Ψηφιακά νομίσματα που θα εκδίδονται από τις κεντρικές τράπεζες, κρυπτονομίσματα που θα εξειδικεύονται σε διάφορους τομείς του ψηφιακού σύμπαντος και πολλές παραλλαγές αυτών που θα τυγχάνουν περιορισμένης αποδοχής, θα συνυπάρχουν με τα μετρητά, η κυκλοφορία των οποίων θα μειώνεται συνεχώς. Οι μεταφορές χρημάτων θα γίνονται από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη χωρίς καμία χρέωση και όλες οι τραπεζικές συναλλαγές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές θα γίνονται σε ψηφιακό περιβάλλον. Κάπως έτσι θα είναι το χρήμα σε δέκα χρόνια από σήμερα.
Δεν θα ζούμε στο... Matrix, αλλά σίγουρα θα πρέπει σιγά σιγά να εξοικειωνόμαστε με τη νέα ψηφιακή πραγματικότητα. Όμως, θα υπάρχουν ευρώ, δολάρια, στερλίνες, γεν και γουάν ή θα έχουν αντικατασταθεί από το Bitcoin, το Ethereum ή κάποια άλλο κρυπτονόμισμα; Πότε θα κυκλοφορήσουν και πως ακριβώς θα χρησιμοποιούνται τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών; Θα ζούμε με το φόβο των χάκερς ή της διακοπής ρεύματος και πως μπορούμε να προστατευτούμε;
Αυτή τη στιγμή τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (CBDCs) βρίσκονται σε… εργαστηριακή φάση, με την Κίνα να θεωρείται ότι προηγείται στην κούρσα για το ποια μεγάλη οικονομία θα αποκτήσει πρώτη το δικό της ψηφιακό νόμισμα. Μάλιστα, οι κινεζικές αρχές θέλουν να χρησιμοποιήσουν το ψηφιακό γουάν (e-CNY) σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που θα καλύψει όλες τις πληρωμές που θα γίνουν στο πλαίσιο των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων που θα διεξαχθούν στο Πεκίνο στις αρχές του 2022.
Το e-CNY θα είναι διαθέσιμο για χρήση από τους επισκέπτες των Αγώνων σε καταστήματα, εστιατόρια, ακόμη και σε αυτόματους πωλητές. Σύμφωνα με τον υποδιοικητή της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, οι ξένοι θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ψηφιακό γουάν ανώνυμα για συναλλαγές κατά τη διάρκεια των Αγώνων, αλλά θα πρέπει επίσης να διαθέτουν ψηφιακά πορτοφόλια για γουάν.
Μετά την Κίνα, θα ακολουθήσουν και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, όπως η Τράπεζα της Αγγλίας, η Τράπεζα της Ιαπωνίας, η Fed και η ΕΚΤ (τυχαία η σειρά), όμως θα χρειαστεί τουλάχιστον μία πενταετία για να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το που πάει το πράγμα.
Το πλεονέκτημα των CBDCs σε σύγκριση με τα κρυπτονομίσματα είναι ότι από τη στιγμή που θα κυκλοφορήσουν θα θεωρούνται επίσημο νόμισμα, που σημαίνει πως θα γίνονται παντού δεκτά, όπως ακριβώς και το χρήμα σε φυσική μορφή. Θα μπορούμε να πληρώνουμε φόρους και καθημερινούς λογαριασμούς αλλά και θα πληρωνόμαστε π.χ. στην Ευρώπη με ψηφιακά ευρώ.
Οι νέες μορφές ψηφιακών νομισμάτων υπόσχονται ότι οι πληρωμές, οι μεταφορές χρημάτων και ευρύτερα οι συναλλαγές θα γίνονται πολύ πιο εύκολα και φθηνά. Αν το καταφέρουν τότε είναι πολύ πιθανό να κλονιστεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα μετρητά, όμως θα εξακολουθεί να υφίσταται το ζήτημα της ανωνυμίας, το οποίο υπόσχονται από την πλευρά τους να λύσουν τα «ανεξάρτητα» κρυπτονομίσματα, όπως το Bitcoin.
Που θα μας οδηγήσουν όλα αυτά;
Ο ιδιωτικός τομέας συνειδητοποιεί ότι δύσκολα θα καταφέρει να κυριαρχήσει με τα δικά του ψηφιακά νομίσματα, χωρίς να υπάρξει «πόλεμος» από τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες που έχουν χτίσει εδώ και αιώνες το χρηματοοικονομικό σύστημα που γνωρίζουμε σήμερα. Οι κεντρικές τράπεζες, βέβαια, δεν μπορούν ξαφνικά να ανοίγουν και να διατηρούν λογαριασμούς καταθέσεων για εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες, συνεπώς θα πρέπει να υπάρξουν συνεργασίες με τις ιδιωτικές τράπεζες και τις τεχνολογικές εταιρείες, τόσο στον σχεδιασμό και στην πιλοτική εφαρμογή, όσο και στη λειτουργία και διαχείριση των CBDCs.
Αν συνυπολογίσουμε και την παρουσία αναρίθμητων κρυπτονομισμάτων, τα οποία διεκδικούν το δικό τους ρόλο στο παιχνίδι του χρήματος, τότε η ισορροπία δυνάμεων και οι λειτουργίες μεταξύ κεντρικού συστήματος και ανεξάρτητων παικτών θα διαφέρουν ανά τον κόσμο, ενδεχομένως και από χώρα σε χώρα. Μακροπρόθεσμα, είναι πολύ πιθανό όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να καταλάβουν ότι μόνος του κανείς δεν θα κερδίσει τη μάχη και όχι μακροχρόνιες λύσεις θα έρθουν μόνο μέσα από συνεργασίες. Γιατί πάνω απ’ όλα, ο κόσμος θέλει να νιώθει τη σιγουριά ότι δεν κινδυνεύουν οι οικονομίες του.
Ανεξάρτητα κρυπτονομίσματα, ψηφιακά νομίσματα συνδεδεμένα με παραστατικό χρήμα (stablecoins) και CBDCs θα επιβιώνουν ανάλογα με το τι προσφέρουν στους καταναλωτές και καταθέτες, ενώ θα συνεχίσει να υπάρχει και το παραστατικό χρήμα. Όλα μαζί θα συνθέτουν έναν μοναδικό «καμβά» χρήματος που δεν θα έχει υπάρξει ποτέ ξανά στην ιστορία. Θα είναι η μεγαλύτερη αλλαγή που έχει συντελεστεί εδώ και αιώνες.
Άλλα θα θεωρούνται καινοτόμα κρυπτονομίσματα που θα τα προτιμούν οι πιο εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και άλλα θα είναι τα πιο παραδοσιακά για τους πιο συντηρητικούς. Άλλα θα έχουν τοπικό χαρακτήρα και άλλα διεθνή. Ο κάθε πολίτης θα μπορεί να μεταφράζει την περιουσία του σε όποιο νόμισμα επιθυμεί ανάλογα με τις ανάγκες του, χωρίς κανένα περιορισμό.
Σε έναν τόσο ευρύ και δομικό μετασχηματισμό, η μεγαλύτερη πρόκληση θα είναι να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας – η οποία μετά δυσκολίας επιτυγχάνεται σήμερα που δεν είναι τόσο σύνθετο το περιβάλλον – και της καινοτομίας.
