Η οικονομική αβεβαιότητα που προέρχεται από το πολιτικό ρίσκο είναι μια έννοια που αφορά στα χρηματιστήρια και τη δεκαετία του 2010 – 2020 απέκτησε σημαντικό ειδικό βάρος σε ό,τι αφορούσε στις επενδυτικές αποφάσεις των ξένων θεσμικών επενδυτών για το ύψος των τοποθετήσεων στην Ελληνική Αγορά.
Έννοιες όπως το πολιτικό ρίσκο είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν καθώς τις περισσότερες φορές αποδίδονται με κάποιο περιφραστικό βαθμό σημασίας και δεν είναι τόσο ευδιάκριτη η μέτρηση της επίδρασης που έχουν στις ροές κεφαλαίων. Μετά το 2015 η Ελλάδα ανέκτησε σταδιακά την πολιτική σταθερότητα της προ - κρίσης περιόδου και αυτό μεταφράστηκε και σε αναβαθμίσεις για το πιστοληπτικό της αξιόχρεο. Ωστόσο, η μέτρηση των επενδυτικών βαθμίδων εξαρτάται και από άλλους παράγοντες που πιθανόν να μην συνδέονται άμεσα με το πολιτικό ρίσκο (π.χ. εξυγίανση των τραπεζών).
Τη δύσκολη δουλειά της απομόνωσης της επίδρασης της πολιτικής αβεβαιότητας ανέλαβε να εξετάσει ο Steven Davis. Ο δείκτης αβεβαιότητας οικονομικής πολιτικής (Economic Policy Uncertainty Index - EPU) χρησιμοποιείται πλέον ευρέως σε χώρες που έχουν ανεπτυγμένες χρηματιστηριακές αγορές. Αρκετές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει ότι η αυξανόμενη αβεβαιότητα οικονομικής πολιτικής (EPU) συνδέεται με χαμηλότερες αποδόσεις στην αγορά μετοχών και μειώνει τις επενδύσεις σε μια χώρα. Αυτό είναι περίπου αυτονόητο και δεν χωρά πολύ συζήτηση.
Η μελέτη πήγε ένα βήμα παρακάτω από τους Grace Qing Hao και Andi Li, οι οποίοι έλεγξαν πώς η αβεβαιότητα οικονομικής πολιτικής σε 28 χώρες επηρεάζει τις επενδυτικές αποφάσεις των θεσμικών επενδυτών που είναι και οι κύριοι φορείς των ροών των αγορών. Διαπίστωσαν ότι μια αύξηση του δείκτη EPU κατά 65 μονάδες μειώνει τη συμμετοχή των εγχώριων θεσμικών κατά 0,13%. Σχεδόν όλη η επίδραση οφείλεται στα αμοιβαία κεφάλαια, ενώ τα συνταξιοδοτικά ταμεία, τα κληροδοτήματα, τα τραπεζικά καταπιστεύματα κ.λπ. μεταβάλλουν ελάχιστα τη συμμετοχή τους σε εγχώριες μετοχές.
Αν αναρωτιέστε πόσο μεγάλη είναι μια αύξηση 65 μονάδων στο EPU, το παρακάτω διάγραμμα θα σας δώσει μια ένδειξη που συνδέεται με πολύ πειστικό τρόπο με τη μεταβλητότητα της αγοράς: Το δημοψήφισμα για το Brexit, τον Ιούνιο του 2016, αύξησε την EPU στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά 890 μονάδες σε σύγκριση με την αρχή του ίδιου έτους, και οι πρόωρες εκλογές στη Γαλλία το περασμένο καλοκαίρι, αύξησαν την EPU στη Γαλλία κατά 390 μονάδες. Με βάση τον υπολογισμό της φόρμουλας θα περιμέναμε επομένως ότι οι Βρετανοί θεσμικοί επενδυτές μείωσαν την έκθεσή τους σε μετοχές κατά 890/65 x 0,13% = 1,2%. Αντίστοιχα, οι πρόωρες εκλογές στη Γαλλία με βάση τον ίδιο υπολογισμό έχουν μειώσει τις τοποθετήσεις των γαλλικών ιδρυμάτων σε μετοχές κατά 0,8%.
Το ενδιαφέρον που αφορά ακόμα πιο πολύ την Ελλάδα είναι ότι εξετάζονται επίσης οι διασυνοριακές επενδύσεις και το πώς η αύξηση της EPU αποτρέπει τους ξένους επενδυτές από την αγορά μετοχών σε μια χώρα. Και εδώ, οι ευαισθησίες φαίνεται να είναι μεγαλύτερες. Μια αύξηση κατά 65 μονάδες της χώρας-στόχου μειώνει τη θεσμική συμμετοχή στις χώρες αυτές κατά 0,28%. Με αυτό τον υπολογισμό οι πρόωρες γαλλικές εκλογές έχουν πιθανότατα μειώσει την ιδιοκτησία των ξένων θεσμικών επενδυτών κατά 1,68%. Σκεφτείτε τώρα την Ελληνική Αγορά στην οποία το 66% της επίσημης συμμετοχής στην κεφαλαιοποίηση αφορά ξένα κεφάλαια ενώ το 60% των συναλλαγών αφορά ξένους επενδυτές τι συνέβη στις δύσκολες εποχές μεταξύ 2010 - 2015.
Και ενώ το άρθρο θα μπορούσε να τελειώσει με έναν αισιόδοξο τόνο καθώς το τοπίο στην Ελλάδα από πλευράς πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας δεν φαίνεται ότι θα πρέπει να μας ανησυχεί για τα επόμενα δύο χρόνια, οι αναταράξεις στις κυριότερες οικονομίες της Ευρωζώνης είναι μπροστά μας. Σε δύο εβδομάδες έχουμε εκλογές στη Γερμανία και σε λίγους μήνες στη Γαλλία. Και σίγουρα ένα αποτέλεσμα που θα δημιουργήσει αστάθεια δεν θα περάσει απαρατήρητο και από τη Λ. Αθηνών.
Δείκτης Οικονομικής Αβεβαιότητας σε Ην. Βασίλειο, Γαλλία και Γερμανία
Πηγή: Davis (2016)
