεγονός πως η διαδικασία αυτή έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και μήνες.
Θα το προσπαθήσουμε όμως, κάνοντας δύο βασικές υποθέσεις: πως οι Ασιάτες αγοραστές χρυσού θα κινηθούν όπως κινούνται οι συμπατριώτες τους που αγοράζουν το ρωσικό πετρέλαιο που δεν πηγαίνει πλέον στις δυτικές χώρες, απαιτώντας δηλαδή χαμηλότερες τιμές, και πως η Ρωσία δεν θα μπορέσει να οδηγήσει όλον αυτόν τον χρυσό προς την Ασία, πράγμα που σημαίνει πως θα τον αγοράσει η δική της κεντρική τράπεζα ή ρώσοι πολίτες.
Σχεδόν διαισθητικά, θα πούμε πως οι μέγιστες δυνατές απώλειες εσόδων (σε επίπεδο συναλλαγματικών εσόδων) για το ρωσικό δημόσιο θα είναι της τάξης των πέντε δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ τόση περίπου θα είναι και η αξία του χρυσού που θα μείνει αναγκαστικά μέσα στην Ρωσία και θα αποσυρθεί από την διεθνή αγορά. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 25% της ετήσιας ρωσικής παραγωγής, δηλαδή κοντά στο 2,5% της παγκόσμιας.
Βασιζόμενοι στο συμπέρασμα που βγάλαμε, με τον (όχι και πολύ επιστημονικό πρέπει να ομολογήσουμε) τρόπο που μόλις εξηγήσαμε, μπορούμε να πούμε δύο πράγματα. Το πρώτο είναι πως η απώλεια εσόδων για την Ρωσία δεν θα καταφέρει ισχυρό πλήγμα στην χώρα από μόνη της, μπορεί όμως να χειροτερέψει τα πράγματα για αυτήν σε συνδυασμό με όλα τα άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί εναντίον της.
Το δεύτερο είναι το εξής: σαν αποτέλεσμα του εμπάργκο στον ρωσικό χρυσό, είναι περισσότερο πιθανόν να επηρεαστεί κάποια στιγμή η παγκόσμια αγορά χρυσού παρά να γονατίσει η Ρωσία.
Το 2,5% της παγκόσμιας παραγωγής δεν είναι αμελητέα ποσότητα, καθώς οι ισορροπίες στις παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων είναι πολύ συχνά οριακές. Στην αγορά πετρελαίου ας πούμε, η απώλεια μίας τέτοιας ποσότητας θα ανέβαζε κατά πολύ τις τιμές, ή μάλλον τις έχει ήδη ανεβάσει χωρίς να είμαστε σίγουροι πως στην πραγματικότητα λείπει τόσο πετρέλαιο. Λογικά λοιπόν θα είναι θετικό γεγονός για τον χρυσό, όχι κατ’ ανάγκην βραχυπρόθεσμα όμως.
Αυτό το λέμε γιατί είναι φανερό πως αυτή την στιγμή ο χρυσός υποφέρει χρηματιστηριακά εξ αιτίας των ανοδικών επιτοκίων που τον κάνουν λιγότερο ανταγωνιστικό απέναντι σε άλλες «σίγουρες» επενδύσεις, όπως τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου και εξ αιτίας της πολύ ισχυρής ανόδου που έχει κάνει το δολάριο ΗΠΑ από την αρχή του χρόνου. Δεδομένου βέβαια του ότι η άνοδος του δολαρίου είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ανόδου των αμερικανικών επιτοκίων, σε συνδυασμό βέβαια με την γενικότερη χρηματιστηριακή αβεβαιότητα, μπορούμε να πούμε πως αυτή την στιγμή ο χρυσός έχει πέσει θύμα του Τζερόμ Πάουελ, διοικητή της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (Fed).
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως έχει χάσει το παιχνίδι. Αν η υπόθεσή μας για τον ρωσικό χρυσό που θα βγει εκτός αγοράς έχει κάποια σχέση με την πραγματικότητα, τότε το εμπάργκο θα λειτουργήσει υποστηρικτικά προς την τιμή του χρυσού, με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό αυξάνει την πιθανότητα να δούμε κάποια στιγμή μία αξιόλογη ανοδική κίνηση της τιμής του κίτρινου μετάλλου, ιδίως αν οι γεωπολιτικές εντάσεις (πόλεμος στην Ουκρανία, ένταση μεταξύ Κίνας – ΗΠΑ, κ.α.) συνεχιστούν για πολύ ακόμα, πράγμα που είναι σχεδόν βέβαιο, και αν τα οικονομικά στοιχεία που θα μάθουμε τους επόμενους μήνες αρχίζουν να δείχνουν πως ο συνδυασμός μηδενικής ή αρνητικής οικονομικής ανάπτυξης και υψηλού πληθωρισμού γίνεται πιο πιθανός.
Για να επανέλθουμε στο ερώτημα του τίτλου, η τύχη του χρυσού εξακολουθεί να εξαρτάται βασικά από άλλους παράγοντες, αλλά το εμπάργκο κατά του ρωσικού χρυσού θα αυξήσει τις πιθανότητες να δούμε κάποια στιγμή το – πολυπόθητο για τους πιστούς οπαδούς του – ανοδικό ξέσπασμα.
