H ακαδημαϊκή κοινότητα ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για το πώς οι αναμνήσεις μας επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις και τις χρηματοοικονομικές μας προκαταλήψεις. Τα βιώματα του κάθε επενδυτή ή επαγγελματία της αγοράς παίζουν σημαντικό ρόλο στο πώς αντιλαμβάνεται το ρίσκο και εν τέλει επιδρούν σημαντικά στη λήψη (ή μη λήψη) των αποφάσεων.
Μια πρόσφατη έρευνα του Giovanni Burro και των συνεργατών του αποφάνθηκε ότι, από το σύνολο των αναμνήσεών μας, κάποιες πολύ συγκεκριμένες και σημαντικές αναμνήσεις επηρεάζουν τις επενδυτικές μας αποφάσεις, σε αντίθεση με τις συλλογικές αναμνήσεις (γνωστές και ως «εμπειρίες») που έχουμε. Προκειμένου να καταλήξουν σε αυτό το συμπέρασμα, κάλεσαν 295 φοιτητές σε ένα εργαστήριο και τους έδωσαν 3 λίρες.
Στη συνέχεια, τους ζήτησαν να επενδύσουν μερικά ή όλα τα χρήματα και όποιο κι αν ήταν το αποτέλεσμα της επενδυτικής τους απόφασης θα μπορούσαν να πάρουν τα χρήματα.
Το πρώτο από αυτά τα πειράματα δοκίμασε την επίδραση των αναμνήσεων στις επενδυτικές αποφάσεις. Οι μισοί συμμετέχοντες κλήθηκαν να γράψουν μια συγκεκριμένη ανάμνηση που είχαν για το χρηματιστήριο και να αξιολογήσουν εάν αυτή ήταν θετική ή αρνητική. Μόλις το έκαναν αυτό, τους ζητήθηκε να αποφασίσουν πόσα θα επενδύσουν σε μετοχές μιας εταιρείας που κατασκευάζει αυτοκίνητα.
Η ομάδα κλήθηκε πρώτα να αποφασίσει για την επένδυσή της και στη συνέχεια ζητήθηκε να γράψει μια συγκεκριμένη ανάμνηση που είχαν για το χρηματιστήριο. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει ότι όσοι επενδυτές είχαν θετικές αναμνήσεις, επένδυσαν 25% περισσότερα χρήματα από τους υπόλοιπους. Όσοι θυμήθηκαν αρνητικά ή ουδέτερα γεγονότα που είχαν σχέση με το χρηματιστήριο επένδυσαν περίπου 28% λιγότερα χρήματα.
Επίδραση της μνήμης στην επένδυση
Σε ένα δεύτερο πείραμα, ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να γράψουν μια ανάμνηση από το χρηματιστήριο. Μετά από αυτό, στους μισούς συμμετέχοντες δόθηκαν πληροφορίες και δεδομένα σχετικά με τις εκτιμήσεις για την τιμή της μετοχής του κατασκευαστή αυτοκινήτων αλλά και των προβλέψεων των αναλυτών.
Το ενδιαφέρον στο αποτέλεσμα είναι ότι αυτές οι πληροφορίες δεν άλλαξαν την επενδυτική απόφαση των συμμετεχόντων που είχαν προσωπικές αναμνήσεις σχετικές με το χρηματιστήριο, ανεξάρτητα από το αν αυτές οι αναμνήσεις ήταν θετικές ή αρνητικές. Με άλλα λόγια, οι προσωπικές μας εμπειρίες δημιουργούν μια «ανοσία» και μας κάνουν λιγότερο δεκτικούς σε συμβουλές ειδικών. Πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε καλύτερα γιατί έχουμε εμπειρία από πρώτο χέρι με την κατάσταση.
Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι που δεν είχαν προσωπικές αναμνήσεις από το χρηματιστήριο, ήταν πολύ πιο πρόθυμοι να ακολουθήσουν τις συμβουλές των ειδικών. Δεδομένου ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις των αναλυτών, για την εταιρεία κατασκευαστή αυτοκινήτων, ήταν θετικές, οι συμμετέχοντες επένδυσαν πολύ περισσότερα στη μετοχή. Ελλείψει ουσιαστικής προσωπικής εμπειρίας, είχαν την τάση να ακολουθούν τους επαγγελματίες.
Προσωπικές αναμνήσεις και συμβουλές ειδικών
Όσοι συμμετείχαν σε αυτήν την εργαστηριακή μελέτη ήταν φοιτητές, αλλά η ζωή έχει δείξει πως παρόμοια αποτελέσματα προκύπτουν, τόσο σε μικροεπενδυτές, όσο και σε επαγγελματίες επενδυτές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι καλύτεροι διαχειριστές κεφαλαίων και επαγγελματίες επενδύσεων τονίζουν τη σημασία μιας επενδυτικής διαδικασίας που λειτουργεί αποστασιοποιούμενα από τον υποκειμενισμό του καθενός.
Είναι το καλύτερο εργαλείο για τεθούν υπό έλεγχο όλες αυτές τις νοητικές συντομεύσεις και προκαταλήψεις, επειδή ό,τι και να κάνουμε, δεν μπορούμε να μη θυμόμαστε προηγούμενες εμπειρίες με συγκεκριμένες μετοχές, ομόλογα ή αμοιβαία κεφάλαια. Κάθε φορά που ένας επενδυτής ή διαχειριστής εξετάζει μια μετοχή που είχε στο χαρτοφυλάκιό του, στο παρελθόν, σκέφτεται άθελά του αν αυτή η μετοχή του είχε βγάλει χρήματα ή όχι. Και αυτό τείνει να παραμορφώνει την επενδυτική απόφαση.
